Προοδευτική προσέγγιση με την κοινωνία ενεργή!

Η αλλαγή των συνθηκών διαμορφώνει περιβάλλον Βρισκόμαστε σε φάση έντονων κοινωνικών διεργασιών. Οι πολίτες αναζητούν έκφραση, μετασχηματισμό των αναγκών τους σε πρόταση διακυβέρνησης, και αυτό διαπερνά οριζόντια όλο το πολιτικό φάσμα. Στις πυκνές διεργασίες κρίσης, ανακατατάξεων και νέων αντιθέσεων του καπιταλισμού, η σύγχρονη πληθυντική Αριστερά, κορμός της προοδευτικής παράταξης, καλείται να αντιπαραθέτει τη σύγχρονη κοινωνική προγραμματική και πολιτική πρόταση (alternative).

Δεδομένου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. εξελίχθηκε σʼ ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα, γίνεται προφανές ότι είναι τώρα επιβεβλημένο όσο ποτέ άλλοτε να επικεντρώνεται η συμβολή όλων στην διαμόρφωση πλειοψηφίας με πολιτική και προγραμματική ενότητας.

Για τους παραπάνω λόγους γίνεται προτεραιότητα ο διαρκής και αντιπροσωπευτικός διάλογος με την κοινωνία! Και αυτό μεταξύ των άλλων μπορεί να καθιστά τις αρχές και τις αξίες των δυνάμεων της Αριστεράς και του δημοκρατικού σοσιαλισμού κυρίαρχες και πλειοψηφικές.

Ανάγκη νέας προσέγγισης για το κομματικό μοντέλο Το μοντέλο του κόμματος με την πυραμιδική μορφή –που αντλεί τις ρίζες του από το κόμμα «Νέου Τύπου» του Λένιν– ενώ ανταποκρίθηκε με επάρκεια σε κοινωνίες έντασης εργασίας, παρουσιάζει εγγενείς αδυναμίες στο να ανταποκριθεί στη σημερινή περίοδο. Και αυτό γιατί έχουν διαφορετικά κίνητρα οι πολίτες. Με το θέμα του σύγχρονου μοντέλου ενός κόμματος ασχολείται σε μεγάλο βαθμό και η παγκόσμια αριστερή διανόηση. Σχεδόν όλοι συμπίπτουν στη διαπίστωση των ανεπαρκειών και των αδυναμιών των παλαιών δομών, που τις θεωρούν ξεπερασμένες.

Δεν συμπίπτουν όμως σε συγκεκριμένη πρόταση για την αντικατάστασή τους. Και αυτό γιατί τα προτεινόμενα σχήματα σχετίζονται με δύο κυρίαρχες, πλην όμως αντιθετικές, αντιλήψεις για τον ρόλο τους στις κοινωνικές διεργασίες και τον μετασχηματισμό των αντίστοιχων αναγκών.

Η πρώτη, που είναι και πλειοψηφούσα, στηρίζει την προσέγγιση στο ότι το κόμμα αποτελεί όχημα και εργαλείο για τη διαμόρφωση κοινωνικών και πολιτικών πλειοψηφιών διακυβέρνησης. Η δεύτερη θεωρεί περίπου το κόμμα ως «αυτοσκοπό». Δηλαδή το κόμμα υπάρχει για να διασφαλίζει μέσα από έναν ιδιότυπο «εξουσιοδοτισμό» εσωκομματικούς «ρόλους» στο πλαίσιο ενός πολιτικού φορέα που εξαντλεί τις δράσεις του στα όρια της κοινωνικής «διαμαρτυρίας».

Αλλητροφοδότηση κόμματος-κοινωνίας, προοδευτική διέξοδος Η διεύρυνση και διάχυση ενός προοδευτικού κόμματος στην κοινωνική διεργασία είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη προκειμένου να μπορεί ένας πολιτικός φορέας να αναλαμβάνει όχι μόνο ευθύνες διακυβέρνησης αλλά και να βρίσκεται σε διαλεκτική σχέση με τα στρώματα και τις τάξεις με τις οποίες επιδιώκει να συμπορευθεί. Το ζητούμενο συνδέεται ευθέως με το μοντέλο του κόμματος που θα δίνει πρόσβαση πολύμορφης συμμετοχής.

Και αυτό με τη σειρά του προϋποθέτει ότι η οργανωτική του ανάπτυξη πρέπει να περάσει από το άλλοτε χρήσιμο πλαίσιο του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού στην ενίσχυση της δημοκρατίας με ενεργό ρόλο της βάσης και στην εκλογή οργάνων και ρήτρες αποτελεσματικότητας! Με διακριτές τις κόκκινες γραμμές στη γραφειοκρατία των πολλαπλών καθοδηγητικών οργάνων ή τον εξουσιοδοτισμό μέτρησης «αριστερής καθαρότητας» που «ιδρυματοποιεί» και αποκόπτει το κόμμα από την κοινωνική διεργασία.

Αταλάντευτη επιλογή πρέπει να είναι ότι ο πολιτικός ρόλος αλληλοτροφοδότησης βάσης - κορυφής να εξαντλείται σε τρία επίπεδα με κίνητρα συμμετοχής στη συναπόφαση και την εκλογή οργάνων από τα μέλη. Η δομή πρέπει να είναι απλή: πρωτοβάθμιες οργανώσεις, νομαρχιακές, συνέδριο!

Τα προγραμματικά όργανα όπως το περιφερειακό συμβούλιο ή το διαρκές συνέδριο αντίστοιχα μπορούν να συγκροτούνται θεσμικά μόνο για να εισηγούνται ή να εξειδικεύουν προγραμματικές θέσεις. Οι τεχνολογίες, τα ασυμβίβαστα, οι θητείες κ.λπ. μπορούν και πρέπει να αποτελούν εργαλεία για την ενθάρρυνση της συμμετοχής μελών και φίλων.

Γι’ αυτό χρειάζονται καταστατικές μέριμνες για την άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη νέων οργανώσεων σε γεωγραφικούς ή εργασιακούς χώρους. Απάντηση στη συστημική χειραγώγηση είναι η διαμόρφωση σύγχρονου μοντέλου κόμματος. Κοινωνικά διασυνδεδεμένου, με πολιτική αυτονομία και οργανωτική αυτοτέλεια.

Παγκόσμια και ευρωπαϊκή εμπειρία για τα κομματικά μοντέλα, με θετικά και αρνητικά Στις προσεγγίσεις που έχουν εκδηλωθεί, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εξής μοντέλα:

■ Των ομόκεντρων κύκλων, που αναφέρεται σε πλήρη κοινωνική διάχυση και διασύνδεση με μέλη που έχουν πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις και έναν δεύτερο κύκλο ένταξης μελών στις εσωκομματικές διαδικασίες που επιθυμούν συμμετοχή με λιγότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις.

■ Της οργανωτικής ανάπτυξης σε σχήμα αντεστραμμένου Τ κεφαλαίου, με κάθετη στελεχιακή δομή, απολύτως ελεγχόμενη από την ηγεσία και βάση απροσδιόριστη, ρευστή, διαρκώς επεκτεινόμενη.

■ Το μοντέλο με ισχυρό κέντρο, χωρίς ενδιάμεσα όργανα και ισχυρές οργανώσεις βάσης.

■ Και, τέλος, τα συστήματα οργανωτικής ανάπτυξης που στηρίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην τεχνολογία, το Διαδίκτυο κ.λπ. Πρόκειται για εφαρμογές που βρήκαν απήχηση κυρίως σε νέους ανθρώπους.

Προοδευτική διακυβέρνηση για την αλλαγή του κοινωνικού και παραγωγικού μοντέλου Στην επιδίωξη των συστημικών κέντρων να χειραγωγήσουν τις εξελίξεις, είναι η ώρα για την υπέρβαση των χαρακωμάτων και τη συμβολή στη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με πολιτική ενότητα σε κορμό της προοδευτικής παράταξης και τη διαμόρφωση σύγχρονης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας διακυβέρνησης με προγραμματική ενότητα.