Το κεντρικό πρόσωπο των Τεμπών και το πέπλο ποινικής προστασίας του

Ο τότε υπουργός Μεταφορών Κ. Καραμανλής αναγνώριζε, συνεπώς, απερίφραστα το προφανές, ότι δηλαδή η ασφαλής λειτουργία του σιδηροδρόμου είναι ευθύνη της πολιτείας.

Όταν συμβεί ένα εργατικό δυστύχημα σε κάποιο εργοστάσιο, το πρώτο που κάνει ο εισαγγελέας ‒όπως ξέρει ο καθένας που έχει ασκήσει έστω και στοιχειωδώς ποινική δικηγορία‒ είναι να ζητήσει κατάλογο των μελών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας στην οποία ανήκει το εργοστάσιο, προκειμένου να διαπιστώσει ποιο από αυτά είχε την ευθύνη να ληφθούν και να τηρηθούν όλα τα μέτρα ασφαλείας. Δεν αρκείται, δηλαδή, στη διερεύνηση της τυχόν ποινικής ευθύνης του εργοδηγού, του διευθυντή παραγωγής, του γενικού διευθυντή και όποιου άλλου υπηρεσιακού στελέχους του εργοστασίου, αλλά αναζητεί και την κορυφή της πυραμίδας, το κεντρικό πρόσωπο. Το οποίο κεντρικό πρόσωπο δεν απαλλάσσεται ποινικά επικαλούμενο μια γενική και αόριστη «πολιτική» (εργοδοτική) ευθύνη, αλλά πρέπει να πείσει τη Δικαιοσύνη για την αθωότητά του.

Πάμε τώρα στα Τέμπη και στη διατάραξη της ασφάλειας των σιδηροδρομικών μεταφορών, με τραγική συνέπεια να χάσουν άδικα τη ζωή τους 57 άνθρωποι, νέοι στην πλειονότητά τους ‒ η αλλοίωση του χώρου και τα σχετικά έπονται. Ανεξάρτητα από τις όποιες πλημμέλειες ή ολιγωρίες της ανάκρισης, αυτό που αυτονόητα διερευνάται είναι η ενδεχόμενη ποινική ευθύνη μιας αλυσίδας εμπλεκομένων προσώπων, ξεκινώντας από τον σταθμάρχη. Ποιος, όμως, επί δύο χρόνια παραμένει προκλητικά στο ποινικό απυρόβλητο; Η κορυφή της πυραμίδας, δηλαδή το κεντρικό πρόσωπο. Και ποιο είναι εν προκειμένω το κεντρικό πρόσωπο; Είναι αυτό που στις 20 Φεβρουαρίου 2023, λίγες μόλις ημέρες πριν από την τραγωδία, διαβεβαίωνε θρασύτατα τη Βουλή ότι δεν υφίσταται απολύτως κανένα θέμα ασφάλειας στη λειτουργία των σιδηροδρόμων· και που συμπλήρωνε χαρακτηριστικά, ότι «...μια υπεύθυνη πολιτεία δεν πρέπει να παίζει με την ασφάλεια των πολιτών». Ο τότε υπουργός Μεταφορών Κ. Καραμανλής αναγνώριζε, συνεπώς, απερίφραστα το προφανές, ότι δηλαδή η ασφαλής λειτουργία του σιδηροδρόμου είναι ευθύνη της πολιτείας. Και επειδή σε μια συντεταγμένη πολιτεία η ευθύνη δεν μπορεί να είναι «ορφανή», ουσιαστικά συνομολογούσε (και) τη δική του ευθύνη, ως επικεφαλής του αρμόδιου για την ασφαλή λειτουργία του σιδηροδρόμου υπουργείου. Γιατί δεν μπορεί εκείνος ο οποίος εγγυάται την ασφάλεια του σιδηροδρόμου, δηλαδή εγγυάται ότι έχουν ληφθεί προληπτικά όλα τα μέτρα ώστε ο κάθε επιβάτης να φθάσει ασφαλής στον προορισμό του, να είναι εκ προοιμίου ανεύθυνος όταν αυτή διαταράσσεται, προκαλώντας τη μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία στην ιστορία της χώρας.

Μήπως όμως η ευθύνη αυτή είναι μόνον πολιτική ‒ που μάλιστα ούτε και αυτή έχει αναληφθεί; Φυσικά και όχι. Επιβάλλεται, αντίθετα, να ενεργοποιηθεί η σχετική διαδικασία με βάση τα ισχύοντα περί ευθύνης υπουργών, ώστε να βρεθεί και αυτός ενώπιον της Δικαιοσύνης, προκειμένου είτε να πείσει για την αθωότητά του είτε να υποστεί τις συνέπειες του νόμου ‒ διαβάζουμε μάλιστα ότι εκκρεμεί και νέο αίτημα για διερεύνηση ευθυνών του τότε υπουργού Μεταφορών. Όσο η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός απλώνουν πέπλο προστασίας και εμποδίζουν τη διερεύνηση και της τυχόν δικής του ποινικής ευθύνης, τόσο θα βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης και τόσο θα ενισχύεται η αμφισβήτηση του πυρήνα των δημοκρατικών θεσμών.

-----

(Ο Πάνος Σκοτινιώτης είναι νομικός και συγγραφέας, με θητεία στο Κοινοβούλιο και στην Αυτοδιοίκηση).