Το τέλος της «αραβικής άνοιξης»

Ευάγγελος Βενέτης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2021-08-16

Πριν από μία δεκαετία και πλέον κάποιοι στη Δύση θεωρούσαν ότι ήταν εφικτός ο δυτικού τύπου εκδημοκρατισμός του μουσουλμανικού κόσμου, με έμφαση στον αραβικό κόσμο. Τα κίνητρά τους ήταν κυρίως και αμιγώς γεωπολιτικά, χωρίς η θεώρησή τους να βασίζεται σε ασφαλή και πραγματικά δεδομένα αναφορικά με την πολιτική και πολιτιστική κοσμοαντίληψη των μουσουλμάνων για τη σχέση μεταξύ του Ισλάμ και της δυτικού τύπου δημοκρατίας. Οι εξελίξεις της «αραβικής άνοιξης» στην πορεία τούς διέψευσαν, καθώς στις περισσότερες αραβικές χώρες, οι οποίες παρεμπιπτόντως είχαν αντιδυτική πολιτική, ο εκδημοκρατισμός αποδείχθηκε ουτοπία. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Τύνιδα εγείρουν ερωτήματα στις δυτικές προσδοκίες περί δημοκρατικής μεταρρύθμισης του αραβικού κόσμου.

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου επιβλήθηκε στον αραβικό κόσμο μια μεταβατική περίοδος αποικιοκρατικής αρμοστείας που στόχους είχε αφ’ ενός την εισαγωγή της δημοκρατίας στις πρώην οθωμανικές επαρχίες, αφ’ ετέρου την υλοποίηση της Διακήρυξης Μπάλφουρ για την ίδρυση εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη. Ενώ έκτοτε το Παλαιστινιακό Ζήτημα παραμένει ανοιχτό, το εγχείρημα της δημοκρατίας απέτυχε στον Μεσοπόλεμο και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η αποχώρηση των Βρετανών και Γάλλων αποικιοκρατών από τον αραβικό κόσμο συνοδεύθηκε από την ίδρυση φιλοδυτικών απολυταρχιών με ιδεολογικό περίβλημα τον αραβικό εθνικισμό.

Μετά την πτώση των Δίδυμων Πύργων επανήλθε στο προσκήνιο η προοπτική του εκδημοκρατισμού κάποιων αραβικών πολιτικών συστημάτων. Η «αραβική άνοιξη», η οποία ξεκίνησε το 2011 από την Τυνησία, αποτέλεσε το εφαλτήριο για τη στήριξη των φιλοδυτικών πολιτικών τάσεων στις αραβικές χώρες, όπως την Αίγυπτο, τη Συρία και τη Λιβύη. Στην Αίγυπτο, η «αραβική άνοιξη» είχε άδοξο τέλος το 2013, ενώ ο εμφύλιος στη Λιβύη και τη Συρία συνδυάστηκε με την προσπάθεια της Δύσης να χρησιμοποιήσει τη συγκυρία της «αραβικής άνοιξης» για να ανατρέψει τους «ατίθασους» Καντάφι και Ασαντ. Στη Λιβύη η Δύση πασχίζει ακόμη να βρει λύση, ενώ στη Συρία απέτυχε παταγωδώς.

Οι πολιτικές εξελίξεις στην Τυνησία σήμερα μοιάζουν με τις εξελίξεις στην Αίγυπτο το 2013. Η στάση της Δύσης και στις δύο περιπτώσεις, πανομοιότυπα διακριτική και ανεκτική. Αυτό που ενδεχομένως δεν έχει ακόμη κατανοήσει η Δύση είναι ότι η δυτικού τύπου δημοκρατία και το Ισλάμ είναι ασύμβατα επί της ουσίας, καθώς η δυτικού τύπου δημοκρατία αποκλείει τη μεταφυσική θεώρηση της πολιτικής, ενώ το Ισλάμ έχει τη μεταφυσική αυτή θεώρηση στο επίκεντρό του.

Θέματα επικαιρότητας: Μ. Ανατολή

Άρθρα/ Πολιτική

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι δρόμοι των συναγωνιστών της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ξανασυναντιώνται

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2023-11-25

Πού είναι ο κόσμος;

Μιχάλης Μητσός

Γκώσατε; Κουράγιο!

Τάσος Παππάς, 2023-11-27

Η Κύπρος στο τέλος των ψευδαισθήσεων

Κυριάκος Πιερίδης, 2023-11-25

Καθίστε αναπαυτικά στις θέσεις σας, το έργο αρχίζει

Τάσος Παππάς, 2023-11-25

Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Λύση είναι η συσπείρωση και όχι η συρρίκνωση

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2023-11-24

Αναζητώντας την επόμενη μέρα

Γιώργος Καπόπουλος, 2023-11-22

Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου

Ενότητα και ανασυγκρότηση

Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, 2023-11-22

Στη μαύρη τρύπα της Γάζας

Παντελής Μπουκάλας, 2023-11-21

Ξενοφών Κοντιάδης

ΣΥΡΙΖΑ και ΠαΣοΚ στον δρόμο του Επινέ

Ξενοφών Κοντιάδης, 2023-11-19

Η επόμενη μέρα για τη σύνολη Αριστερά

Τάσος Παππάς, 2023-11-18

Των επετείων το νόημα

2023-11-18

×