Είναι ντροπή να μένουμε απαθείς μπροστά στη γενοκτονία στη Γάζα!
Σωτήρης Βαλντέν, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2025-05-20

Πού είναι τα δημοκρατικά κόμματα και πολιτικοί της αντιπολίτευσης που δεν αφήνουν τίποτε να πέσει χωρίς να καταγγείλουν την κυβέρνηση; Τόσο δύσκολο είναι να απαιτήσουν από κοινού -γιατί όχι και στη Βουλή- η κυβέρνηση να ζητήσει από το Ισραήλ την άμεση παύση της σφαγής και να διακόψουμε τη στρατιωτική συνεργασία με τον Νετανιάχου; Να αναγνωρίσουμε επίσημα την Παλαιστίνη; Να θέσουμε ζήτημα κυρώσεων στην Ε.Ε. και τον ΟΗΕ; Ενδεχομένως η ακρίβεια και τα Τέμπη να συγκινούν περισσότερο τον κόσμο. Ομως αλίμονο αν δυνάμεις που διεκδικούν να κυβερνήσουν τη χώρα σιωπούν ή αδυνατούν να συντονιστούν μπροστά σε εγκλήματα αυτής της κλίμακας στη γειτονιά μας.
Οπου και να κοιτάξεις στον κόσμο γύρω σου σε πιάνει απελπισία, αγανάκτηση και τρόμος. Βλέπουμε καθημερινά στις οθόνες μας τη δολοφονία ενός ολόκληρου λαού στη Γάζα με βομβαρδισμούς και λιμοκτονία. Βλέπουμε τον δήμιο να μην κρύβει καν τις προθέσεις και το έργο του και τη «διεθνή κοινότητα» να μην κάνει τίποτε. Ακριβέστερα να τον εξοπλίζει, να τον στηρίζει οικονομικά και πολιτικά, να μιλά για «δικαίωμα στην άμυνα» (με αναλογία 50 προς 1 τους νεκρούς Παλαιστινίους προς Ισραηλινούς), να καταδικάζει τους επικριτές του για αντισημιτισμό. Κάποιοι (δηλαδή ο πλανητάρχης) σχεδιάζουν στα σοβαρά τον εκτοπισμό ολόκληρου του πληθυσμού 2 εκατομμυρίων.
Και μόλις τελευταία, όταν πια βαίνουμε ραγδαία προς τον αφανισμό των κατοίκων της δύσμοιρης Λωρίδας, ακούγονται κάποιες φωνές να σταματήσει το κακό. Ομως ούτε λέξη για κυρώσεις, που κατά τα άλλα τόσο εύκολα μοιράζει παντού η Δύση, ούτε για διακοπή της παροχής όπλων στους δολοφόνους. Δεν θέλουμε, λέει, πολιτικοποίηση της Eurovision και επιτρέπουμε την πολιτικοποιημένη συμμετοχή του Ισραήλ, την ώρα που έχουμε φτάσει να απαγορεύουμε ακόμα και τον Τσαϊκόφσκι.
Η γενοκτονία στη Γάζα (ή όπως αλλιώς θέλετε να ονομάσουμε τη μαζική δολοφονία του λαού της) είναι η αιχμή μιας παγκόσμιας δυστοπίας που αποτελεί πια παρόν, όχι πιθανό μέλλον: άλλος ένας πόλεμος, τριετής, στην Ουκρανία, με περισσότερα θύματα από την Παλαιστίνη, ακόμα και αν δεν είναι οι περισσότεροι άμαχοι, είναι όμως η νιότη των δύο εμπολέμων χωρών, αμυνόμενης και επιτιθέμενης. Αιματηροί πόλεμοι αλλού (Σουδάν, Κονγκό) που περνούν κάτω από τα ραντάρ μας. Ενα οιονεί φασιστικό καθεστώς στις ΗΠΑ που διαβρώνει ταχύτατα τη δημοκρατία. Μια ανερχόμενη Ακροδεξιά περίπου σε όλη την Ευρώπη. Η ξενοφοβία που σαρώνει Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Αυτό που εκτυλίσσεται όμως μπροστά στα μάτια μας στη Γάζα ξεπερνά και την πιο νοσηρή φαντασία.
Υπάρχει και ελληνική πτυχή αυτής της δυστοπίας. Δεν ανήκω σε όσους με αρκετή ευκολία χαρακτηρίζουν την κυβέρνηση Μητσοτάκη ακροδεξιά ή φασιστική. Ασφαλώς διαπράττει συνεχώς πολλά φάουλ κατά της δημοκρατίας (παρακολουθήσεις, παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη, push backs…). Νομίζω όμως πως η αντιπολίτευση συχνά αναμιγνύει τα φάουλ με την κλασική δεξιά και νεοφιλελεύθερη πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση και που χρειάζεται όχι απλώς κραυγές, αλλά τεκμηριωμένες και αξιόπιστες εναλλακτικές (και όσο με αφορά θα έλεγα προοδευτικές) προτάσεις. Τάσσομαι επίσης από καιρό υπέρ του διαλόγου και των «ήρεμων νερών» με την Τουρκία και επικρίνω την κυβέρνηση επειδή δεν προχωράει και σε λύσεις, όχι επειδή μιλάει με τον Ερντογάν.
Ομως όσον αφορά τη Μέση Ανατολή, ο δρόμος που έχει πάρει η κυβέρνηση αποτελεί άλλη ποιότητα, από ηθικής και πολιτικής σκοπιάς. Οι εναγκαλισμοί Μητσοτάκη με τον Νετανιάχου, την ώρα ακριβώς που αυτός συνεχίζει ακάθεκτος τη γενοκτονία, αποτελούν μείζονα κηλίδα για την πατρίδα μας. Ντρέπομαι ως Ελληνας γι’ αυτές. Διαφώνησα, και δημόσια, και όταν ο Τσίπρας ως πρωθυπουργός έκανε το ίδιο, όμως τουλάχιστον τότε δεν είχε αρχίσει η γενοκτονία.
Το χειρότερο είναι πως ο απεχθής και «υψηλού συμβολισμού» εναγκαλισμός δεν αποτελεί απλά μια φιλοφρόνηση σε έναν εγκληματία. Αποτελεί έκφραση και συνέπεια της φιλοσοφίας της εξωτερικής μας πολιτικής. Της πολιτικής που κεντρικό της στοιχείο είναι η προσπάθεια περικύκλωσης της Τουρκίας και που τελευταία έχει λάβει και επιχειρησιακές διαστάσεις με στενή στρατιωτική συνεργασία της χώρας μας και της Κύπρου με το Ισραήλ. Πίσω δηλαδή από τους εναγκαλισμούς με τον Νετανιάχου βρίσκεται η «εθνική», δηλαδή εθνικιστική, γραμμή που κυριαρχεί επί δεκαετίες στη χώρα μας με την πλατιά συναίνεση πολιτικών κομμάτων και κοινής γνώμης. Αυτό εξηγεί και γιατί ο Μητσοτάκης αγκαλιάζει ανενδοίαστα τον δολοφόνο φίλο του, καθώς γνωρίζει πως αρκεί να εκστομίσει τη λέξη Τουρκία για να σωπάσουν οι περισσότεροι διαφωνούντες.
Ας επαναλάβω πως η στρατηγική της περικύκλωσης της Τουρκίας απέτυχε παταγωδώς, εμπεριέχει δε και σοβαρότατους κινδύνους για τη χώρα μας. Ο δρόμος της σύγκρουσης με τον ανατολικό μας γείτονα, ακόμη και με τον μανδύα της άμυνας στον αναθεωρητισμό, είναι καταφανώς αδιέξοδος. Με την Τουρκία πρέπει «να τα βρούμε» με αμοιβαίες παραχωρήσεις γιατί η σύγκρουση και η απομόνωσή της, συν τοις άλλοις, δεν μας «βγαίνουν». Αλλά επιπλέον η συμμαχία με το Ισραήλ του Νετανιάχου υπάρχει κίνδυνος να μας εμπλέξει άμεσα σε έναν πόλεμο στη Μέση Ανατολή, που κάθε άλλο παρά απίθανος είναι.
Αισθάνομαι ντροπή που πριν από 1½ χρόνο έγραφα για τη Γάζα πως η σιωπή είναι συνενοχή (και τότε με κατηγόρησαν, όχι φασίστες, αλλά πρώην σύντροφοι, για φωνή της Χαμάς) και σήμερα το μόνο που κάνω είναι να το επαναλαμβάνω. Πόσο ανήμποροι είμαστε πια;
Από μηχανής θεός δεν υπάρχει βέβαια για να μας σώσει από τη δυστοπία. Ομως ως ενεργοί πολίτες και ως πολιτικές δυνάμεις είναι δυνατόν να σηκώνουμε τα χέρια ψηλά; Δηλαδή δεν μας μένει παρά να βλέπουμε από τα σπίτια μας στην τηλεόραση τα πτώματα και τα λιμοκτονούντα παιδιά;
Στην Ελλάδα, όπως και (περισσότερο) αλλού στην Ευρώπη, υπάρχουν ευτυχώς κινήματα που σώζουν την τιμή μας. Οι κινητοποιήσεις κατά του πολέμου γίνονται όλο και πιο συχνές και μαζικές. Ας μην αφήσουμε τους εκπροσώπους και τους υποστηρικτές του Νετανιάχου σε χλωρό κλαδί! Ομως εξ ορισμού η εμβέλεια των κινημάτων αυτών στην κοινωνία έχει τα όριά της.
Πού είναι οι πνευματικοί ταγοί της χώρας; Είναι ανάλογες των περιστάσεων οι σποραδικές τοποθετήσεις πανεπιστημιακών, ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, των εκπροσώπων των εργαζομένων, της αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών; Γιατί δεν μπορούν να κινητοποιηθούν συλλογικά και ηχηρά; Κατανοώ τον κορεσμό από μια «βιομηχανία υπογραφών» στο παρελθόν, αλλά αν δεν κινητοποιηθούν τώρα, πότε;
Η Ντόρα Μπακογιάννη, έστω και με καθυστέρηση, πήρε σαφή θέση κατά της σφαγής. Θα προχωρήσει άραγε στο λογικά επόμενο βήμα να ζητήσει αλλαγή πλεύσης της κυβέρνησής της; Πού είναι τα δημοκρατικά κόμματα και πολιτικοί της αντιπολίτευσης που δεν αφήνουν τίποτε να πέσει χωρίς να καταγγείλουν την κυβέρνηση; Τόσο δύσκολο είναι να απαιτήσουν από κοινού -γιατί όχι και στη Βουλή- η κυβέρνηση να ζητήσει από το Ισραήλ την άμεση παύση της σφαγής και να διακόψουμε τη στρατιωτική συνεργασία με τον Νετανιάχου; Να αναγνωρίσουμε επίσημα την Παλαιστίνη; Να θέσουμε ζήτημα κυρώσεων στην Ε.Ε. και τον ΟΗΕ; Ενδεχομένως η ακρίβεια και τα Τέμπη να συγκινούν περισσότερο τον κόσμο. Ομως αλίμονο αν δυνάμεις που διεκδικούν να κυβερνήσουν τη χώρα σιωπούν ή αδυνατούν να συντονιστούν μπροστά σε εγκλήματα αυτής της κλίμακας στη γειτονιά μας.
Χρειάζονται φωνές και πρωτοβουλίες για την ειρήνη κάθε μορφής και βάρους. ΣΗΜΕΡΑ!