Η στιγμή της αλήθειας για το Brexit

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2019-01-12

Μια χαρακτηριστική αντίδραση όσων αναβάλλουν κάτι επειδή το θεωρούν υπερβολικά δυσάρεστο ή δύσκολο είναι να αιφνιδιάζονται όταν διαπιστώνουν ότι αυτό που ανέβαλλαν θα συμβεί τη χρονική στιγμή που όλοι ξέραμε ότι θα συμβεί. Ετσι εξηγείται η τεταμένη, αγχώδης ατμόσφαιρα που έχει καταπλακώσει τους Βρετανούς και κυρίως τους πολιτικούς: στις 29 Μαρτίου 2019, η χώρα τους, μετά από δύο χρόνια άκαρπων και σπάταλων σε χρόνο διαπραγματεύσεων, θα πάψει να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είτε υπάρχει συμφωνία με τους μέχρι τώρα ετέρους της είτε δεν υπάρχει.

Για τους Συντηρητικούς τα πράγματα είναι απλά και δυσοίωνα. Το δημοψήφισμα θεωρήθηκε ο μόνος τρόπος να λύσουν τις μεταξύ τους διαφορές, οι οποίες οφείλονται σε έναν τοξικό συνδυασμό προσωπικής φιλοδοξίας και ιδεολογικής αρτηριοσκλήρωσης. Ο,τι κι αν πιστεύει κανείς για τη Θάτσερ, τα αποπαίδια της αποδείχθηκαν λίγοι και μικροί.

Για τους Εργατικούς, όμως, το Brexit ανέσυρε στην επιφάνεια κάποιες παλιές, υπόγειες εντάσεις που παραμόνευαν κάτω από τον κοινό σκοπό: να καταδειχθεί η ανικανότητα των αντιπάλων τους στις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες. Αλλά τώρα που μπήκαμε στην τελική ευθεία, το πλεονέκτημα του επικριτή εκ του ασφαλούς έπαψε να ισχύει γιατί και οι Εργατικοί θα αναγκαστούν να πουν όχι μόνο τι δεν πρέπει αλλά και τι ακριβώς πρέπει να γίνει.

Η στάση τους, πάντως, μέχρι σήμερα εξακολουθεί να είναι επαμφοτερίζουσα. Από τη μια λένε πως κανένα ενδεχόμενο δεν αποκλείεται, ακόμα και δεύτερο δημοψήφισμα, και από την άλλη ο Κόρμπιν διαβεβαιώνει ότι η ετυμηγορία του λαού δεν θα παραβιαστεί. Τελικά, τι σκοπεύουν να κάνουν; Μπορώ να σκεφτώ δύο εκδοχές.

Σύμφωνα με την πρώτη ανάγνωση των προθέσεών τους, η βούληση των ψηφοφόρων για έξοδο από την Ε.Ε. απηχεί την πάγια στάση των «αριστερών» Εργατικών (διάβαζε Κόρμπιν) να απορρίπτουν την Ευρωπαϊκή Ενωση με το σκεπτικό ότι οι κανόνες της –κανόνες που πολύ δύσκολα αλλάζουν, είναι αλήθεια– δεν επιτρέπουν σε μια αριστερή κυβέρνηση να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, το οποίο προβλέπει κρατικοποιήσεις, κεϊνσιανά ελλείμματα για να τονωθεί η ζήτηση και ενίσχυση του κράτους πρόνοιας.

Η δεύτερη ανάγνωση έχει να κάνει με το ένστικτο της κομματικής αυτοσυντήρησης και τους επικοινωνιακούς ελιγμούς: ο Κόρμπιν γνωρίζει ότι υπέρ τού Brexit τάχθηκαν και πολλοί παραδοσιακοί Εργατικοί ψηφοφόροι, ιδίως σε περιοχές της βόρειας Αγγλίας, όπου οι πληγές της αποβιομηχάνισης δεν έχουν κλείσει, και οι οποίοι θα βιώσουν οποιαδήποτε ανατροπή ή παρέκκλιση από την ετυμηγορία του δημοψηφίσματος ως προδοσία και ως άλλη μία ένδειξη ότι οι πολιτικοί δεν δεσμεύονται από τη λαϊκή βούληση.

Γιʼ αυτό επαναλαμβάνει την υπόσχεση ότι θα τη σεβαστεί. Αν όμως η μόνη επιλογή είναι τελικά: Brexit χωρίς συμφωνία ή προσφυγή ξανά στις κάλπες, τότε θα μπορέσει να επικαλεστεί ότι «δύο κακών προκειμένων το μη χείρον βέλτιστον» και να ταχθεί υπέρ του δεύτερου δημοψηφίσματος. Το οποίο δεν έχει αποκλείσει και για το οποίο θα επιρρίψει τις ευθύνες στους Συντηρητικούς επειδή δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν μια καλύτερη συμφωνία.

Τελικά πάντως, όλα αυτά είναι εικασίες που εντός ολίγου θα επιβεβαιωθούν ή θα διαψευστούν. Από την ιστορία του Brexit, ωστόσο, μπορούμε να απομονώσουμε μερικές γενικότερες παρατηρήσεις που ίσως αφορούν και εμάς τους αμέτοχους. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι σε αντίθεση με τις εκλογές, όπου καταγράφεται η εμβέλεια του κάθε κόμματος, το «Ναι» ή το «Οχι» ενός δημοψηφίσματος δημιουργεί αναπάντεχες συμμαχίες στα όρια της τερατογένεσης.

Πίσω από τη σημαία του Brexit δεν παρατάχθηκαν μόνο οι θατσερικοί ακροδεξιοί και οι νοσταλγοί της Βρετανικής αυτοκρατορίας, αλλά και μερικοί «πολύ αριστεροί», συν το κομμουνιστικό κόμμα. (Ναι, όντως υπάρχει!) Ενώ στο κάλεσμα του Remain ανταποκρίθηκαν οι νέοι, οι προοδευτικοί, οι διανοούμενοι, οι καλλιτέχνες και γενικά όσοι βλέπουν το θηρίο του αντιδραστικού εθνικισμού να πλησιάζει απειλητικά. Συν το City του Λονδίνου, όμως, για να μη χαθεί η πρωτοκαθεδρία του ως κέντρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος στη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη.

Και κάτι άλλο, λιγότερο σαφές αλλά πιο αποκαλυπτικό: το κύριo επιχείρημα υπέρ του Brexit ήταν η παρουσία των ξένων, η οποία υποτίθεται ότι απειλεί την εθνική ταυτότητα αυτής της χώρας που θέλει να παραμείνει νησί. Πρόκειται για ενστικτώδη αντίδραση, όχι τόσο της ελίτ όσο του απλού ανθρώπου που κάθεται δίπλα μας στο μετρό.

Απαισιόδοξο συμπέρασμα: η εργατική τάξη και γενικότερα ο λαός δεν είναι υποχρεωτικά το ιστορικό υποκείμενο που θα μας οδηγήσει στη γη της κοινωνικής Επαγγελίας. Νομοτελειακά, όπως μας έμαθαν κάποτε. Διότι ούτε τέτοιος δρόμος, χαραγμένος και έτοιμος, υπάρχει ούτε παράδεισος. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν θα προσπαθήσουμε, με άλλους τρόπους, να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα γύρω μας.

Θέματα επικαιρότητας: BREXIT

Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Αριστεροί υπέρ του Brexit;

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2021-01-09

Τώρα που το Brexit δεν είναι πια θέμα αντιδικίας και ανάλυσης...

Περισσότερα

Το Brexit προσφέρει μια χρυσή ευκαιρία για να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές στην ΕΕ

Ζωρζέττα Λάλη, 2020-05-21

«Το Brexit προσφέρει μια χρυσή ευκαιρία για να γίνουν οι αναγκαίες...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Γιατί κέρδισε το Brexit

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2019-12-28

Πριν από έναν χρόνο, περίπου, είδα κάτι που έπρεπε να με...

Περισσότερα
Γιώργος Καπόπουλος

Θρίαμβος με προσημειώσεις

Γιώργος Καπόπουλος, 2019-12-14

Ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε το στοίχημά του καθώς η προχθεσινή...

Περισσότερα

Τι εξασφάλισε στον Τζόνσον τη μεγάλη νίκη - Αντίστροφη μέτρηση για το Brexit

Κώστας Ράπτης, 2019-12-13

Στους λίγους μήνες της πρωθυπουργίας του Μπόρις Τζόνσον,...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Ψέματα και πολιτική

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2019-11-02

Πριν από μερικές εβδομάδες, ένας δημοσιογράφος στην Αγγλία...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Πώς αλλάζουν οι καιροί

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2019-09-21

Το τι θα συμβεί τελικά με το Brexit μόνο ο Θεός το ξέρει. Σε...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Οι Εργατικοί του Κόρμπιν και το Brexit

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2019-08-10

«Εχω μια καλή απάντηση. Μήπως έχετε καμιά ερώτηση;» λέει...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

×
×