Ανάπτυξη και «αναπτυξιακός» βολονταρισμός

Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2019-11-10

Πώς θα έρθει η ανάπτυξη; Ας μην έχουμε αυταπάτες. Η ανάπτυξη δεν θα έρθει επειδή θα μειωθούν κάποιοι φορολογικοί συντελεστές, επειδή θα γίνει κάποια έστω πολύ μεγάλη επένδυση, επειδή θα δανειστούμε (όπως σχεδόν όλα τα κράτη…) με μικρό επιτόκιο. Ούτε, πάλι, η ανάπτυξη θα πέσει ως μάννα εξ ουρανού, με κάποιο «δώρο» από έναν θείο από την Κίνα, από τις ΗΠΑ ή από τη Γερμανία.

Η ανάπτυξη προϋποθέτει ότι κάνουμε μεταρρυθμίσεις. Προϋποθέτει βαθιές τομές στη δημόσια διοίκηση, στην ίδια την αρχιτεκτονική και στις δομές του κράτους, στο σύστημα απονομής Δικαιοσύνης (που έχει καταστεί αγαθό που σπανίζει εξαιτίας της απίστευτης καθυστέρησης…), στα συστήματα των κρατικών προμηθειών, στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της διαφθοράς και της διαπλοκής (απεχθή φαινόμενα που η κρίση δεν φαίνεται να έθιξε, αντιθέτως ίσως είναι από τα λίγα που βγήκαν ενισχυμένα μέσα από την κρίση...), ριζικά μέτρα για την αποκατάσταση ισονομίας, αξιοκρατίας, ασφάλειας, αλληλεγγύης.

Προϋποθέτει, επίσης, ότι η κοινωνία μας θα πάψει να είναι θλιβερό υπόδειγμα της «τραγωδίας των θεσμών», θα πάψει να είναι φοβική και κλειστή και θα αποκτήσει την ικανότητα να δημιουργήσει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, να δημιουργήσει θεσμούς ισχυρούς, ασφαλείς και ευπροσάρμοστους στις μεταβαλλόμενες συνθήκες τόσο με την έννοια των νομοθετημένων οργάνων της πολιτείας όσο και με την ευρύτερη έννοια των «κανόνων του παιχνιδιού».

Ας θυμηθούμε ότι οι Ρόμπινσον-Ατζέμογλου άρχιζαν το γνωστό bestseller τους (Why Nations Fail, 2012) με το παράδειγμα της πόλης Νογκάλες, που κόβεται στη μέση από έναν φράκτη. Μισή ανήκει στην Αριζόνα (ΗΠΑ) και είναι πλούσια, η άλλη μισή ανήκει στη Σονόρα (Μεξικό) και είναι φτωχή. Γιατί, ενώ είχαν ξεκινήσει χωρίς καμία διαφορά πλούτου, η μεν αναπτύχθηκε, η δε υστέρησε; Για τον ίδιο λόγο που οι πάμπλουτες σε πρώτες ύλες πάλαι ποτέ αποικίες στη Νότια Αμερική παρέμειναν φτωχές, ενώ οι πάμπτωχες σε πρώτες ύλες πάλαι ποτέ αποικίες στη Βόρεια Αμερική έγιναν πάμπλουτες: Η διαφορά οφείλεται στους διαφορετικούς θεσμούς που οικοδομήθηκαν στη μία και στην άλλη περίπτωση.

Καταλήγω: Συχνά πυκνά λέγεται ότι η ανάπτυξη δεν διατάσσεται, δεν έρχεται κατόπιν σχετικής εντολής. Σωστά. Να συμπληρώσουμε κάτι επίσης σωστό, ότι η ανάπτυξη δεν πρόκειται να έρθει επειδή κάποιος της λέει λόγια λατρείας, επειδή πίνει νερό στο όνομά της και της ορκίζεται αιώνια πίστη και αφοσίωση. Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη ούτε διατάσσεται ούτε παραμυθιάζεται. Ούτε υπακούει σε εντολές ούτε υποκύπτει στη γοητεία ενός «αναπτυξιακού» βολονταρισμού σαν κι αυτόν που κάνει τη θορυβώδη παρουσία του μετεκλογικά (αφού θέλω ανάπτυξη, αρκεί να φωνάζω ότι θέλω επενδύσεις, σηκώνω τα μανίκια, επιδίδομαι σε έναν «αναπτυξιακό» ακτιβισμό κι αυτά είναι, δήθεν, ικανά να κάνουν την ανάπτυξη να εμφανιστεί από τη γωνία!).

Για να έρθει η ανάπτυξη, χρειάζονται τομές και σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο. Αυτά εξαρτώνται από εμάς. Αν εμείς δεν τα κάνουμε, δεν θα γίνουν – κανείς δεν θα τα κάνει για λογαριασμό μας. Αλλά, προς το παρόν τουλάχιστον, (παρά την ευνοϊκή συγκυρία, το εύκρατο πολιτικό/κοινωνικό κλίμα…) δεν φαίνεται να είναι στις κυβερνητικές προτεραιότητες.

Άρθρα/ Πολιτική

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Κατά φαντασίαν ιατρός

Παντελής Μπουκάλας, 2025-04-08

Πολλούς Απρίληδες πριν, το 1967, οι Ελληνες άκουγαν τον αρχιπραξικοπηματία...

Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Βασίλης Τραϊφόρος

ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΟΠΩΣ ΤΟ Die Linke στη Γερμανία

Βασίλης Τραϊφόρος, 2025-04-06

...Ναι η κριτική στην κυβέρνηση πρέπει να είναι οξεία και...

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Τουρκία

Χρήστος Ροζάκης, 2025-04-06

Το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να διατηρηθεί...

×
×