... στον πατριωτισμό των Ελλήνων

Δεν πρόλαβαν να σβήσουν οι φλόγες στην Πάρνηθα, να καταμετρηθεί η καμένη δασική έκταση, να διατυπωθούν οι πρώτες δυσοίωνες προβλέψεις για τις επιπτώσεις στο κλίμα της Αττικής: ακόμα υψηλότερες θερμοκρασίες τα καλοκαίρια, σαν να είχαμε διπλασιάσει τον αριθμό των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στο Λεκανοπέδιο, μας είπαν οι ειδικοί. Μια άλλη πυρκαγιά που ξέσπασε προχθές στον Υμηττό, και με τους δυνατούς ανέμους εξαπλώθηκε ταχύτατα απειλώντας τους γύρω δήμους, το δάσος της Καισαριανής, τον Καρέα, ξανατρόμαξε τους Αθηναίους. Τελικά, με τις προσπάθειες όλων των πυροσβεστικών δυνάμεων, κράτους, Αυτοδιοίκησης, εθελοντών και πολιτών της περιοχής, μέσα σε τρεις ώρες ελέγχθηκε, έχοντας κάψει «μόνο» 2.000 στρέμματα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις. Αλλά η νέα φωτιά στην Αττική, μαζί με τις πολλές δεκάδες σε όλη την Ελλάδα το φετινό καλοκαίρι, μας θέτουν μπροστά στο ερώτημα: Θα συνεχίσουμε να τις αντιμετωπίζουμε με τον ίδιο τρόπο, καταγγέλλοντας κάθε φορά εκ των υστέρων την εκάστοτε κυβερνητική ανεπάρκεια και κάποιους άγνωστους ύποπτους εμπρηστές- επίδοξους οικοπεδοφάγους; Ή θα κινηθούμε επιτέλους προς ριζικές αποφάσεις για την προστασία της φύσης που μας περιβάλλει, όσο ακόμα μάς χαρίζει τη δυνατότητα να ζούμε και να αναπνέουμε;

Μέσα στις τελευταίες τρεις δεκαετίες, είναι αλήθεια, έχουν γίνει βήματα: Το Πυροσβεστικό Σώμα στελεχώθηκε και εξοπλίσθηκε πολύ καλύτερα, με απτά αποτελέσματα σε πολλές κατασβέσεις. Εγκαταλείφθηκε όμως η αρμόδια για την πρόληψη των πυρκαγιών Δασική Υπηρεσία να πάσχει από έλλειψη προσωπικού και μέσων. Ένας αριθμός δήμων έχει σε κάποιο βαθμό κινητοποιηθεί, παίρνει προληπτικά μέτρα, καθαρίζει, ας πούμε, τα ξερά και απομακρύνει εύφλεκτα σκουπίδια, προμηθεύθηκε υδροφόρα φορτηγά. Αλλά πολλοί ακόμα αδρανούν, όπως έδειξε η Σκιάθος με τη φωτιά που ξεκίνησε από τη χωματερή. Κάποιοι γενναίοι πολίτες αυτοοργανώνονται σε ομάδες εθελοντών και προσφέρουν σταθερά, χρόνια τώρα, πολύτιμο έργο, κάποτε και τη ζωή τους, αλλά είναι λίγοι για τις ανάγκες μιας ολόκληρης χώρας. Προσπάθειες οπωσδήποτε γίνονται εντονότερες από άλλοτε, δεν συντονίζονται όμως όπως θα έπρεπε. Όχι μόνο κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων της κατάσβεσης, όπως είδαμε πάλι προχθές, αλλά ιδίως στις ενέργειες που προηγήθηκαν της φωτιάς. Μπροστά στα εκατομμύρια που δαπανήθηκαν για την περιφερειακή του Υμηττού, πόσο παραπάνω θα είχε κοστίσει η εγκατάσταση δεξαμενής και δικτύου νερού στο βουνό, όπως εισηγούνταν οι δασολόγοι; Αν υπήρχε, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αμέσως, την ώρα που τα υδροφόρα των δήμων πάσχιζαν να πλησιάσουν μπλοκαρισμένα στην κίνηση, και να σωθούν πολλά από τα καμένα.

