Μια δημοκρατική διαδικασία με σασπένς θρίλερ
Χριστίνα Πουλίδου, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2007-04-22
Το πρόσωπο του υπουργού Άμυνας Βετσντί Γκιονούλ, η σύζυγος του οποίου δεν φορά μαντήλα, είναι ίσως το πιθανότερο προς πρόκριση - προς κατάληψη δηλαδή της Προεδρίας της Τουρκίας. Κι αυτό καθώς όλες οι σχετικές πληροφορίες συμπίπτουν στη διαπίστωση πως ο διάδοχος του Α.Σεζέρ αναζητείται ανάμεσα στα πρόσωπα των Τ. Ερντογάν, Αμπ.Γκιούλ και Β. Γκιονύλ. Ο ίδιος ο κ. Ερντογάν βρίσκεται υπό την πίεση φίλων και εχθρών ώστε να μην επιδιώξει να διεκδικήσει την Προεδρία και, μολονότι ο ίδιος απαντά ως Σφίγγα, οι φήμες των τελευταίων μερών διοχετεύουν την "πληροφορία" πως ο Τ. Ερντογάν δεν θα μεταπηδήσει τελικά στο Μέγαρο Τσανκάγια. Η πραγματικότητα πάντως θα ξεδιπλωθεί τελικά την ερχόμενη Τετάρτη, όταν ο πρωθυπουργός ενώπιον των κομματικών οργάνων του ΑΚΡ σχεδιάζει να ανοίξει τα χαρτιά του.
Αναλυτικότερα, οι ΗΠΑ, κύκλοι της Ε.Ε., οι βιομήχανοι της Τουρκίας, αλλά επίσης ο στρατός και ο κύριος πολιτικός του αντίπαλος Ντ. Μπαϊκάλ, για διαφορετικούς λόγους έκαστος, προτρέπουν τον Τ. Ερντογάν να παραμείνει πρωθυπουργός της χώρας. Οι μεν για λόγους διατήρησης της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, οι δε για λόγους αποτροπής του συμβολισμού που θα φέρει η είσοδος του ισλαμιστή ηγέτη στο Μέγαρο του Κεμαλισμού, συμπίπτουν στην ίδια υπόδειξη. Ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός βρίσκεται αντιμέτωπος με το σοβαρό δίλημμα -να διεκδικήσει την εξασφάλιση της πολιτικής ηγεμονίας του κόμματός του στο δίπολο της κεντρικής πολιτικής σκηνής της χώρας ή μήπως αυτός ο σχεδιασμός προκαλέσει ανεξέλεγκτες αντιδράσεις που τελικά θα υπονομεύσουν την προεκλογική στρατηγική του ΑΚΡ ενόψει των επερχόμενων (το φθινόπωρο) βουλευτικών εκλογών;
Η προχθεσινή σφαγή στη Μαλάτια, απ όπου κατάγεται ο Μ. Αγκά (ο παρ ολίγον δολοφόνος του Πάπα Παύλου), αλλά και ο Χ. Ντινκ (ο εκδότης αρμενικής καταγωγής που δολοφονήθηκε προ τριμήνου), είναι προφανές ότι θέλησε να μεταδώσει το μήνυμα πως "ο ισλαμισμός ταυτίζεται με τη θηριωδία". Οι αντίπαλοι του Τ. Ερντογάν είναι αμείλικτοι, διότι εκτιμούν ότι οι προεδρικές εκλογές αποτελούν ένα διακύβευμα που θα κρίνει την ιστορία της χώρας για την προσεχή 20ετία. Πώς θα αντιδράσει τελικά ο Τ. Ερντογάν ;
Προς το παρόν με δύο πολιτικές κινήσεις φαίνεται πως ξέμπλεξε ένα συνταγματικό κουβάρι που του περιέπλεξε ο Ντ. Μπαϊκάλ . Ειδικότερα, σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ο Πρόεδρος εκλέγεται από την Εθνοσυνέλευση με τα 2/3 των βουλευτών, δηλαδή από 367 βουλευτές σε σύνολο 550. Στην περίπτωση που δεν συγκεντρωθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία, η προεδρική εκλογή γίνεται σε τρεις γύρους και καταλήγει με τη διαδικασία της απλής πλειοψηφίας -των 276 βουλευτών δηλαδή. Δεδομένου ότι το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ διαθέτει 354 βουλευτές, είναι αναμενόμενο ότι θα μπορέσει να εκλέξει τον υποψήφιό του στον γ γύρο.
