Μέτωπο πολιτισμικής δεξιάς
Μαρία Ρεπούση, Κυρ. Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2007-09-30
Το βιβλίο της Ιστορίας της Στ Δημοτικού ήταν και είναι μια πρόταση για τη διδασκαλία της Ιστορίας. Βασίζεται στη θεωρία, στην έρευνα, στα ερωτήματα και στις ανησυχίες του κλάδου της διδακτικής της ιστορίας. Στηρίζεται στην εμπειρία αντίστοιχων προσπαθειών που δρομολογήθηκαν στο δυτικό κόσμο ήδη από την ταραγμένη δεκαετία του 60. Ηταν και είναι μέρος μιας συνολικής προσπάθειας που κρίνει ότι το στοίχημα για την ιστορική εκπαίδευση είναι να οικειοποιηθούν κατά το δυνατόν τα παιδιά τον ιστορικό τρόπο σκέψης που είναι πολύτιμος για να κατανοούν οι άνθρωποι τον κόσμο που τους περιβάλλει.
Ηταν μια πρόταση αποφασισμένη να θυσιάσει στο στόχο αυτό πολλά, ακόμα και τη δική της άποψη για τον κόσμο. Και είχε την τύχη να φθάσει στα σχολεία και να διδαχθεί μια ολόκληρη σχολική χρονιά.
*Εκτός από τύχη το εγχειρίδιο είχε όμως και πολλές ατυχίες, άλλες από επιλογή, άλλες αναμενόμενες και άλλες απρόσμενες:
-Να είναι το μοναδικό επίσημο εγχειρίδιο για την Ιστορία της ΣΤ Δημοτικού που είναι αφιερωμένη στα δύσκολα νεότερα και σύγχρονα χρόνια. Χρόνια έντονα σημαδεμένα από την εθνική συλλογική μνήμη μας που είναι όχι μόνο επιλεκτική αλλά συχνά μυθική και παραμορφωμένη.
Μια εθνική συλλογική μνήμη διαμορφωμένη στα χρόνια του αλυτρωτισμού, αγκυροβολημένη στη σχολική ιστορία, τροφοδοτούμενη από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ανθεκτική στις ιστορικές σπουδές και τα πορίσματά τους, μια μνήμη επεκτατική που θεωρεί κτήμα της την ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία.
-Να είναι το επίσημο εγχειρίδιο ενός κράτους η κυβέρνηση του οποίου όχι μόνον δεν μπορούσε να το υποστηρίξει αλλά και αναζητούσε διαρκώς τρόπους να απαλλαγεί απ αυτό. Κάθε επίσημη κυβερνητική διακήρυξη για την παραμονή του στα σχολεία συνοδευόταν πάντοτε από την υπόμνηση της πιθανής απόσυρσής του.
Οι κυβερνητικοί βουλευτές έβγαιναν με κάθε ευκαιρία στα παράθυρα για να διαχωρίσουν τη θέση τους και ενίοτε για να το καταγγείλουν ως αντεθνικό. Ο μηχανισμός του υπουργείου κινούνταν ανεξάρτητα από την πολιτική του ηγεσία, υπονομεύοντας τη θέση του μέσα στην τάξη.
Σχολικοί σύμβουλοι διένειμαν παράνομα ερωτηματολόγια με τη σφραγίδα του υπουργείου και στόχο την απόσυρση του βιβλίου, πρόσφεραν σε φωτοτυπίες το προηγούμενο βιβλίο και προέτρεπαν τους δασκάλους και τις δασκάλες να διδάξουν το μάθημα από τις φωτοτυπίες.
*Το βιβλίο έγινε αντικείμενο μιας ακροδεξιάς πολεμικής η οποία κατάφερε να περάσει σε πολύ κόσμο το φόβο για την απώλεια της εθνικής του ταυτότητας. Η συγγραφή του αποδόθηκε σε ξένες δυνάμεις που εργάζονται κατά του ελληνικού έθνους και της ιστορίας του, σε άνωθεν συμφωνίες με τους Τούρκους, γενικώς σε διάφορα κέντρα της πανταχού παγκοσμιότητας.
