Η 17η Νοεμβρίου του Κυριάκου Μητσοτάκη
Δημήτρης Ψαρράς, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2021-11-17
Η επέτειος της εξέγερσης του 1973 στοιχειώνει τη σημερινή συγκυβέρνηση Ν.Δ.-ΛΑΟΣ ● Ο πυρήνας του «επιτελικού κράτους», οι πιο στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, έχουν δημόσια καταγγείλει τον εορτασμό της επετείου, έχουν επιχειρηματολογήσει εναντίον του αντιδικτατορικού ξεσηκωμού και έχουν ταχθεί στο πλευρό των απολογητών του χουντικού καθεστώτος.
Παράξενη η θέση, σήμερα, του κ. πρωθυπουργού και των προβεβλημένων στελεχών της κυβέρνησής του. Η χώρα τιμά τον αντιδικτατορικό ξεσηκωμό της φοιτητικής νεολαίας, τον Νοέμβριο του 1973, και τα θύματα της δολοφονικής βίας που εξαπέλυσε το τυραννικό καθεστώς, έντρομο μπροστά σε μια μαζική αντίδραση που έτεινε να πάρει παλλαϊκές διαστάσεις. Ο κ. Μητσοτάκης ξύπνησε σήμερα με τρομερό πονοκέφαλο.
Ενα λουλούδι για τον Παπαδόπουλο
Είναι σήμερα η τρίτη επέτειος του Πολυτεχνείου που καλείται να διαχειριστεί η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά δεν μοιάζει καθόλου με τις δύο προηγούμενες. Στις δύο πρώτες, τα πράγματα ήταν απλά:
■ Το 2019 ο κ. Μητσοτάκης, πρωθυπουργός λίγων μηνών ακόμη, είχε την άνεση να γράφει στην προσωπική του σελίδα στο facebook: «Σαράντα έξι χρόνια μετά, θυμόμαστε και διδασκόμαστε, μετατρέποντας την ιστορική μνήμη σε δημιουργικό παρόν. Τιμούμε τους αγώνες για Δημοκρατία με περισσότερη και καλύτερη Δημοκρατία. Με ανάπτυξη για όλους, ασφάλεια για όλους!» Ούτε γάτα ούτε ζημιά.
■ Το 2020, τα πράγματα είχαν πάρει ήδη άλλο δρόμο, με την κυβέρνηση να χρησιμοποιεί την πανδημία ως πρόσχημα για την απαγόρευση κάθε συγκέντρωσης άνω των 4 ατόμων! Προκειμένου, μάλιστα, να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την απαγόρευση, ο κ. Μητσοτάκης κάλεσε, πέρυσι, επιδεικτικά «τους πολιτικούς αρχηγούς σε μία από κοινού πρωτοβουλία τιμής στο Πολυτεχνείο. Με επικεφαλής την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Με μία λιτή επίσκεψη και με ένα λουλούδι».
Δικαίως τον ειρωνεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ («η πρότασή του για τη συμμετοχή των έξι πολιτικών αρχηγών από κοινού με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας προσκρούει στην ίδια διάταξη δημοσίων συναθροίσεων άνω των 4 ατόμων») και τον επέκρινε το ΚΙΝ.ΑΛΛ. («το εκ των υστέρων κάλεσμα του κ. Μητσοτάκη για κοινή παρουσία των πολιτικών αρχηγών στο μνημείο του Πολυτεχνείου είναι προσχηματικό»).
Κάποιος κακεντρεχής θα έλεγε ότι ο λόγος που ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε πέρυσι το όριο των «τεσσάρων ατόμων» για τη συγκέντρωση του Πολυτεχνείου ήταν ότι ο ίδιος δεν θα μπορούσε να βρει παραπάνω από άλλους τρεις να τον συνοδεύσουν σε ένα τέτοιο διάβημα. Και πράγματι, πέρυσι, ήταν η πρώτη φορά που πήγε ο ίδιος να καταθέσει στεφάνι. Το 2019, ούτε πέρασε από το μυαλό του κάτι τέτοιο.