Αίφνης, όμως, το κόμμα CHP του Ντ. Μπαϊκάλ επικαλέστηκε μία συνταγματική ερμηνεία κατά την οποία, για να ξεκινήσει η κοινοβουλευτική διαδικασία εκλογής του Προέδρου, θα πρέπει να υπάρχει καταμετρημένη παρουσία των 2/3 της Εθνοσυνέλευσης -θα πρέπει δηλαδή να μείνουν στην αίθουσα της Βουλής οι βουλευτές του ΑΚΡ και άλλοι 13. Ο Ντ. Μπαϊκάλ προφανώς εννοεί ότι οι βουλευτές του δικού του κόμματος θα αποσυρθούν, η διαδικασία δεν θα μπορέσει να εξελιχθεί, θα δημιουργηθεί ένα κλίμα πολιτικής αστάθειας που θα επιβαρύνει την προεκλογική ατμόσφαιρα και τελικά θα αποδώσει εκλογικά οφέλη στο κόμμα του. Ο Ντ. Μπαϊκάλ προειδοποίησε σχετικά τον Τ. Ερντογάν ότι, αν δεν σεβαστεί τη συγκεκριμένη συνταγματική επιταγή, ο ίδιος δεν θα αναγνωρίσει το αποτέλεσμα της προεδρικής εκλογής και θα προσφύγει στο συνταγματικό δικαστήριο ζητώντας την ακύρωσή του.
"Αριθμητική" δημοκρατία
Στην πρόκληση Μπαϊκάλ απάντησε εμπράκτως ο Τ. Ερντογάν -κάλεσε για διαβουλεύσεις δύο ηγέτες της κεντροδεξιάς, τον Ερκάν Μουμτσού (ηγέτη του κόμματος Anavatan, που διαθέτει 20 έδρες) και τον Μ. Αγκάρ (ηγέτη του DYP που διαθέτει 4 έδρες). Κατά τα σχετικά δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, οι δύο ηγέτες (που βρίσκονται σε διαδικασία συγχώνευσης για τη δημιουργία ενός ενιαίου πολιτικού σχήματος) φαίνεται να διαβεβαίωσαν τον πρωθυπουργό πως θα παραμείνουν στη Βουλή κατά την καταμέτρηση, αλλά δεν θα υπερψηφίσουν τον υποψήφιο του κυβερνώντος κόμματος. Με άλλα λόγια εγγυήθηκαν την εξέλιξη της διαδικασίας της προεδρικής εκλογής κονιορτοποιώντας τη μεθόδευση Μπαϊκάλ.
Το συμπέρασμα είναι πως ο Τ. Ερντογάν καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει αφενός τις προκλήσεις που ορθώνει εμπρός του το "βαθύ κράτος" και αφετέρου τα προβλήματα της "αριθμητικής δημοκρατίας" που εγείρει ο πολιτικός αντίπαλός του. Και οι περισσότεροι στοιχηματίζουν ότι τελικά θα διαμορφώσει μια στρατηγική "επιθετικής οπισθοχώρησης".
Αναλυτικότερα, οι ΗΠΑ, κύκλοι της Ε.Ε., οι βιομήχανοι της Τουρκίας, αλλά επίσης ο στρατός και ο κύριος πολιτικός του αντίπαλος Ντ. Μπαϊκάλ, για διαφορετικούς λόγους έκαστος, προτρέπουν τον Τ. Ερντογάν να παραμείνει πρωθυπουργός της χώρας. Οι μεν για λόγους διατήρησης της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, οι δε για λόγους αποτροπής του συμβολισμού που θα φέρει η είσοδος του ισλαμιστή ηγέτη στο Μέγαρο του Κεμαλισμού, συμπίπτουν στην ίδια υπόδειξη. Ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός βρίσκεται αντιμέτωπος με το σοβαρό δίλημμα -να διεκδικήσει την εξασφάλιση της πολιτικής ηγεμονίας του κόμματός του στο δίπολο της κεντρικής πολιτικής σκηνής της χώρας ή μήπως αυτός ο σχεδιασμός προκαλέσει ανεξέλεγκτες αντιδράσεις που τελικά θα υπονομεύσουν την προεκλογική στρατηγική του ΑΚΡ ενόψει των επερχόμενων (το φθινόπωρο) βουλευτικών εκλογών;