*Το εύρημα της συνωμοσίας κοινό σε όλες τις σχετικές διαμάχες, τους πολιτισμικούς πολέμους όπως λέγονται στη βιβλιογραφία, συσπείρωσε ένα ετερόκλητο κοινό με ρίζες κατά κύριο λόγο στην ακροδεξιά και γενικά στα άκρα του πολιτικού φάσματος αλλά ταυτόχρονα με ανισομερή μεν, οριζόντια δε κατανομή στα πολιτικά κόμματα, με εξαίρεση την ανανεωτική αριστερά, η οποία σταθερά εναντιώνεται σε κάθε μορφής εθνικισμό και υπερασπίζεται την πλήρη εκκοσμίκευση του κράτους.
Η φαινομενικά ετερόκλητη αυτή συμμαχία θα συμφωνούσε πιθανότατα όχι μόνο στην υπόθεση του βιβλίου Ιστορίας, στην υπόθεση των ταυτοτήτων και στο Μακεδονικό, αλλά και σε άλλα ζητήματα που αφορούν την κοινωνία και τον πολιτισμό.
Ενα νέο μέτωπο, λοιπόν, έντονα λαϊκιστικό, με ισχυρές υψηλές διασυνδέσεις αλλά και λαϊκό έρεισμα, παρόν στην μιντιακή πραγματικότητα, κατά συνέπεια υπαρκτό και καθοριστικό για τις πολιτικές ηγεσίες των μεγάλων κομμάτων που αντλούν ψηφοφόρους από τη δεξαμενή του και υπολογίσιμο για τους πολιτικούς.
*Μια «πολιτισμική δεξιά» ίσως;
Σε κάθε περίπτωση, ένα μέτωπο δυναμικό που δεν εντοπίζεται εύκολα και προβάλλει ως εκφραστής της κοινής λογικής πάνω και πέρα από τα κόμματα, ως πολιτικά αντικειμενικό. Ενα μόρφωμα που αντλεί από δυο δεξαμενές, την παραδοσιακή δεξιά και την παραδοσιακή αριστερά αξιοποιώντας αντίστοιχες ρητορικές. Ενας σχηματισμός που προβάλλει ως μοναδικός θεματοφύλακας των εθνικών αξιών, αυτών που απειλούνται από την παγκοσμιοποίηση.
*Αυτό το μέτωπο με την απόσυρση του βιβλίου σημείωσε την πρώτη του σημαντική νίκη. Εχουν δίκιο που πανηγυρίζουν το ΛΑΟΣ, ο αρχιεπίσκοπος από την Αμερική και η ακροδεξιά. Εμείς τι κάνουμε; ή μήπως δεν υπάρχει εμείς και πρέπει να το επαναπροσδιορίσουμε;
Ηταν μια πρόταση αποφασισμένη να θυσιάσει στο στόχο αυτό πολλά, ακόμα και τη δική της άποψη για τον κόσμο. Και είχε την τύχη να φθάσει στα σχολεία και να διδαχθεί μια ολόκληρη σχολική χρονιά.
*Εκτός από τύχη το εγχειρίδιο είχε όμως και πολλές ατυχίες, άλλες από επιλογή, άλλες αναμενόμενες και άλλες απρόσμενες:
-Να είναι το μοναδικό επίσημο εγχειρίδιο για την Ιστορία της ΣΤ Δημοτικού που είναι αφιερωμένη στα δύσκολα νεότερα και σύγχρονα χρόνια. Χρόνια έντονα σημαδεμένα από την εθνική συλλογική μνήμη μας που είναι όχι μόνο επιλεκτική αλλά συχνά μυθική και παραμορφωμένη.
Μια εθνική συλλογική μνήμη διαμορφωμένη στα χρόνια του αλυτρωτισμού, αγκυροβολημένη στη σχολική ιστορία, τροφοδοτούμενη από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ανθεκτική στις ιστορικές σπουδές και τα πορίσματά τους, μια μνήμη επεκτατική που θεωρεί κτήμα της την ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία.
-Να είναι το επίσημο εγχειρίδιο ενός κράτους η κυβέρνηση του οποίου όχι μόνον δεν μπορούσε να το υποστηρίξει αλλά και αναζητούσε διαρκώς τρόπους να απαλλαγεί απ αυτό. Κάθε επίσημη κυβερνητική διακήρυξη για την παραμονή του στα σχολεία συνοδευόταν πάντοτε από την υπόμνηση της πιθανής απόσυρσής του.