Γιατί ο κ. Μητσοτάκης έχει μια καταφανή αδυναμία. Ελάχιστοι έχουν πειστεί από τη δήλωσή του στη Βουλή, ότι υπήρξε «κρατούμενος έξι μηνών από τη χούντα» (22.7.2016). Οι περισσότεροι βλέπουν ότι ο πυρήνας του «επιτελικού κράτους», οι πιο στενοί του συνεργάτες, έχουν δημόσια καταγγείλει τον εορτασμό της επετείου, έχουν επιχειρηματολογήσει εναντίον του αντιδικτατορικού ξεσηκωμού και έχουν ταχθεί στο πλευρό των απολογητών του χουντικού καθεστώτος. Τι είδους λουλούδι θα κατέθεταν στο Πολυτεχνείο τα στελέχη του ΛΑΟΣ που έχει συγκεντρώσει δίπλα του και έμαθαν για το Πολυτεχνείο από τον Παπαδόπουλο, τον Καρατζαφέρη και τον Πλεύρη;
Κανείς, βέβαια, συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη δεν θα υποστηρίξει πλέον ανοιχτά το δικτατορικό καθεστώς. Θα αρκεστεί, κυρίως, σε μια ωραιοποίησή του, κάτι που επιχείρησε στα πενήντα χρόνια από το πραξικόπημα και ο καθηγητής του Γέιλ Στάθης Καλύβας, ο οποίος δεν δίστασε να αποφανθεί ότι «μολονότι προερχόμενοι από τους κόλπους της σκληροπυρηνικής Δεξιάς, οι πραξικοπηματίες συνέβαλαν τελικά στον πλήρη εκδημοκρατισμό της Δεξιάς και, διά μέσου αυτής, και της χώρας» («Καθημερινή», 18.6.2017). Μετά τις αντιδράσεις, ο κ. Καλύβας, τον οποίο επίσης συμβουλεύεται ο κ. Μητσοτάκης, προσπάθησε να τα μαζέψει, αλλά ήταν αργά.
Είναι προφανές ότι όλες αυτές οι προσπάθειες δικαίωσης της χούντας σκοντάφτουν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Όπως αποκάλυψε το φιάσκο της ψεύτικης «πολιτικοποίησης» της χούντας από την παπαδοπουλική κυβέρνηση Μαρκεζίνη, έτσι και μέχρι σήμερα ανατρέπει τις προσπάθειες να περιγραφεί το καθεστώς ως μια «αναγκαία» και «εθνικά επωφελής» παρένθεση. Γι’ αυτό τον λόγο, οι σύγχρονοι απολογητές του Παπαδόπουλου επικαλούνται δύο παράλληλες αφηγήσεις, που θεωρούν ότι μειώνουν τη σημασία της εξέγερσης.
● Η πρώτη ισχυρίζεται ότι δεν υπήρχαν νεκροί στο Πολυτεχνείο και, αν υπήρξαν, πρόκειται για εντελώς άσχετους ανθρώπους, μακριά από τον χώρο, με παντελώς άγνωστους δράστες και θύματα από «αδέσποτες σφαίρες».
● Η δεύτερη είναι πιο επεξεργασμένη. Δεν αρνείται τη μαζική κινητοποίηση και τον «ηρωισμό» των φοιτητών, αλλά τους αποδίδει ότι με την «αφέλειά» τους έγιναν όργανα σκοτεινών συνωμοτικών διεργασιών των ΗΠΑ και του Ισραήλ και, εντέλει, οδήγησαν στην κυπριακή τραγωδία.
Μυστικοσύμβουλοι και υπουργοί
Για τον προσωπικό σύμβουλο του πατέρα Μητσοτάκη που τον έχει κληρονομήσει και ο γιος, έχουν ενημερωθεί εγκαίρως οι αναγνώστες της «Εφ.Συν.» (Γιάννης Μπασκάκης, «Η χούντα επιστρέφει στον τουρισμό», 27.7.2019). Ο αλευροβιομήχανος Κωνσταντίνος Λούλης, ταμίας και κεντρικό πρόσωπο στο «Ιδρυμα Μητσοτάκη», διορίστηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως γενικός γραμματέας στο υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, αμέσως μετά τη νίκη της Ν.Δ. στις εκλογές του 2019, αποσύρθηκε άρον άρον μόλις αποκαλύφθηκε ότι δεν διαθέτει τα τυπικά προσόντα, αλλά επέστρεψε από το παράθυρο ως σύμβουλος στο ίδιο υπουργείο.
