Ο χρόνος της εξουσίας, ο τόπος της ζωής

Υπάρχει ένα κενό χρόνου και χώρου, που το έχει ανάγκη και γι’ αυτό το δημιουργεί η εξουσία στην αστική νεωτερικότητα. Ορίζοντας εξ υπαρχής ως αυθυπόστατη τη «διαφορά» της από τον «κοινό άνθρωπο», φτιάχνει ζωτικά, και μαζί ερμητικά, κενά διαστήματα νομιμοποίησής της. Διεκδικεί την αέναη διάρκειά της και την επί παντός τόπου απεριόριστη επιβολή της.

Μέσα από το άχρονο-ανεντόπιστο κοινωνικό συμβόλαιο, μέσα από τη θεόπνευστη μεταφυσική της πρόνοιας για τη φυσική υπόσταση της ζωής, μέσα από τους δαιδαλώδεις διαδρόμους της «διακυβέρνησης», το άρρητο και άβλεπτο παλίμψηστο της εξουσίας διεισδύει με τα ιστορικά του στρώματα στη βιωτή του κοινωνικού και του ιδιωτικού. Κατασκευάζει, ανανεώνει, επεκτείνει έναν απροϋπόθετο σεβασμό. Τον σεβασμό στον κάθε πιθανό τόπο και χρόνο αυθεντίας της, παριστάμενης ως μόνης ύστατης απόφασης επί πάντων.

Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Η εξουσία υπάρχει αφ’ εαυτής και δι’ εαυτήν, αφ’ ης στιγμής ο κόσμος διασπάστηκε στις εγελιανές σφαίρες του δημόσιου και του ιδιωτικού, στην κοινωνία των ιδιωτών, στην πολιτική κοινωνία και στην οικογένεια. Είναι έτσι που η κρατική εξουσία αποκτά μια συνείδηση του εαυτού, μια συνείδηση αυτοαναφορική, που υπερβαίνει το δι’ εαυτόν των κοινωνικών τάξεων, αλλά και την άπορη ύπαρξη του καθενός ανθρώπου ως ατόμου ενός «μοναχικού πλήθους».

Αν υπάρχει «έκτακτη ανάγκη», η κρατική εξουσία του αστισμού αυτονομείται και από την ίδια την κυρίαρχη τάξη, για να διαιτητεύσει τους κρισιακούς ανταγωνισμούς των μερίδων της και έτσι να την επιβεβαιώσει ως κοινωνικά ηγεμονική. Τουτέστιν, με την απαραίτητη συγκατάνευση των υποτελών. Μας τα είπε αυτά ο «παππούς», σε πρώιμα γραπτά του, ή στην «18η Μπρυμαίρ». Μας τα είπε ο Γκράμσι, ο Πουλαντζάς, ο Τζέσοπ και τόσοι άλλοι. Αλλά και ο άνθρωπος ως «άτομο» υπάρχει μετωνυμικά, μία κατασκευή του πρώιμου φιλελευθερισμού, ενώ είναι δεδομένο ότι γεννιέται σε «ένα ήδη δεδομένο Ολον», με σχέσεις παντοειδούς, έως έσχατα μοριακής, εξουσίας που τον εγκαλούν ex ante ως «υποκείμενο». Και, ως τέτοιο, καθυποβάλλεται σε κανόνες εξαναγκαστής συμμόρφωσης προς την «πολιτεία», επ’ απειλή εξοστρακισμού του. Ο αφανισμός του ατόμου μπροστά στο υποκείμενο συνιστά την αντίφαση στον κανόνα της αστικής, φιλελεύθερης «ευταξίας» .

Αυτά είναι κάποια από τα ποικίλα και πολλά που θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος με αφορμή, και μόνον απλή αφορμή, την πανδημία του «ακατονόμαστου» - το λέει κανείς έτσι, γιατί θάλλουν οι πάσης φύσεως δεισιδαιμονίες. Ο ιός και μαζί η «διαχείρισή» του μετατρέπονται σε ένα κυριολεκτικά πάνδημο εγχείρημα ποδηγέτησης της «υγείας του εαυτού». Από παντού εκλύεται το μήνυμα «Είσαι υπεύθυνος για τον ατομικό εαυτό σου». Το λέει η κρατική εξουσία, που το διαχέει μέσα από την αυθεντία της απόστασής της από το «κοινό».

Και μετά, αλυσιδωτά, το λέει ο καθένας στον διπλανό του, στον σύντροφό του, στον φίλο του, στον συγγενή του, στον περαστικό. Αν πεθάνεις στο είχε μαρτυρήσει το παλίμψηστο της κάθε λογής εξουσίας – μιας εξουσίας που φτάνει μέχρι το «λίγο πριν» της αρρώστιας κάποιου κλινικά αόρατου προσώπου. Εκείνου του αόρατου κι όμως παντού και πάντα ελλοχεύοντος μιαρού σώματος, εκείνης της ερεβώδους απειλής από τον μολυσμένο άλλον, της αποφυγής όποιας κοινωνικής συνάφειας, της συμμόρφωσης με τη στασιαζόμενη ιατρική απόφανση, της ατομικιστικής ενοχής για τη δημόσια υγεία, του εγκλεισμού σε μια ζωή ανοξείδωτη.

Είναι η απόλυτη συνθήκη κατάφασης στην απέλπιδα ανάγκη φροντίδας ενός σώματος εγκαταλελειμμένου σε γυμνή κρατική εξουσία. Υπό καθεστώς «ανάγκης», που, ως τέτοιο, δεν κήδεται άλλου τινός παρεκτός της δικής του δρεπανηφόρου γιατροπόρευσης. Δεν είναι η θεραπευτική όψη που μπορεί να έχει το κράτος της «βιοπολιτικής». Είναι η ανάγκη επιβεβαίωσης μιας κρατικής εξουσίας, που ζει τρώγοντας τα σωθικά της. Δεν έχει άλλη επιλογή, καθηλωμένη ανάσκελα σε καιρούς θανατικής κρίσης. Αυτής που γέννησε η ίδια, ως θεραπαινίδα αχαλίνωτων συμφερόντων πάνω στη φύση και στη βιωτή του ανθρώπου...

Ο αγώνας γίνεται πάντα για το γυμνό, ανείπωτο κορμί του ενδεούς ανθρώπου, στην άφατη μορφή του, στο αμίλητο δείπνο της αρρώστιας που δεν τον προσκάλεσαν. Ο αγώνας, μια ζωή αφιερωμένη στον πόλεμο κατά του τρόμου. Του τρόμου που χωρίς αυτόν δεν υπάρχει η εξουσίαση επί της ζωής.

Ο τρόμος του Covid 19, μια άσκηση απόλυτης αφαίρεσης του αυτεξούσιου της ζωής.