Η προχθεσινή σφαγή στη Μαλάτια, απ όπου κατάγεται ο Μ. Αγκά (ο παρ ολίγον δολοφόνος του Πάπα Παύλου), αλλά και ο Χ. Ντινκ (ο εκδότης αρμενικής καταγωγής που δολοφονήθηκε προ τριμήνου), είναι προφανές ότι θέλησε να μεταδώσει το μήνυμα πως "ο ισλαμισμός ταυτίζεται με τη θηριωδία". Οι αντίπαλοι του Τ. Ερντογάν είναι αμείλικτοι, διότι εκτιμούν ότι οι προεδρικές εκλογές αποτελούν ένα διακύβευμα που θα κρίνει την ιστορία της χώρας για την προσεχή 20ετία. Πώς θα αντιδράσει τελικά ο Τ. Ερντογάν ;
Προς το παρόν με δύο πολιτικές κινήσεις φαίνεται πως ξέμπλεξε ένα συνταγματικό κουβάρι που του περιέπλεξε ο Ντ. Μπαϊκάλ . Ειδικότερα, σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ο Πρόεδρος εκλέγεται από την Εθνοσυνέλευση με τα 2/3 των βουλευτών, δηλαδή από 367 βουλευτές σε σύνολο 550. Στην περίπτωση που δεν συγκεντρωθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία, η προεδρική εκλογή γίνεται σε τρεις γύρους και καταλήγει με τη διαδικασία της απλής πλειοψηφίας -των 276 βουλευτών δηλαδή. Δεδομένου ότι το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ διαθέτει 354 βουλευτές, είναι αναμενόμενο ότι θα μπορέσει να εκλέξει τον υποψήφιό του στον γ γύρο.
Αίφνης, όμως, το κόμμα CHP του Ντ. Μπαϊκάλ επικαλέστηκε μία συνταγματική ερμηνεία κατά την οποία, για να ξεκινήσει η κοινοβουλευτική διαδικασία εκλογής του Προέδρου, θα πρέπει να υπάρχει καταμετρημένη παρουσία των 2/3 της Εθνοσυνέλευσης -θα πρέπει δηλαδή να μείνουν στην αίθουσα της Βουλής οι βουλευτές του ΑΚΡ και άλλοι 13. Ο Ντ. Μπαϊκάλ προφανώς εννοεί ότι οι βουλευτές του δικού του κόμματος θα αποσυρθούν, η διαδικασία δεν θα μπορέσει να εξελιχθεί, θα δημιουργηθεί ένα κλίμα πολιτικής αστάθειας που θα επιβαρύνει την προεκλογική ατμόσφαιρα και τελικά θα αποδώσει εκλογικά οφέλη στο κόμμα του. Ο Ντ. Μπαϊκάλ προειδοποίησε σχετικά τον Τ. Ερντογάν ότι, αν δεν σεβαστεί τη συγκεκριμένη συνταγματική επιταγή, ο ίδιος δεν θα αναγνωρίσει το αποτέλεσμα της προεδρικής εκλογής και θα προσφύγει στο συνταγματικό δικαστήριο ζητώντας την ακύρωσή του.
"Αριθμητική" δημοκρατία
Στην πρόκληση Μπαϊκάλ απάντησε εμπράκτως ο Τ. Ερντογάν -κάλεσε για διαβουλεύσεις δύο ηγέτες της κεντροδεξιάς, τον Ερκάν Μουμτσού (ηγέτη του κόμματος Anavatan, που διαθέτει 20 έδρες) και τον Μ. Αγκάρ (ηγέτη του DYP που διαθέτει 4 έδρες). Κατά τα σχετικά δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, οι δύο ηγέτες (που βρίσκονται σε διαδικασία συγχώνευσης για τη δημιουργία ενός ενιαίου πολιτικού σχήματος) φαίνεται να διαβεβαίωσαν τον πρωθυπουργό πως θα παραμείνουν στη Βουλή κατά την καταμέτρηση, αλλά δεν θα υπερψηφίσουν τον υποψήφιο του κυβερνώντος κόμματος. Με άλλα λόγια εγγυήθηκαν την εξέλιξη της διαδικασίας της προεδρικής εκλογής κονιορτοποιώντας τη μεθόδευση Μπαϊκάλ.
Το συμπέρασμα είναι πως ο Τ. Ερντογάν καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει αφενός τις προκλήσεις που ορθώνει εμπρός του το "βαθύ κράτος" και αφετέρου τα προβλήματα της "αριθμητικής δημοκρατίας" που εγείρει ο πολιτικός αντίπαλός του. Και οι περισσότεροι στοιχηματίζουν ότι τελικά θα διαμορφώσει μια στρατηγική "επιθετικής οπισθοχώρησης".