Ο κ. Λούλης είναι αυτός που περηφανεύεται ότι απέκτησε προσωπική σχέση με τον δικτάτορα Παπαδόπουλο, επισκεπτόμενος τους καταδικασμένους πραξικοπηματίες στις φυλακές Κορυδαλλού, και έχει συντάξει και σχετικό υμνητικό πόνημα («Η επιβίωση της Ελλάδας μέσα από διαδοχικά θαύματα», εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 2019). Στο βιβλίο επαναλαμβάνονται τα επιχειρήματα των συκοφαντών της εξέγερσης του Νοέμβρη και υιοθετούνται οι συνωμοτικές θεωρίες για την οργάνωση και την καταστολή της. Ενδεικτικός ο ισχυρισμός ότι «μάταια η κυβέρνηση [σ.σ. η χούντα] προσπαθούσε να καταρρίψει τα συνθήματα αυτά [σ.σ. Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία], τονίζοντας ότι ποτέ άλλοτε η χώρα δεν είχε τόσο υψηλό οικονομικό επίπεδο, ότι δεν υπήρχε ανεργία, αντίθετα, υπήρχε μεγάλη προσφορά εργασίας, και πως είχε δημιουργηθεί μια ευρεία ευημερούσα μεσαία τάξη».
Ο κ. Λούλης επαναλαμβάνει το γνωστό φιλοχουντικό επιχείρημα: «Δεν καταγγέλθηκε από τη Σύγκλητο κανένας θάνατος φοιτητή στον χώρο του Πολυτεχνείου. Εκτός Πολυτεχνείου, στην ευρύτερη περιοχή, βρήκαν το θάνατο 12 πολίτες». Και καταλήγει στο μόνιμο ερώτημα των απολογητών του Παπαδόπουλου: «Θα συνέβαινε η κυπριακή τραγωδία χωρίς την εξέγερση των φοιτητών του Πολυτεχνείου;».
Στο ίδιο πνεύμα και τα τρία στελέχη του ΛΑΟΣ που έχουν αναλάβει νευραλγικά υπουργεία στην κυβέρνηση. Πρώτα πρώτα ο Μάκης Βορίδης, ο οποίος είναι πιο συγκροτημένος από τους «συναγωνιστές» του, Αδωνη Γεωργιάδη και Θάνο Πλεύρη, και δεν έχει καμιά ανάγκη να επιδείξει ακροδεξιές περγαμηνές στο δικό του ακροατήριο. Διορισμένος από τον ίδιο τον φυλακισμένο δικτάτορα Παπαδόπουλο στη θέση του αρχηγού της Νεολαίας ΕΠΕΝ, έχει αποδεχτεί το σύνολο της πολιτικής –και ποινικής– κληρονομιάς της δικτατορίας και επομένως έχει υιοθετήσει τη θεωρία ότι πρόκειται περί «μύθου», κατασκευασμένου από την Αριστερά.
Ηδη από το μακρινό 1988, στο περιοδικό της οργάνωσης που είχε δημιουργήσει ο Βορίδης την περίοδο της συνεργασίας του με τον Παπαδόπουλο, διατυπωνόταν η άποψη ότι «το Πολυτεχνείο ανήκε, ευθύς εξαρχής, στους εξτρεμιστές της Ακρας Αριστεράς και όχι, όπως θέλουν να μας παρουσιάσουν, στο σύνολο του ελληνικού λαού». Μάλιστα, το κείμενο διαφωνούσε με τη συνήθεια του «εθνικιστικού χώρου» να περιορίζει την κριτική του «στον αριθμό των νεκρών, το μέρος και τον τρόπο του θανάτου», αφήνοντας να εννοηθεί ότι πολύ καλά έκανε η δικτατορική κυβέρνηση και κατέστειλε με τον γνωστό τρόπο την εξέγερση, εφόσον αυτή «διοργανώθηκε από ακροαριστερά στοιχεία, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξαν πράκτορες ξένων δυνάμεων». Και, βέβαια, καταγγελλόταν η Ν.Δ., η οποία «από δειλία επέβαλε τη γιορτή του Πολυτεχνείου σχεδόν σαν εθνική επέτειο» («Πολυτεχνείο: τα 15 χρόνια του ψεύδους», περ. «Νέα Τάση», τχ. 8, Νοέ.-Δεκ. 1988).
