Σύνεση, μια βαριά, ψιλολησμονημένη λέξη

Πιστεύω ότι ο Ευρωπαίος επίτροπος για τις οικονομικές υποθέσεις, Π. Μοσκοβισί, έχει δίκιο όταν δηλώνει καθησυχαστικά ότι θα βρεθεί λύση για να κλείσει το δημοσιονομικό κενό. Το κενό του 2019 έχει ήδη κλείσει (βοήθησε κι η υστέρηση των δημοσίων επενδύσεων…) και, αν συνεχιστεί ίδια η πορεία των εσόδων, ίσως η χρήση κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 4%. Απομένει το κενό του 2020. Λείπουν έσοδα 900 εκατ. ευρώ, περίπου 0,5% του ΑΕΠ. Το υπουργείο Οικονομικών φιλοδοξεί να τα βρει τσιμπολογώντας από δεξιά και αριστερά (από τα αυξημένα μερίσματα της Τράπεζας Ελλάδος, έσοδα από Airbnb, ένταση ηλεκτρονικών συναλλαγών, καλή πορεία της ρύθμισης για τις 120 δόσεις και, αν απαιτηθεί, από κάποια έκτακτη one off ρύθμιση). Ετσι, θεωρώ εύλογο ότι το κενό 2020 κατ’ αρχάς θα κλείσει, ίσως με κάποιες εντάσεις αλλά χωρίς ρήξεις.

Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2020 (αύριο κατατίθεται το προσχέδιό του και στις 15 Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί στην Κομισιόν…) θα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 3,5% του ΑΕΠ (όπως είχε συμφωνήσει η Ελλάδα στο Eurogroup…) χωρίς να υπολογίζει το 1,2 δισ. ευρώ που θα πάρουμε από τα ANFAs και τα SMPs – τα κέρδη του ευρωσυστήματος από τα ελληνικά ομόλογα. Η ιδέα του Ντ. Κοστέλο, να συνυπολογίζονται αυτά τα κέρδη στα τακτικά έσοδα ώστε να δημιουργείται νέος δημοσιονομικός χώρος, δεν θα υλοποιηθεί: Τα λεφτά θα δοθούν, αλλά για να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις επιπλέον όσων ήδη προβλέπονταν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, άρα η δημοσιονομική επίδρασή τους δεν θα είναι άμεση αλλά μεταχρονολογημένη – μέσω της δημιουργίας νέου πλούτου και φορολογικών εσόδων όταν οι επενδύσεις ξεκινήσουν. Το δημοσιονομικό κενό κατ’ αρχάς θα κλείσει. Λοιπόν, όλα καλά και ωραία; Οχι ακριβώς. Γιατί, προκειμένου να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2020, φοβούμαι ότι είτε τεντώνονται είτε συρρικνώνονται κονδύλια (έσοδα, δαπάνες…) σε ακραία σημεία. Σημεία που συνορεύουν με ευσεβείς πόθους, επισφαλείς ή μη ασφαλείς προβλέψεις και, ίσως, ολίγη δημιουργική λογιστική – για να θυμηθούμε τα παλιά. Κι όλα αυτά, δεν θα άξιζαν αναφοράς, αν (α) η διεθνής και η ευρωπαϊκή οικονομία δεν φαίνονταν να τρέχουν συγχρονισμένα προς νέα ύφεση και (β) σε συνδυασμό και με το προηγούμενο, αν υπήρχαν κάποιες κάπως σοβαρές ενδείξεις ότι η ελληνική οικονομία τείνει να ανακτήσει ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική το 2020. Γιατί μια τέτοια δυναμική θα εξουδετέρωνε (εύλογα...) την όποια μη υπερβολική απόκλιση των δημοσιονομικών μεγεθών από τους αρχικούς στόχους τους.

Αλλά επειδή τέτοια δυναμική, προσώρας, δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, ίσως ήταν χρήσιμο να επανέλθει στον δημόσιο διάλογο και δη στη συζήτηση για τη χάραξη πολιτικής, μια παλιά και βαριά λέξη: η λέξη σύνεση. Αντί η δημοσιονομική σταθερότητα (το μόνο στοιχείο που συμβάλλει στην αποκατάσταση της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας μας...) να κρεμιέται σε μια κλωστή, μέσα από virtual τέντωμα/κουτσούρεμα δαπανών κι εσόδων, επειδή έτσι υπηρετούνται ορισμένες προεκλογικές υποσχέσεις, συνετό θα ήταν αυτές οι υποσχέσεις να υλοποιούνται μόνο στο μέτρο που η δημοσιονομική σταθερότητα είναι διασφαλισμένη. Χωρίς ρίσκο.