Η πολιτική ως υπαλληλία

Γιώργος Σιακαντάρης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2017-06-30

Οι πολίτες στις δυτικές δημοκρατίες είναι απόλυτα απογοητευμένοι από την πολιτική και τους πολιτικούς. Θεωρούν ότι η πολιτική έχει μετατραπεί σε προσοδοφόρο επάγγελμα διασυνδεδεμένο με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα. Μερικοί πολιτικοί αποτάσσουν ως σατανά την πολιτική ως επάγγελμα. Και μάλιστα επικαλούνται τον Μαξ Βέμπερ και το δοκίμιό του «Η πολιτική ως επάγγελμα» (Politik als Beruf), όπου οι έρμοι θεωρούν, χωρίς φυσικά να έχουν διαβάσει ούτε γραμμή από αυτό, ότι ο μεγάλος γερμανός κοινωνιολόγος κατακεραυνώνει την πολιτική ως επάγγελμα. Βεβαίως κάνει ακριβώς το αντίθετο.

Ξεκινάμε με το ότι στα γερμανικά Beruf δεν σημαίνει μόνο επάγγελμα αλλά και λειτούργημα ή καλύτερα αποστολή. Και για τον Βέμπερ η επαγγελματική ενασχόληση με την πολιτική είναι λειτούργημα και αποστολή. Βεβαίως διαχωρίζει αυτούς που ζουν με την πολιτική ( αφιέρωση σε αυτήν) από αυτούς που ζουν από την πολιτική. Παρ’ όλα αυτά καθόλου δεν απορρίπτει τους τελευταίους, αρκεί να είναι συνειδητοί «επαγγελματίες».

Αντιθέτως την ίδια περίοδο ο Ρόμπερτ Μίχελς θεώρησε ότι «η κατ’ επάγγελμα ηγεσία αποτελεί απλώς προανάκρουσμα της σταθερής και αμετακίνητης ηγεσίας» («Κοινωνιολογία των πολιτικών κομμάτων στη σύγχρονη δημοκρατία», εκδ. Γνώση, μτφ.: Γιώργος Ανδρουλιδάκης). Ο Μίχελς, αν και ουσιαστικά απορρίπτει τον θεσμό των πολιτικών κομμάτων, προσφέρει εργαλεία ανάλυσης των ολιγαρχικών τάσεων που αναπτύσσονται εντός τους.

Γυρνάμε στον Βέμπερ. «Η πολιτική ως επάγγελμα» καλείται να υπερβεί το μονοπώλιο εξουσίας και ισχύος της κληρονομικής αριστοκρατίας αλλά και να χαλιναγωγήσει τον «νέο Λεβιάθαν»: τη δημόσια διοίκηση και τη γραφειοκρατία. Για τον Βέμπερ η τεχνοκρατικοποίηση της πολιτικής αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για την ελευθερία και την αυτονομία των ανθρώπων. Από την άλλη όμως η πολιτική χωρίς γνώσεις υπερασπίζει ίδια και όχι δημόσια συμφέροντα.

Η υπαλληλοποίηση της πολιτικής και όχι η επαγγελματοποίησή της είναι το πρόβλημα. Για να μη γίνει, συνεχίζει ο Βέμπερ, υπάλληλος ο επαγγελματίας πολιτικός χρειάζεται τρία πράγματα: πάθος, αίσθημα ευθύνης και αίσθηση του μέτρου. Και να διαβάζει, θα πρόσθετα. Αντίθετα, ο υπάλληλος του πολιτικού οφείλει να εκτελεί τα καθήκοντά του «sine ira et studio, δίχως μίσος ή πάθος, κι έτσι δίχως συμπάθεια ή ενθουσιασμό». Πολλοί πολιτικοί κατεστράφησαν από τον «ενθουσιασμό» των υπαλλήλων τους.

Αυτό λοιπόν που προκαλεί την απέχθεια των πολιτών για την πολιτική και τους πολιτικούς δεν είναι η λειτουργία των τελευταίων ως επαγγελματιών, αλλά η μετατροπή τους σε υπαλλήλους των «ηγεσιών», και των ανθρώπων τους σε υπαλλήλους των υπαλλήλων. Κάτι σαν το θέατρο και την τέχνη που για τον Πλάτωνα είναι σκιά της σκιάς του πραγματικού κόσμου.

«Η πολιτική ως επάγγελμα» απαιτεί συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Αν δεν ξεχωρίζεις τη ζάχαρη από το αλάτι δεν κάνεις για ζαχαροπλάστης· αν δεν γνωρίζεις τη διαφορά μεταξύ γνώσης των δεδομένων και ατάκας, μεταξύ ηθικής της ευθύνης και ηθικής της πεποίθησης δεν κάνεις για πολιτικός ακόμη κι αν εκλέγεσαι στο Κοινοβούλιο. Μάλλον, πιο σωστά, όταν εκλέγεσαι και στο Κοινοβούλιο.

Θέματα επικαιρότητας: Πολιτικό Σύστημα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Περισσότερα

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Περισσότερα

Ο ΑΝΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ως ΜΑΤΑΙΟΤΗΤΑ

Λευτέρης Κουσούλης, 2025-03-17

’Δεν έχει καμία πρωτοτυπία να επιδιώκει κανείς με έναν...

Περισσότερα
Στέργιος Καλπάκης

20 γρήγορες σκέψεις για προοδευτική διέξοδο

Στέργιος Καλπάκης, 2025-03-17

1. Η χώρα βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη...

Περισσότερα

Δυσπιστία και πολιτική κρίση

Λευτέρης Κουσούλης, 2025-03-09

Η πολιτική κριση της δυσπιστίας όλων προς όλους οδυνηρά...

Περισσότερα
Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Περισσότερα
Δημήτρης Χατζησωκράτης

Συνέδριο καμπής…

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-11-07

Αύριο το απόγευμα ξεκινάει τις εργασίες του το Έκτακτο...

Περισσότερα
Πέτρος Ιωαννίδης

Το Κέντρο είναι αυτό που ορίζει τις πλειοψηφίες

Πέτρος Ιωαννίδης, Ηλίας Τσαουσάκης, 2024-01-15

Δύο πολιτικοί επιστήμονες που επιμελήθηκαν τον συλλογικό...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Δημήτρης Λιάκος

Η αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-05-07

Ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί έως το 2050 κατά...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Κώστας Ζαχαριάδης*

Γιατί η Αριστερά αγάπησε τον Πάπα;

Κώστας Ζαχαριάδης*, 2025-04-28

Τον Πάπα Φραγκίσκο δεν τον θρηνούν µόνο οι καθολικοί χριστιανοί...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

×
×