Θα πει κανείς, περασμένα ξεχασμένα. Εξάλλου, φρονίμως ποιων, ο κ. Βορίδης αποφεύγει να μιλήσει ανοιχτά για το Πολυτεχνείο, από τη στιγμή που μεταπήδησε από το ΛΑΟΣ στη Ν.Δ. Μόνο που η αλλαγή κόμματος δεν σήμαινε και αλλαγή απόψεων για τον θαυμαστή του Λε Πεν. Κατά τη μεταβατική περίοδο της κυβέρνησης Παπαδήμου, φρόντισε να στελεχώσει το υπουργείο που του ανατέθηκε με τον στενό πυρήνα των ομοϊδεατών του από το Ελληνικό Μέτωπο. Και ως «νομικό» σύμβουλο ανέδειξε τον κ. Γιάννη Ζωγράφο, στενό σήμερα συνεργάτη του Γιάννη Λαγού και διάδοχό του στη χρυσαυγίτικη μετάλλαξη ΕΛΑΣΥΝ.
Χέρι χέρι με το φάντασμα του Καρατζαφέρη
Στην ίδια κατηγορία με τον κ. Βορίδη είναι και ο Θάνος Πλεύρης, ο οποίος αρκείται βέβαια στην κληρονομιά του ονόματός του, εφόσον –όπως είναι γνωστό– τον έβαλε στις λίστες του ΛΑΟΣ ο Γ. Καρατζαφέρης, την περίοδο που θέλησε να δείξει ένα «ηπιότερο» πολιτικό προφίλ και απέσυρε προσωρινά τον Κώστα Πλεύρη. Πέρυσι τέτοιο καιρό, υποστήριξε την πλήρη απαγόρευση κάθε τιμητικής εκδήλωσης, με το επιχείρημα ότι «η Αριστερά έχει κάνει καριέρα με τη 17η Νοεμβρίου, επειδή πέρασε έξω από το Πολυτεχνείο». Για να τον επιβραβεύσει ο κ. Μητσοτάκης τού εμπιστεύθηκε, τον περασμένο Αύγουστο, το υπουργείο Υγείας.
Εκείνος, βέβαια, που τα λέει μέχρι σήμερα «τσεκουράτα» είναι ο κ. Γεωργιάδης (και όχι ο κ. Βορίδης, όπως θα περίμενε κανείς). Οι τηλεοπτικές του εκπομπές, όπου αναφέρεται στο «παραμύθι του Πολυτεχνείου», είναι γνωστές και παραμένουν προσβάσιμες. Γνωστές είναι και οι σχετικές αναρτήσεις του στον προσωπικό του ιστότοπο, που τις έχει βέβαια εξαφανίσει, αλλά κι αυτές είναι αποθηκευμένες στο archive.org. Το εντυπωσιακό είναι ότι, ακόμα και όταν το 2010 ο Καρατζαφέρης επιδίωξε να μετριάσει τη φιλοχουντική εικόνα του ΛΑΟΣ και να διεκδικήσει μερίδιο σε συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ. (κάτι που πέτυχε με την κυβέρνηση Παπαδήμου τον Νοέμβριο του 2011), ο κ. Γεωργιάδης ήταν εκείνος που καθησύχαζε τους οπαδούς του ότι δεν άλλαξε τίποτα και ότι το να λες ότι «επί χούντας είχαμε την καλύτερη οικονομία» και ότι «το Πολυτεχνείο είναι ένα παραμύθι» δεν σημαίνει ότι είσαι χουντικός.
Ακόμα και ως αντιπρόεδρος της Ν.Δ., ο κ. Γεωργιάδης επιμένει στην αμφισβήτηση του «μύθου», τονίζοντας ότι δεν υπήρχαν νεκροί «μέσα στο Πολυτεχνείο». Και, όταν αισθανθεί πιεσμένος, φροντίζει να επικαλείται το «Πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά» και τη γνώμη του Ευάγγελου Αβέρωφ. Μάταιος κόπος. Το «Πόρισμα Τσεβά», που έχει καταστεί ευαγγέλιο της Ακροδεξιάς, σε σημείο να το μοιράζει ο φιλοχουντικός «Στόχος», είναι σαφές: «Βαρύς υπήρξεν ο φόρος του αίματος εις νεκρούς και τραυματίας ο καταβληθείς διά την καταστολήν της εξεγέρσεως του Πολυτεχνείου».
Το πόρισμα εξηγεί για ποιο λόγο δεν υπήρχαν νεκροί στο εσωτερικό του Πολυτεχνείου. Η επιχείρηση του στρατού με τα άρματα και τις ειδικές δυνάμεις οργανώθηκε με σχέδιο κατάληψης ενός οχυρού. Τα θύματα υπήρξαν για να αποκοπεί ο χώρος του Πολυτεχνείου από κάθε εξωτερική βοήθεια. Δεν σκοτώθηκαν από «αδέσποτες» σφαίρες ή αγνώστους «ελεύθερους σκοπευτές». Ο Τσεβάς περιγράφει την ύπαρξη πολλών αρμάτων, τη χρήση των όπλων τους και τους πυροβολισμούς με ένσφαιρα πυρά. Δεν τα έχει άραγε διαβάσει αυτά ο κ. Γεωργιάδης; Του αρκεί προφανώς ότι ο Τσεβάς περιγράφει και ένα κλίμα συνωμοσίας της ΚΥΠ πίσω από την εξέγερση, αλλά δεν αμφισβητεί ούτε την ύπαρξη θυμάτων ούτε την ευθύνη των δολοφόνων.
Οσο για τις απόψεις του Ευάγγελου Αβέρωφ, που αποτελεί το φύλο συκής των νοσταλγών του Παπαδόπουλου, αρκεί να θυμίσουμε ότι, όπως προκύπτει από δικό του βιβλίο που εκδόθηκε τα χρόνια της Μεταπολίτευσης, ο ίδιος επιχειρούσε την περιβόητη «γέφυρα» μεταξύ της χούντας και του πολιτικού κόσμου, απευθυνόμενος στον… Ιωαννίδη προτού εκείνος ανατρέψει τον Παπαδόπουλο («Στοιχειώδες καθήκον», εκδ. Εστία, Αθήνα 1975, σ. 95 κ.ε.). Αυτός είναι, εξάλλου, ο λόγος που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέλεξε τον Γεώργιο Ράλλη αντί του Αβέρωφ ως διάδοχό του.
Τα πραγματικά γεγονότα είναι πλέον εξονυχιστικά μελετημένα και δεν έχουν μείνει κενά, παρά μόνο σε όσους τα παραποιούν σκόπιμα. Τα επιχειρήματα αυτά έχει συντρίψει με επιστημονικά άψογο τρόπο ο Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών. Αναφέρω ενδεικτικά τις μελέτες του για τους νεκρούς («Πολυτεχνείο ’73: Το ζήτημα των θυμάτων: Νεκροί και τραυματίες», στο «Πολυτεχνείο ’73: ρεπορτάζ με την Ιστορία», τ. 2, εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα 2004, σ. 38-55), αλλά και τη θεωρία της συνωμοσίας των ΗΠΑ («Το ελληνικό δικτατορικό καθεστώς στη συγκυρία του μεσανατολικού πολέμου του 1973», περ. «Μνήμων», τ. 33, 2014, σ. 207-231). Ολα προσβάσιμα στο διαδίκτυο. Οποιος από το περιβάλλον του πρωθυπουργού αντέχει, ας τα διαβάσει.
Μαύρη μέρα, λοιπόν, σήμερα για τον κ. Μητσοτάκη και τους συνεργάτες του. Ας παρηγορηθούν. Μπορεί σε λίγες μέρες να γιορτάσουν τη δική τους επέτειο, τα «Δεκεμβριανά», στο Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη.