Στις συνεχείς κρίσεις που αφήνουν πίσω τους οι δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, ο δημόσιος διάλογος τείνει να αναζητά απαντήσεις χρησιμοποιώντας τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης. Η ανάπτυξη ως μεγέθυνση δεικτών, η κλιματική αλλαγή ως κάτι που «θα μας απασχολήσει» και η αντίληψη προσωρινότητας για όσα πρωτόγνωρα μας κληροδοτεί η υγειονομική κρίση αποτελούν ορισμένες πτυχές της συγκεκριμένης οπτικής. Πόσο έτοιμοι είμαστε, όμως, να εγκαταλείψουμε αυτή την παράδοση και να αποσυνδέσουμε τη σύγχρονη πορεία μας από τις θετικές προσδοκίες που μας δημιούργησε ο 20ός αιώνας;

Ο ανασχηματισμός ήταν σαφής και εύγλωττος πολιτικά. Εντάσσεται σε μια στρατηγική κομματικής συσπείρωσης με κρίσιμη αναβάθμιση της δεξιάς πτέρυγας. Οι «χαριτωμενιές» τελείωσαν… Ούτε τεχνοκράτες, ούτε κεντροαριστεροί, ούτε «άριστοι», ούτε διορθώσεις σε κρίσιμους τομείς (όπως λ.χ. υγεία, παιδεία κ.λπ.) που προϋποθέτουν αποδοχή αποτυχίας. Και βέβαια δεν είναι ανασχηματισμός «μακράς πνοής» ή «μεταρρυθμιστικού οίστρου».

Μέχρι τώρα γνωρίζαμε τον «εθνικισμό του εμβολίου». Τώρα -και θα μας επιτρέψετε τον νεολογισμό- βλέπουμε μπροστά μας τον νεποτισμό του εμβολίου: μετά το επικοινωνιακό υπερθέαμα και τις φωτογραφίες με το εμβόλιο, τα κυβερνητικά στελέχη διαγκωνίζονται για να εμβολιαστούν παρακάμπτοντας γιατρούς, νοσηλευτές, ηλικιωμένους.

Θα είναι μέγα λάθος να γίνουμε σαν τους αντιπάλους μας. Προφανώς δεν θα γυρίσουμε και το άλλο μάγουλο, το χτύπημά μας όμως πρέπει να είναι καίριο

Από ιδιοσυγκρασία ανήκω σ’ αυτούς που έλκονται από ουσιαστική προγραμματική αντιπολίτευση. Με επιχειρήματα και γόνιμη αντιπαράθεση, χωρίς εχθροπάθεια. Ο καταγγελτικός λόγος με απωθεί, η συνεχής αναζήτηση σκανδάλων επίσης, η ενασχόληση με τις δραστηριότητες της Μαρέβας με αφήνει παγερά αδιάφορο, το ίδιο συμβαίνει όταν βλέπω να χρησιμοποιούν κάποιοι το «σκληρόμετρο» για να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα της αντιπολίτευσης.

‘Ηταν αρχές Σεπτεμβρίου όταν σε έναν εργασιακό χώρο στη Βόρεια Ελλάδα καταγράφηκαν 191 κρούσματα. Δεν χρειάστηκε να περάσει ούτε ένας μήνας μέχρι να προκύψει δεύτερο αντίστοιχο περιστατικό με 114 κρούσματα αυτή τη φορά. Βρισκόμασταν ακόμα στην περίοδο που η κυβέρνηση ζούσε την αυταπάτη ότι η χώρα δεν θα αντιμετωπίσει ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας. Είχαμε μόλις βγει από ένα καλοκαίρι όπου κυριαρχούσε το μοτίβο για τις ευθύνες της «νεολαίας που γλεντάει» και για τις πλατείες.

Η σημερινή πανδημία μάς εφοδίασε με χρήσιμα συμπεράσματα. Αρχικά αποδείχθηκε η αξία των ισχυρών δημόσιων συστημάτων υγείας παγκοσμίως και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η αναγκαιότητα αμοιβαιοποίησης του χρέους που διογκώνεται εντός μιας κρίσης. Τέλος, αναδείχθηκε η ανάγκη, σε περιόδους που για υγειονομικούς λόγους επιβάλλεται η κοινωνική αποστασιοποίηση, να θωρακίζεται η Δημοκρατία. Γιατί, ιδιαίτερα στη χώρα μας, τα μέτρα περιορισμού της κίνησης των πολιτών αξιοποιήθηκαν από την κυβέρνηση της Ν.Δ. για να επιδείξει έναν πρωτοφανή αυταρχισμό.

