«To status quo δεν είναι πλέον βιώσιμο»! Η ηχηρή προειδοποίηση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες για το άλυτο Κυπριακό και τους κινδύνους αποσταθεροποίησης σε όλη την περιοχή ηχεί σήμερα στα αυτιά πολλών διεθνών παραγόντων, στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.

Ακούγεται παράδοξο, αλλά όσο πιο κοντά σε κάτι βρισκόμαστε τόσο λιγότερο το βλέπουμε. Πάρτε παράδειγμα τον κορονοϊό και πόσο μας επηρεάζει σε προσωπικό, καθημερινό επίπεδο. Με τα νέα μέτρα θα βρω δουλειά ή θα τη χάσω; Μήπως να περιμένω το επόμενο λεωφορείο που δεν θα έχει τόσο κόσμο; Αυτά μας απασχολούν άμεσα και βασανιστικά. Η συνολική εικόνα όμως μας διαφεύγει, ενώ γίνεται ολοένα και πιο διάχυτη η αίσθηση ότι μετά την πανδημία, o κόσμος δεν θα μοιάζει με εκείνον που ξέραμε. Τι καινούργιο θα προκύψει και κυρίως τι μας διδάσκει αυτή η επώδυνη εμπειρία για τον δικό μας ρόλο ως ατόμων, για το ποιοι είμαστε;

Οι τουρκικές προκλήσεις τον τελευταίο μήνα κλιμακώνονται όλο και πιο έντονα, με απόγειο τις δηλώσεις Ερντογάν, Τσαβούσογλου και άλλων αξιωματούχων του κράτους, που απειλούν ευθέως την Ελλάδα με επιβολή στρατιωτικών μέτρων, τη χρήση βίας, αν η Ελλάδα δεν συνετιστεί. Αυτές οι δηλώσεις από μόνες τους αποτελούν παραβίαση της αρχής απαγόρευσης απειλής και χρήσης βίας, που προβλέπεται στο Αρθρο 2 παρ. 4 του Καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών, και έχει ταυτόχρονα αναχθεί σε κανόνα γενικού εθιμικού δικαίου, με καταναγκαστική ισχύ (jus cogens).

Εμφύλιος για δεκαετίες δίχασε την ελληνική κοινωνία. Καθεμιά από τις δυο πλευρές που συγκρούστηκαν δημιούργησε τη δική της αφήγηση για τον εμφύλιο, είχε τους δικούς της ήρωες, τις δικές της τελετές. Καθεμιά πλευρά συγκρότησε τη συλλογική, πολιτική ταυτότητα με βάση το διαιρετικό γεγονός του Εμφυλίου. Αυτό που συχνά ξεχνιέται ήταν ότι μετά τη λήξη του Εμφυλίου οι δύο πλευρές δεν ήταν ισότιμες, ότι διαιωνίστηκε η διάκριση μετά νικητών και ηττημένων.

Οι πόροι που θα έχει στη διάθεσή της η χώρα τα επόμενα χρόνια, φέρνουν ξανά στο προσκήνιο την ανάπτυξη.

Όμως η ανάπτυξη δεν είναι μια ουδέτερη έννοια. Οφείλει να έχει στόχευση και πρόσημο.

Να είναι βιώσιμη, συνεκτική, κοινωνικά δίκαιη, πράσινη και ψηφιακή. Να είναι μια ανάπτυξη τεχνολογικά και εκπαιδευτικά αναβαθμισμένη. Με τιςνέες ψηφιακές εφαρμογές στην υπηρεσία του ανθρώπου.

Οι διαδοχικές ελληνοτουρκικές κρίσεις (1976, 1987, 1996, σήμερα), αλλά και οι υφέσεις τους για μια αρκετά μεγάλη περίοδο στις αρχές του 21ου αιώνα οδηγούν σε κάποιες διαπιστώσεις.

■ Πρώτη διαπίστωση: Η Τουρκία διεκδικεί εδώ και πολλές δεκαετίες έξοδο στη θάλασσα. Το υλικό κέντρο βάρους της αναπτύχθηκε σταδιακά στα παράλιά της, καταρχάς στα δυτικά. Η υλική πραγματικότητα της θάλασσας επενδυόταν ιδεολογικά σε ένα εθνι(κιστι)κό αφήγημα, ανάλογα με την εποχή -τουρκική, περιφερειακή, διεθνή.

Σήμερα κατατίθεται, κατά πάσα πιθανότητα, στη Βουλή νομοσχέδιο που θα προβλέπει δέσμη μέτρων προστασίας των εργαζομένων και των ανέργων, από τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά εργασίας.

Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων επιχειρεί, με τις νέες ρυθμίσεις, να περιορίσει την εργοδοτική αυθαιρεσία εις βάρος των εργαζομένων, καθότι οι καταγγελίες για αναγκαστικές άδειες άνευ αποδοχών, για παράνομες υπερωρίες και για εκβιασμούς εις βάρος των εργαζομένων έχουν χτυπήσει κόκκινο.

Μετά την Επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους, για τη συνοχή και την αναπαραγωγή του, γεννήθηκε η ανάγκη της συγκρότησης και της εγχάραξης μιας ενιαίας συνεκτικής εθνικής αφήγησης. Στη διαμόρφωσή της δε και στη συστηματοποίησή της συνετέλεσαν οι ιστορικοί Σπυρίδων Ζαμπέλιος και Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος.