Αναβάθμιση της Ελλάδας 2.0 ή στασιμότητα του παραγωγικού μοντέλου;

Ο εκσυγχρονισμός της βιομηχανίας συνδυάζεται με ενίσχυση των δεξιοτήτων και ποιοτικές θέσεις εργασίας, διασφάλιση εφοδιασμού από σπάνιες γαίες

Γιάννης Μπράχος, Η Αυγή, Δημοσιευμένο: 2023-02-15

H χαμηλή παραγωγικότητα της βιομηχανίας και των υπηρεσιών στην Ελλάδα παραπέμπει σε συστηματικά χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Καθώς το ΑΕΠ της χώρας εξαρτάται σε ποσοστό 70%-80% από την κατανάλωση, η κυβέρνηση επέλεξε την πρόσκαιρη επίτευξη υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης με δανεισμό, την προσέλκυση κεφαλαίων από το εξωτερικό μέσω πώλησης ακίνητης περιουσίας και τη μη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Η αδυναμία επίτευξης υψηλών ρυθμών ανάπτυξης όμως δεν επιτρέπει την επίτευξη μακροχρόνιων πρωτογενών πλεονασμάτων χωρίς λιτότητα. Σ’ αυτό το πλαίσιο η συζήτηση για τον κατώτατο μισθό έχει σημασία, καθώς η φτωχοποίηση ή, όπως αποκαλείται ουδέτερα, η συγκράτηση του κόστους εργασίας είναι προϋπόθεση της κερδοφορίας. Η συζήτηση για τον κατώτατο μισθό και τα επιδόματα θα είχε περιορισμένο νόημα στην περίπτωση ισχυρής οικονομίας και η αντιπαράθεση των κομμάτων θα επικεντρωνόταν στην αύξηση του μέσου μισθού. Όσο οι απολαβές στους νέους και ιδιαίτερα στους καλύτερα εκπαιδευμένους θα προσδιορίζονται με τον κατώτατο μισθό, το επακόλουθο θα είναι η μετανάστευση.

Οσο το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης θα εξυπηρετούν τις πελατειακές σχέσεις, όσο η κοινωνική και παραγωγική αντίληψη της χώρας μας απομακρύνεται από την επικρατούσα στις αναπτυγμένες χώρες τόσο η απόκλιση των εισοδημάτων από παραγωγική δραστηριότητα θα διευρύνεται από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όσο οι αποδόσεις της «παράλληλης» οικονομίας είναι σημαντικά υψηλότερες από τις επενδύσεις στην κύρια οικονομία και στη βιομηχανία τόσο ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας είναι άνευ αντικειμένου.

Δύο παραδείγματα. Πρώτον, στο Συμβούλιο της Ε.Ε. συζητείται την τρέχουσα περίοδο η ευρωπαϊκή απάντηση στο αμερικανικό πρόγραμμα ενισχύσεων στην πράσινη βιομηχανία, το οποίο απειλεί με μετεγκατάσταση εταιρείες της Ε.Ε. στις ΗΠΑ. Η Ελλάδα απέχει ουσιαστικά από τη συζήτηση, ακολουθώντας τη γνωστή πρακτική «προτιθέμεθα να συνταχθούμε με την πλειοψηφία».

Δεύτερον, όταν η Γερμανία αποφάσισε το τριετές πρόγραμμα ενίσχυσης της βιομηχανίας της με 200 δισ. ευρώ, ο ευρωπαϊκός Τύπος διερωτήθηκε για την επίδρασή του στις λοιπές οικονομίες. Στην Ελλάδα περιορισμένη αναφορά έγινε στο θέμα, δεδομένου του περιορισμένου ενδιαφέροντος για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, με την εξαίρεση της προοπτικής λήψης κονδυλίων. Στην Ε.Ε. η συζήτηση επικεντρώνεται στο νέο παραγωγικό μοντέλο με έμφαση στην πράσινη βιομηχανία. Εφόσον η Ε.Ε. δεν είναι έτοιμη να προχωρήσει σε νέο δανεισμό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την εθνική χρηματοδότηση του πράσινου εκσυγχρονισμού της βιομηχανίας με χαλάρωση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, συνοδευόμενη από βραχυπρόθεσμα μέτρα φορολογικής ενίσχυσης ως απάντηση στις ΗΠΑ.

Το «Βιομηχανικό Σχέδιο Πράσινης Συμφωνίας» αποσκοπεί στην αύξηση της παραγωγικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αξιοποιώντας καθαρές τεχνολογίες, ώστε να ενισχυθεί η θέση της Ε.Ε. στο διεθνές εμπόριο. Ο εκσυγχρονισμός της βιομηχανίας συνδυάζεται με ενίσχυση των δεξιοτήτων και ποιοτικές θέσεις εργασίας, διασφάλιση εφοδιασμού από σπάνιες γαίες, ώστε η Ε.Ε. να καταστεί πρωτοπόρος στην καθαρή τεχνολογία και στην καινοτομία σε μαζική παραγωγή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διευκολύνει την αναδιάταξη των υφιστάμενων κονδυλίων της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση της καινοτομίας καθαρής τεχνολογίας, της παραγωγής και της ανάπτυξης, ενώ θα προτείνει μεσοπρόθεσμα το ευρωπαϊκό sovereign fund, κατά την αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, πριν από το καλοκαίρι του 2023. Για τα κράτη-μέλη προβλέπεται πρόσβαση σε νέες επιχορηγήσεις 20 δισ. ευρώ από τα έσοδα των εκπομπών ρύπων, το αποθεματικό του Brexit 5,4 δισ. ευρώ και τα αδιάθετα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης 225 δισ. ευρώ.

Η Ελλάδα, με υψηλό δημόσιο χρέος, δύσκολα θα αξιοποιήσει τα πρόσθετα δάνεια, ενώ η διαχείριση των κονδυλίων μέσω του τραπεζικού τομέα δεν είναι αποτελεσματική, διότι η πράσινη μετάβαση είναι σαφής περίπτωση αποτυχίας της αγοράς. Η αποτυχία της αγοράς, άλλωστε, είναι η νομιμοποιητική βάση των ενισχύσεων σε ΗΠΑ και Ε.Ε. Σε αντιδιαστολή, στην Ελλάδα επιλέγουμε την κατανομή επιχορηγήσεων και δανείων μέσω του μηχανισμού της αγοράς των τραπεζών.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 35% και 40% όλων των θέσεων εργασίας θα επηρεαστούν από την πράσινη μετάβαση. Συνεπώς, η ανάπτυξη των απαιτούμενων δεξιοτήτων καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας αποτελεί προτεραιότητα. Η Ελλάδα είναι έτοιμη; Δυστυχώς, η απάντηση είναι αρνητική, καθώς η κυβέρνηση δίνει έμφαση μόνο στην εξυπηρέτηση του πελατειακού συστήματος.

Η Ε.Ε. θα προωθήσει το ελεύθερο εμπόριο για ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού με νέες συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών της Ε.Ε. με στόχο την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Ε.Ε. διερευνά τη δημιουργία «Λέσχης Κρίσιμων Πρώτων Υλών» για τη διασφάλιση του εφοδιασμού της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με σπάνιες γαίες μέσω βιομηχανικών συνεργασιών Clean Tech/Net-Zero. Οι αναγκαίες παρεμβάσεις στην οικονομία, οι πράσινες επενδύσεις και η ενίσχυση της βιομηχανίας, η βελτίωση των αμοιβών και της απασχόλησης, η θέση της Ελλάδας στις νέες εφοδιαστικές αλυσίδες και η μετανάστευση της νεολαίας είναι τα κεντρικά ζητήματα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η ελπίδα, πρώτιστα για τη νεολαία, είναι η επόμενη κυβέρνηση να προχωρήσει στην απαιτούμενη κρίσιμη αναβάθμιση της Ελλάδας 2.0 και την ένταξη της ελληνικής οικονομίας στην ευρωπαϊκή, ειδάλλως η στασιμότητα του σημερινού παραγωγικού μοντέλου θα παρασύρει τη χώρα σε νέα καθοδική σπείρα.