Η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης θα οδηγήσει και στον ολοκληρωτικό «αφανισμό» της επικουρικής σύνταξης, μια για πάντα

Το έτος 2021 αποδεικνύεται περίτρανα «έτος απορρύθμισης της εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης». Είναι προφανές ότι το δεύτερο μεγάλο «θύμα» της πανδημίας, μετά τη δημόσια υγεία, είναι οι εργασιακές σχέσεις και η δημόσια κοινωνική ασφάλιση. Φρόντισε άλλωστε γι’ αυτό η κυβέρνηση, που λίγο πριν από την εκπνοή του έτους, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος στη Βουλή, επέφερε νέα χτυπήματα στην εργασία και κατά συνέπεια στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων:

Το κάλεσμα του Φραγκίσκου "να ξαναρχίσουμε να ονειρευόμαστε" τον κόσμο μετά τον κορωνοϊό συνοψίζει το πάντρεμα οικολογικού και κοινωνικού ζητήματος

Στα 84 του, ο Πάπας Φραγκίσκος εξέδωσε, ταυτόχρονα σε ιταλικά, ισπανικά, αγγλικά και γερμανικά, το πιο πολιτικό του βιβλίο (“Ας ξαναρχίσουμε να ονειρευόμαστε”), όπου, συνοψίζοντας ευκρινώς τη θέση του κατά του νεοφιλελευθερισμού, θέτει τα όρια των προτάσεών του.

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου δεν ικανοποίησαν όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση κινείται με ιδιοσυγκρασιακούς αυτοματισμούς στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των κρατών-μελών της. Παρά το γεγονός, όμως, ότι η ΕΕ είναι ένας υπερεθνικός Οργανισμός, στηριζόμενος στην αρχή της αλληλεγγύης, είναι, παράλληλα, και ένας μηχανισμός που αποτελείται από 27 μέρη, τα οποία έχουν κάθε λόγο να προσπαθούν να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους, και, συνεπώς, να μετριάσουν το βεληνεκές της αλληλεγγύης, εκεί που αυτά μπορεί να θιγούν.

Υπήρξαν πολλές αντιδράσεις στην έκθεση Πισσαρίδη - θετικές και αρνητικές. Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να αναπτύξω έξι προτάσεις που αρθρώνουν αρνητικά και θετικά στοιχεία της έκθεσης.

1. Ξεκινώ από τις νεοφιλελεύθερες προτάσεις του σχεδίου Πισσαρίδη. Το μεγαλύτερο βάρος δίνεται στην αγορά. Το κράτος πρέπει να παίζει κυρίως ρυθμιστικό ρόλο, δηλαδή να δημιουργεί ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο οι ιδιωτικές επενδύσεις να είναι αποτελεσματικές, να οδηγούν στην ανάπτυξη. Βέβαια, το σχέδιο αναφέρεται στις κρατικές επενδύσεις, αλλά η έμφαση είναι στις ιδιωτικές.

Οταν συζητάμε γενικά και αόριστα, όλοι παραδεχόμαστε ότι η εξωτερική πολιτική του κάθε κράτους καθορίζεται από τα συμφέροντά του. Ταυτόχρονα όμως –και εδώ έγκειται το πρόβλημα– επικρατεί η εντύπωση ότι η δική μας εξωτερική πολιτική χαράσσεται με μόνο και απόλυτο γνώμονα το δίκαιο. Για να γίνω σαφέστερος, δεν πρόκειται για την εναρκτήρια κίνηση σε ένα παιχνίδι όπου ακολουθούν κι άλλες κινήσεις, αλλά αποτελεί μια κατ’ αρχάς και κατ’ αρχήν θέση, την οποία διακηρύσσουμε έχοντας την απαίτηση να μας πάρουν στα σοβαρά.

Προκάλεσε ευλόγως μεγάλο ενδιαφέρον η συνέντευξη του Γιώργου Παπανδρέου στο περιοδικό «Πατρινόραμα». Και αυτό, γιατί ανοίγει θέμα προοδευτικής διακυβέρνησης την ώρα που οι σχέσεις ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και το ΚΙΝ.ΑΛΛ. είναι κάτι παραπάνω από παγωμένες. Την ώρα που ένα καθόλου ευκαταφρόνητο τμήμα του ΚΙΝ.ΑΛΛ. λοξοκοιτά προς τα δεξιά ενώ αντανακλαστικά ένα μέρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία δείχνει να ικανοποιείται με μια περιορισμένη -καθόλου πιθανή και κατά πάσα πιθανότητα εκλογικά αναποτελεσματική- ενότητα της Αριστεράς.