Οι κυβερνητικοί βουλευτές έβγαιναν με κάθε ευκαιρία στα παράθυρα για να διαχωρίσουν τη θέση τους και ενίοτε για να το καταγγείλουν ως αντεθνικό. Ο μηχανισμός του υπουργείου κινούνταν ανεξάρτητα από την πολιτική του ηγεσία, υπονομεύοντας τη θέση του μέσα στην τάξη.
Σχολικοί σύμβουλοι διένειμαν παράνομα ερωτηματολόγια με τη σφραγίδα του υπουργείου και στόχο την απόσυρση του βιβλίου, πρόσφεραν σε φωτοτυπίες το προηγούμενο βιβλίο και προέτρεπαν τους δασκάλους και τις δασκάλες να διδάξουν το μάθημα από τις φωτοτυπίες.
*Το βιβλίο έγινε αντικείμενο μιας ακροδεξιάς πολεμικής η οποία κατάφερε να περάσει σε πολύ κόσμο το φόβο για την απώλεια της εθνικής του ταυτότητας. Η συγγραφή του αποδόθηκε σε ξένες δυνάμεις που εργάζονται κατά του ελληνικού έθνους και της ιστορίας του, σε άνωθεν συμφωνίες με τους Τούρκους, γενικώς σε διάφορα κέντρα της πανταχού παγκοσμιότητας.
*Το εύρημα της συνωμοσίας κοινό σε όλες τις σχετικές διαμάχες, τους πολιτισμικούς πολέμους όπως λέγονται στη βιβλιογραφία, συσπείρωσε ένα ετερόκλητο κοινό με ρίζες κατά κύριο λόγο στην ακροδεξιά και γενικά στα άκρα του πολιτικού φάσματος αλλά ταυτόχρονα με ανισομερή μεν, οριζόντια δε κατανομή στα πολιτικά κόμματα, με εξαίρεση την ανανεωτική αριστερά, η οποία σταθερά εναντιώνεται σε κάθε μορφής εθνικισμό και υπερασπίζεται την πλήρη εκκοσμίκευση του κράτους.
Η φαινομενικά ετερόκλητη αυτή συμμαχία θα συμφωνούσε πιθανότατα όχι μόνο στην υπόθεση του βιβλίου Ιστορίας, στην υπόθεση των ταυτοτήτων και στο Μακεδονικό, αλλά και σε άλλα ζητήματα που αφορούν την κοινωνία και τον πολιτισμό.
Ενα νέο μέτωπο, λοιπόν, έντονα λαϊκιστικό, με ισχυρές υψηλές διασυνδέσεις αλλά και λαϊκό έρεισμα, παρόν στην μιντιακή πραγματικότητα, κατά συνέπεια υπαρκτό και καθοριστικό για τις πολιτικές ηγεσίες των μεγάλων κομμάτων που αντλούν ψηφοφόρους από τη δεξαμενή του και υπολογίσιμο για τους πολιτικούς.
*Μια «πολιτισμική δεξιά» ίσως;
Σε κάθε περίπτωση, ένα μέτωπο δυναμικό που δεν εντοπίζεται εύκολα και προβάλλει ως εκφραστής της κοινής λογικής πάνω και πέρα από τα κόμματα, ως πολιτικά αντικειμενικό. Ενα μόρφωμα που αντλεί από δυο δεξαμενές, την παραδοσιακή δεξιά και την παραδοσιακή αριστερά αξιοποιώντας αντίστοιχες ρητορικές. Ενας σχηματισμός που προβάλλει ως μοναδικός θεματοφύλακας των εθνικών αξιών, αυτών που απειλούνται από την παγκοσμιοποίηση.
*Αυτό το μέτωπο με την απόσυρση του βιβλίου σημείωσε την πρώτη του σημαντική νίκη. Εχουν δίκιο που πανηγυρίζουν το ΛΑΟΣ, ο αρχιεπίσκοπος από την Αμερική και η ακροδεξιά. Εμείς τι κάνουμε; ή μήπως δεν υπάρχει εμείς και πρέπει να το επαναπροσδιορίσουμε;
