Η κακοφωνία περί τα δημοσιονομικά
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2019-08-04
Αμέσως μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης, κάποιοι θεώρησαν ότι δικαιούνται (ή οφείλουν;) να λένε μεγαλοφώνως, από άμβωνος, τις σκέψεις τους για την ακολουθητέα δημοσιονομική πολιτική, ως αν αυτές οι σκέψεις αποτελούσαν το ευαγγέλιο της κυβερνητικής πολιτικής. Αυτή η πλάκα κάνει ζημιά, καλό θα ήταν να τελειώνει.
Προ λίγων εβδομάδων, η κοινή γνώμη βομβαρδίστηκε με επίσημες διαβεβαιώσεις ότι οι προεκλογικές υποσχέσεις για φορολογικές μειώσεις σε βάθος 3ετίας θα εισάγονταν προς ψήφιση στη Βουλή σε ένα νομοσχέδιο. Χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια επεξεργασία από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, χωρίς έγκυρες εκτιμήσεις για τη μεγέθυνση της οικονομίας, την πορεία εσόδων και δαπανών (δηλαδή, μόνο με «μαντεψιές» για την εξέλιξη όλων των κρίσιμων μεταβλητών…) και χωρίς τη θεσμοθετημένη διαβούλευση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (δηλαδή μονομερώς…), η κυβέρνηση θα νομοθετούσε μέτρα που θα ήταν ικανά να τινάξουν στον αέρα τη δημοσιονομική σταθερότητα – το θεμέλιο της αξιοπιστίας της χώρας. Θα ήταν μια επικίνδυνη ανοησία.
Εκείνο το απονενοημένο διάβημα απετράπη, τελικά, χάρη στην ψύχραιμη, αποφασιστική παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών. Αλλά το μάθημα προφανώς δεν έγινε κατανοητό. Η ίδια πλάκα επανελήφθη, αυτή τη φορά με αφορμή τα τεκμήρια. Την Τετάρτη, από του κυβερνητικού άμβωνος ανακοινώθηκε ότι τα τεκμήρια καταργούνται, αρχής γενομένης από τα εισοδήματα του 2020, με νομοσχέδιο που θα κατατεθεί μέχρι τέλη Αυγούστου στη Βουλή. Κι όμως, η κατάργηση των τεκμηρίων είναι στον αέρα, δεν έχει μελετηθεί, οι επιπτώσεις της δεν έχουν υπολογιστεί από το Γενικό Λογιστήριο (ήτοι, δεν υπάρχουν καν «μαντεψιές»), το θέμα δεν είχε συζητηθεί και αιφνιδίασε το υπουργείο Οικονομικών και, βεβαίως, δεν έχει τεθεί ως θέμα σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών – αν, θα ήταν μια μονομερής ενέργεια. Και, βέβαια, επικίνδυνη ανοησία.
Είναι εύλογο ότι κάποιοι υπουργοί που έχουν πιάσει στασίδια σε κανάλια (πότε βρίσκουν χρόνο να διευθύνουν το υπουργείο τους;) θα λένε μια κουβέντα παραπάνω, θα επαναλαμβάνουν και κάποια «θα» (ενίοτε προκαλώντας πλήξη…), θα τους ξεφεύγει και κάτι που δεν έπρεπε να ειπωθεί ή που έπρεπε να ειπωθεί διαφορετικά. Αλλά, αν γίνεται ανεκτή ορισμένη χαλαρότητα σε άλλα θέματα, δεν συγχωρείται σε θέματα της δημοσιονομικής πολιτικής, ειδικά. Πολύ περισσότερο βλάπτουν τα φαινόμενα κακοφωνίας – που ήδη παρατηρούνται.
Η δημοσιονομική κατάσταση είναι δύσκολη. Το 2019 δεν θα υπάρξει κενό επειδή θα μείνουν (δυστυχώς…) στα αζήτητα μεγάλα κονδύλια του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Αλλά το δημοσιονομικό κενό είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού το 2020. Οχι τυχαία, αυτός που κατ’ εξοχήν έχει γνώση και επίγνωση της κατάστασης, ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας, είναι λιτός στα λόγια και ιδιαίτερα συγκρατημένος στις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει – π.χ. στο χρονοδιάγραμμα της μείωσης του ΕΝΦΙΑ.
Η χώρα είναι στα ραντάρ εταίρων και αγορών. Επειδή όλα καταγράφονται και προσμετρούνται στο κόστος δανεισμού, οι κυβερνητικές δηλώσεις για θέματα δημοσιονομικής πολιτικής θα ήταν χρήσιμο να είναι ακριβείς, απαλλαγμένες από προχειρότητα ή/και προσωπικά κίνητρα. Αν, μάλιστα, αφήνονταν να μιλούν για τέτοιου είδους μέτρα και νομοσχέδια μόνον ο πρωθυπουργός και ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών, αυτό θα ήταν το καλύτερο!..
Προ λίγων εβδομάδων, η κοινή γνώμη βομβαρδίστηκε με επίσημες διαβεβαιώσεις ότι οι προεκλογικές υποσχέσεις για φορολογικές μειώσεις σε βάθος 3ετίας θα εισάγονταν προς ψήφιση στη Βουλή σε ένα νομοσχέδιο. Χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια επεξεργασία από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, χωρίς έγκυρες εκτιμήσεις για τη μεγέθυνση της οικονομίας, την πορεία εσόδων και δαπανών (δηλαδή, μόνο με «μαντεψιές» για την εξέλιξη όλων των κρίσιμων μεταβλητών…) και χωρίς τη θεσμοθετημένη διαβούλευση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (δηλαδή μονομερώς…), η κυβέρνηση θα νομοθετούσε μέτρα που θα ήταν ικανά να τινάξουν στον αέρα τη δημοσιονομική σταθερότητα – το θεμέλιο της αξιοπιστίας της χώρας. Θα ήταν μια επικίνδυνη ανοησία.
Εκείνο το απονενοημένο διάβημα απετράπη, τελικά, χάρη στην ψύχραιμη, αποφασιστική παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών. Αλλά το μάθημα προφανώς δεν έγινε κατανοητό. Η ίδια πλάκα επανελήφθη, αυτή τη φορά με αφορμή τα τεκμήρια. Την Τετάρτη, από του κυβερνητικού άμβωνος ανακοινώθηκε ότι τα τεκμήρια καταργούνται, αρχής γενομένης από τα εισοδήματα του 2020, με νομοσχέδιο που θα κατατεθεί μέχρι τέλη Αυγούστου στη Βουλή. Κι όμως, η κατάργηση των τεκμηρίων είναι στον αέρα, δεν έχει μελετηθεί, οι επιπτώσεις της δεν έχουν υπολογιστεί από το Γενικό Λογιστήριο (ήτοι, δεν υπάρχουν καν «μαντεψιές»), το θέμα δεν είχε συζητηθεί και αιφνιδίασε το υπουργείο Οικονομικών και, βεβαίως, δεν έχει τεθεί ως θέμα σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών – αν, θα ήταν μια μονομερής ενέργεια. Και, βέβαια, επικίνδυνη ανοησία.
Είναι εύλογο ότι κάποιοι υπουργοί που έχουν πιάσει στασίδια σε κανάλια (πότε βρίσκουν χρόνο να διευθύνουν το υπουργείο τους;) θα λένε μια κουβέντα παραπάνω, θα επαναλαμβάνουν και κάποια «θα» (ενίοτε προκαλώντας πλήξη…), θα τους ξεφεύγει και κάτι που δεν έπρεπε να ειπωθεί ή που έπρεπε να ειπωθεί διαφορετικά. Αλλά, αν γίνεται ανεκτή ορισμένη χαλαρότητα σε άλλα θέματα, δεν συγχωρείται σε θέματα της δημοσιονομικής πολιτικής, ειδικά. Πολύ περισσότερο βλάπτουν τα φαινόμενα κακοφωνίας – που ήδη παρατηρούνται.
Η δημοσιονομική κατάσταση είναι δύσκολη. Το 2019 δεν θα υπάρξει κενό επειδή θα μείνουν (δυστυχώς…) στα αζήτητα μεγάλα κονδύλια του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Αλλά το δημοσιονομικό κενό είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού το 2020. Οχι τυχαία, αυτός που κατ’ εξοχήν έχει γνώση και επίγνωση της κατάστασης, ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας, είναι λιτός στα λόγια και ιδιαίτερα συγκρατημένος στις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει – π.χ. στο χρονοδιάγραμμα της μείωσης του ΕΝΦΙΑ.
Η χώρα είναι στα ραντάρ εταίρων και αγορών. Επειδή όλα καταγράφονται και προσμετρούνται στο κόστος δανεισμού, οι κυβερνητικές δηλώσεις για θέματα δημοσιονομικής πολιτικής θα ήταν χρήσιμο να είναι ακριβείς, απαλλαγμένες από προχειρότητα ή/και προσωπικά κίνητρα. Αν, μάλιστα, αφήνονταν να μιλούν για τέτοιου είδους μέτρα και νομοσχέδια μόνον ο πρωθυπουργός και ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών, αυτό θα ήταν το καλύτερο!..