Προπάντων λείπει ο αναγκαίος ολοκληρωμένος σχεδιασμός. Συνιστά, προφανώς, ευθύνη της Πολιτείας, κατά πρώτο λόγο της κυβέρνησης, που δικαίως κρίνεται. Η άλλη όψη ενός τέτοιου σχεδιασμού είναι όμως η συνειδητή στήριξη της προστασίας των δασών και του περιβάλλοντος γενικότερα από την κοινωνία, από τους πολίτες στην καθημερινή τους συμπεριφορά, στις οικονομικές τους προτεραιότητες και στις πολιτικές τους επιλογές. Και αυτή έως τώρα αποδεικνύεται επίσης εξαιρετικά ελλιπής, όση αγανάκτηση και θλίψη και αν εκφράζουμε όλοι ύστερα από κάθε καταστρεπτική φωτιά. Διότι κατά βάθος το ξέρουμε: Θα μπορούσαν να μένουν ανεκτέλεστες επί χρόνια 2.000 και πλέον δικαστικές αποφάσεις για την κατεδάφιση αυθαιρέτων κτισμάτων, σπιτιών και μαγαζιών, αν δεν υπήρχε πλατειά κοινωνική συνενοχή με τους καταπατητές;

Έλεγε η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων πέρυσι, μετά την πυρκαγιά της Χαλκιδικής, μπορεί να το επαναλάβει και τώρα: Η Γενική Διεύθυνση Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ είχε στη διάθεσή της πόρους από το Γ΄ ΚΠΣ τόσο για τη σύνταξη σχεδίων προστασίας και διαχείρισης δασών όσο και για τη σύνταξη μελετών και έργων αντιπυρικής προστασίας (αντιπυρικές λωρίδες, καθαρισμοί υπορόφου, δεξαμενές, λιμνοδεξαμενές, διάνοιξη δασικών δρόμων) δεν απορρόφησε τα σχετικά κονδύλια. Αποτέλεσμα: περισσότερο του 50% των δασών της χώρας παραμένουν χωρίς σχεδιασμό και διαχείριση, και στο σύνολό τους χωρίς αντιπυρική προστασία, στο έλεος των «ακραίων καιρικών φαινομένων» και των οικοπεδοφάγων. Αλλά μπορεί αυτή η ολιγωρία, η διαχρονική αποτυχία να συνταχθεί στη χώρα μας δασολόγιο, να χαρτογραφηθούν δάση και δασικές εκτάσεις και να γίνει το εθνικό κτηματολόγιο, να διαχωρισθούν οι χρήσεις γης, όλα να αποδοθούν στην υποκειμενική ανικανότητα ή κακή προαίρεση των εκάστοτε αρμοδίων υπουργών; Ή μήπως είναι διάχυτα τα συμφέροντα, όχι μόνο κάποια μεγάλα, αλλά και πάρα πολλά μικρότερα, που ωφελούνται από την παράταση αυτής της αναρχίας και τη συντηρούν με την ψήφο τους; Η αγορά ακινήτων αποτελεί βασική πηγή πλουτισμού στη χώρα μας, ήρθε να βεβαιώσει πρόσφατη έρευνα της ΙCΑΡ που καταγράφει τον μεγάλο όγκο των νεοϊδρυομένων επιχειρήσεων να συνδέονται με την ακίνητη περιουσία και την οικοδομή, με το «real estate».

Οι πολίτες που συγκεντρώθηκαν σε αυθόρμητες διαμαρτυρίες την επομένη της καταστροφής της Πάρνηθας έχουν πολλή δουλειά μπροστά τους, αν θέλουν να γίνει πραγματικά μαζική η απαίτηση για την προστασία των δασών και του περιβάλλοντος ώστε να φέρει αποτέλεσμα.