Ο Γιάννης Μπράχος είναι οικονομολόγος, πρώην γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων υπουργείου Εξωτερικών

Θέματα επικαιρότητας: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Χωρίς επιδόματα

Νίκος Φιλιππίδης, 2024-03-13

Επειδή πολλοί αναρωτιούνται τι άλλαξε ξαφνικά φέτος σε...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Καίγοντας χρόνο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-03-10

Λοιπόν, πώς πάμε; Η οικονομία μεγεθύνεται, αν όχι με υψηλούς...

Περισσότερα
Νίκος Παππάς

Προοδευτική απάντηση στις μεγάλες προκλήσεις

Νίκος Παππάς, 2023-12-23

Η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν μπορεί να εγγυηθεί κανέναν ολόπλευρο...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Ελληνικές τράπεζες και ξένοι επενδυτές

Κώστας Καλλίτσης, 2023-10-29

Η συμφωνία της Alpha Bank με τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Η αναβάθμιση δεν είναι μονόπρακτο

Κώστας Καλλίτσης, 2023-10-22

Καθυστερήσαμε πολύ να τα καταφέρουμε, αλλά, έστω τώρα, αναγνωρίζεται...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Πληθωρισμός και κέρδη

Κώστας Καλλίτσης, 2023-07-09

Σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο ευρέως συζητείται ότι η ακρίβεια...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Στόχος, οι ανισορροπίες

Κώστας Καλλίτσης, 2023-07-02

Οι πρόσφατες δηλώσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Άναψε κόκκινο στο ισοζύγιο

Κώστας Καλλίτσης, 2023-06-03

Στην πρώτη μεγάλη οικονομική κρίση του 21ου αιώνα, που ξέσπασε...

Περισσότερα

Άρθρα/ Οικονομία-Εργασία

Κώστας Καλλίτσης

Μα, γιατί είναι τόσο χαμηλά τα κέρδη;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-10-06

Γιατί είναι τόσο χαμηλοί οι μισθοί, γιατί είμαστε στην τελευταία...

Κώστας Καλλίτσης

Ποιόν συμφέρει;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-09-22

Οι τιμές τροφίμων και άλλων ειδών λαϊκής κατανάλωσης ήταν...

Κώστας Καλλίτσης

Μια καλή κρίση γρήγορα!

Κώστας Καλλίτσης, 2024-09-01

Ηαρχιτεκτονική του ανατρέπεται. Βασικές δομές του καταρρέουν....

Τιμές: μεταρρύθμιση ή κρατισμός;

2024-08-04

Με τι περιθώριο κέρδους δούλεψε η επιχείρησή σας στην τελευταία...

Κώστας Καλλίτσης

Αλλάζοντας για να μένει το ίδιο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-28

Χάνεται και η ευκαιρία που αντιπροσώπευε το Ταμείο Ανάκαμψης...

Τουρισμός: Από ελπίδα, πρόβλημα

Σπύρος Σαγιάς, 2024-07-28

Στην αρχή της δεκαετίας του 1950 το Ελληνικό Δημόσιο με φορέα...

Κώστας Καλλίτσης

Με αφορμή την ενέργεια

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-21

Κάτι το ιδιαίτερο σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες...

Κώστας Καλλίτσης

Φταίει το μοντέλο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-14

Γιατί το δημόσιο έχει προχωρήσει σε αναστολή αρκετών πληρωμών;...

Κώστας Καλλίτσης

Πάμε σαν άλλοτε

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-07

Το υπουργείο Οικονομικών κατά κανόνα έχει -εκ της θέσεώς...

Κώστας Καλλίτσης

Ξεμένει το Δημόσιο;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-06-23

Τον τελευταίο καιρό πολλές πληρωμές που όφειλε να κάνει...

Ψέματα στον ανεμιστήρα: πώς η μείωση των ΑΞΕ κατά -36% έγινε «έκρηξη επενδύσεων» +62%

Νίκος Ράπτης, 2024-05-09

Εκατοντάδες ΜΜΕ αναμάσησαν πρόσφατα το κυβερνητικό non paper...

Κώστας Καλλίτσης

Η καλή ακρίβεια

Κώστας Καλλίτσης, 2024-04-28

Ένας βασικός παράγοντας που υποδαυλίζει τον πληθωρισμό...

×
×