Ατόπημα η προφυλάκιση Εφραίμ
Σταύρος Τσακυράκης, www.protagon.gr, Δημοσιευμένο: 2011-12-26
Η προφυλάκιση του κ. Εφραίμ αποτελεί άλλο ένα ατόπημα της ελληνικής δικαιοσύνης. Παραβιάζει τη θεμελιώδη αρχή του κράτους δικαίου που υπαγορεύει ότι κανείς δεν στερείται της ελευθερίας του παρά μόνο μετά από απόφαση νόμιμα συνιστάμενου δικαστηρίου. Η προσωρινή κράτηση αποτελεί παρέκκλιση από αυτή την βασική αρχή γιατί διατάσσεται χωρίς κάποιο δικαστήριο να έχει αποφανθεί για την ενοχή κάποιου προσώπου και γι’ αυτό δικαιολογείται μόνον σε ακραίες περιπτώσεις, όταν ο κατηγορούμενος είναι ύποπτος φυγής ή είναι πολύ πιθανόν να διαπράξει νέα αδικήματα.
Ο νόμος που ρυθμίζει την προσωρινή κράτηση (άρθρο 282 ΚΠΔ) είναι λεπτομερής και απολύτως σύμφωνος με τον έκτακτο χαρακτήρα που έχει το μέτρο. Απαιτεί όχι απλώς ο κατηγορούμενος να είναι ύποπτος διαφυγής αλλά να έχει προχωρήσει και σε προπαρασκευαστικές ενέργειες φυγής. Όχι να είναι απλώς πιθανόν να διαπράξει νέα αδικήματα αλλά πολύ πιθανόν ότι θα τα διαπράξει. Ο κ. Εφραίμ ύποπτος διαφυγής δεν είναι, τα δε αδικήματα για τα οποία κατηγορείται προϋποθέτουν τη σύμπραξη κάποιων κρατικών οργάνων ή λειτουργών. Δεν είναι επομένως πολύ πιθανόν μετά από όλο τον σάλο που δημιουργήθηκε η διάπραξη νέων αδικημάτων. Με αυτά τα δεδομένα η προφυλάκισή του είναι τελείως αυθαίρετη και δεν έχει κανένα έρεισμα στο νόμο.
Δεν είναι ο κ. Εφραίμ το μόνο θύμα της δικαστικής αυθαιρεσίας που στέλνει ανθρώπους στη φυλακή χωρίς δικαστική απόφανση περί της ενοχής τους, μόνο επειδή ο ανακριτής και ο εισαγγελέας τους θεωρούν ενόχους. Για δύο από αυτούς, για την κ. Α. Σωτηροπούλου και την κόρη κατηγορούμενου για το σκάνδαλο της Ζιμενς έχω δημόσια διαμαρτυρηθεί στο παρελθόν. Οι δικαστές μας, όμως, δεν φαίνεται να δίνουν σημασία. Εξακολουθούν να θεωρούν την προφυλάκιση ως μέσο εξουσίας που τους επιτρέπει να φυλακίζουν κάποιον κατηγορούμενο κατά το δοκούν και όχι κατά το νόμο. Η αγωνία των περισσότερων κατηγορουμένων στην Ελλάδα δεν είναι η δίκη (που κανείς δεν ξέρει πότε θα διεξαχθεί) αλλά η αποφυγή της προφυλάκισης. Σε αυτό το στάδιο παίζονται όλα τα παιχνίδια μεταξύ δικηγόρων, δικαστών και κατηγορουμένων ενώ κανονικά δεν υπάρχουν από το νόμο περιθώρια για συναλλαγές.
Κι όταν μιλώ για συναλλαγές εννοώ και τις διάφορες πιέσεις που ασκούνται από τη κοινή γνώμη. «Δεν θα πάει κανένας φυλακή για τα σκάνδαλα» φωνάζει ο κόσμος. Φυσικά και πρέπει να πάει αλλά αφού πρώτα διαπιστώσει την ενοχή του κάποιο δικαστήριο κι όχι επειδή το επιθυμεί κάθε δημόσιος κήνσορας τύπου Λαζόπουλου. Στις μέρες μας που η αγανάκτηση για την ατιμωρησία των επιφανών είναι δικαιολογημένη είναι κρίσιμο να καταλάβουμε ότι η απόδοση ευθυνών μόνο με διαδικασίες δικαιοσύνης αξίζει. Όλα τα άλλα προσβάλλουν το κράτος δικαίου και συμβάλλουν στη υποβάθμιση του πολιτισμού μας.
Ο νόμος που ρυθμίζει την προσωρινή κράτηση (άρθρο 282 ΚΠΔ) είναι λεπτομερής και απολύτως σύμφωνος με τον έκτακτο χαρακτήρα που έχει το μέτρο. Απαιτεί όχι απλώς ο κατηγορούμενος να είναι ύποπτος διαφυγής αλλά να έχει προχωρήσει και σε προπαρασκευαστικές ενέργειες φυγής. Όχι να είναι απλώς πιθανόν να διαπράξει νέα αδικήματα αλλά πολύ πιθανόν ότι θα τα διαπράξει. Ο κ. Εφραίμ ύποπτος διαφυγής δεν είναι, τα δε αδικήματα για τα οποία κατηγορείται προϋποθέτουν τη σύμπραξη κάποιων κρατικών οργάνων ή λειτουργών. Δεν είναι επομένως πολύ πιθανόν μετά από όλο τον σάλο που δημιουργήθηκε η διάπραξη νέων αδικημάτων. Με αυτά τα δεδομένα η προφυλάκισή του είναι τελείως αυθαίρετη και δεν έχει κανένα έρεισμα στο νόμο.
Δεν είναι ο κ. Εφραίμ το μόνο θύμα της δικαστικής αυθαιρεσίας που στέλνει ανθρώπους στη φυλακή χωρίς δικαστική απόφανση περί της ενοχής τους, μόνο επειδή ο ανακριτής και ο εισαγγελέας τους θεωρούν ενόχους. Για δύο από αυτούς, για την κ. Α. Σωτηροπούλου και την κόρη κατηγορούμενου για το σκάνδαλο της Ζιμενς έχω δημόσια διαμαρτυρηθεί στο παρελθόν. Οι δικαστές μας, όμως, δεν φαίνεται να δίνουν σημασία. Εξακολουθούν να θεωρούν την προφυλάκιση ως μέσο εξουσίας που τους επιτρέπει να φυλακίζουν κάποιον κατηγορούμενο κατά το δοκούν και όχι κατά το νόμο. Η αγωνία των περισσότερων κατηγορουμένων στην Ελλάδα δεν είναι η δίκη (που κανείς δεν ξέρει πότε θα διεξαχθεί) αλλά η αποφυγή της προφυλάκισης. Σε αυτό το στάδιο παίζονται όλα τα παιχνίδια μεταξύ δικηγόρων, δικαστών και κατηγορουμένων ενώ κανονικά δεν υπάρχουν από το νόμο περιθώρια για συναλλαγές.
Κι όταν μιλώ για συναλλαγές εννοώ και τις διάφορες πιέσεις που ασκούνται από τη κοινή γνώμη. «Δεν θα πάει κανένας φυλακή για τα σκάνδαλα» φωνάζει ο κόσμος. Φυσικά και πρέπει να πάει αλλά αφού πρώτα διαπιστώσει την ενοχή του κάποιο δικαστήριο κι όχι επειδή το επιθυμεί κάθε δημόσιος κήνσορας τύπου Λαζόπουλου. Στις μέρες μας που η αγανάκτηση για την ατιμωρησία των επιφανών είναι δικαιολογημένη είναι κρίσιμο να καταλάβουμε ότι η απόδοση ευθυνών μόνο με διαδικασίες δικαιοσύνης αξίζει. Όλα τα άλλα προσβάλλουν το κράτος δικαίου και συμβάλλουν στη υποβάθμιση του πολιτισμού μας.
