Πρέπει να έχουμε έτοιμη απάντηση στο ζήτημα της ακυβερνησίας
Φώτης Κουβέλης, Συνέντευξη στoν Ανδρέα Παπαδόπουλο, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-07-13
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις μεγάλες πιέσεις που θα δεχτεί για συνεργασίες, στο πολύ πιθανό ενδεχόμενο να μην υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Σε αυτήν την έγκαιρη (και λογική) εκτίμηση, προχωρά μέσα από τη συνέντευξη-παρέμβαση στην "Κ.Α." ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Φώτης Κουβέλης. Λίγα 24ωρα μετά την παρουσίαση των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ για τη διαφάνεια και το πολιτικό χρήμα, ο Φ. Κουβέλης δίνει τις απαραίτητες διευκρινίσεις, ενώ δηλώνει κατηγορηματικά ότι η κυβέρνηση θα κουβαλάει το άχθος και το άγος σε περίπτωση που πάει σε πρόωρες εκλογές για να παραγραφούν τα αδικήματα.
* Για να εφαρμοστούν οι προτάσεις που καταθέσατε για το πολιτικό χρήμα και τη διαφάνεια, πρέπει να υπάρξει μια μεγάλη πολιτική αλλαγή;
- Θα πρέπει η πλειοψηφία να συμφωνήσει με αυτές τις ρυθμίσεις που απαιτούν την ύπαρξη νόμου. Δηλαδή η υιοθέτηση των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλει να πάρουν τη μορφή νομοθετικής ρύθμισης. Εάν δεν διαμορφωθεί η σχετική πλειοψηφία που θα αποδεχτεί αυτές τις προτάσεις, δεν θα γίνουν νόμος.
* Φαντάζομαι ότι ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών, για μια άλλη κυβέρνηση;
- Υποστηρίζω ότι το πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο θεσμικό. Είναι πρωτίστως πολιτικό και η αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να γίνεται και στα δυο αυτά επίπεδα. Η αλλαγή και ο ανακαθορισμός των πολιτικών συσχετισμών μπορεί να δώσει απάντηση όχι μόνο στα ζητήματα αυτά, αλλά και στα γενικότερα ζητήματα ενός πολιτικού συστήματος που στη δικομματική του έκφραση έχει καταγράψει αδιέξοδα για την ελληνική κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεώρησε υποχρέωσή του να μιλήσει και για όλα αυτά που έχουν σχέση με την ύπαρξη κανόνων διαφάνειας, αλλά και ρυθμίσεων που θα θωρακίζουν τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος και του δημοσίου συμφέροντος συνολικότερα.
* Θα προσέλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στη διακομματική επιτροπή που πρότεινε ο πρωθυπουργός;
- Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι προέχει ο πολιτικός έλεγχος, προκειμένου να αποδοθούν οι ευθύνες ως πράξη πολιτικής αποδοκιμασίας, η οποία στην προβολή της και στην ανάδειξή της μπροστά στην κοινωνία των πολιτών μπορεί να διδάξει και να τιμωρήσει ηθικοπολιτικά. Ένας πολιτικός έλεγχος είναι επιβεβλημένος προκειμένου να οδηγήσει και στην αλλαγή των δομών και επί της ουσίας των αξιών της πολιτικής. Αυτό προϋποθέτει ανακαθορισμό των πολιτικών συσχετισμών. Αυτό είναι το ζητούμενο. Μέσα στον ανακαθορισμό των πολιτικών συσχετισμών ο ΣΥΡΙΖΑ αναζητεί πρωταγωνιστική θέση.
* Η πολιτική αλλαγή και ο ανακαθορισμός είναι άμεσος και ρεαλιστικός στόχος;
- Οι κοινωνικοί ανακαθορισμοί είναι παρόντες και εκτυλίσσονται καθημερινά. Αυτό γίνεται στη βάση της οικονομικής πολιτικής που έχει ασκηθεί και ασκείται και που συμπιέζει προς τα κάτω τα μεγάλα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας. Αυτός ο ανακαθορισμός των κοινωνικών συσχετισμών πρέπει να βρει την έκφρασή του και στο επίπεδο της κεντρικής πολιτικής σκηνής.
Οι επόμενες εκλογές θα αμφισβητήσουν έντονα το στερεότυπο του δικομματισμού.
* Προβλέπετε ότι οι επόμενες εκλογές θα είναι εκλογές μεγάλων αλλαγών;
- Θα μεταβάλλουν σημαντικά το τοπίο και θα αμφισβητήσουν έντονα το πολιτικό στερεότυπο του δικομματισμό. Παρά ταύτα δεν πρέπει να έχουμε βεβαιότητες και εφησυχασμούς, διότι θα κινηθούν δυνάμεις προκειμένου να συντηρήσουν το πολιτικό σύστημα στη δικομματική του έκφραση, ακόμα και να το αναπαλαιώσουν με καινούργια υλικά. Το ζητούμενο είναι μέσα από την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών ν’ αλλάξει η πολιτική που εφαρμόζεται.
* Το πιθανότερο σενάριο είναι να μην υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Τι θα συμβεί σε μια τέτοια περίπτωση;
- Είναι έντονα πιθανολογούμενο να μην προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στην περίπτωση αυτή η χώρα θα οδηγηθεί σε επαναληπτικές εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε, θα κληθεί να δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ζητήματα. Και θα πρέπει να είναι έτοιμος. Θα πρέπει να ξέρει ότι θα είναι πολλές οι δυνάμεις που θα τον πιέσουν και που θα επιχειρήσουν να δοκιμαστεί. Ακριβώς για αυτό το λόγο υποστηρίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εξασφαλίσει την καινούργια σχέση προγραμματικής εμπιστοσύνης με τους πολίτες, διότι αυτό είναι ένα ισχυρό στοιχείο το οποίο θα μπορεί να αξιοποιεί μέσα στις εξελίξεις που έρχονται. Εκτιμώ ότι οι εξελίξεις θα είναι έντονες και ραγδαίες.
* Εννοείτε προφανώς ότι θα πιεστεί για το σενάριο της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ;
- Θα πιεστεί για σενάριο συνεργασίας. Θα υπάρξει έντονη πίεση.
Η Δικαιοσύνη να σταθεί στο ύψος της.
* Θεωρείτε ότι τα δυο μεγάλα κόμματα έχουν την ίδια στάση και θέλουν να κουκουλώσουν την υπόθεση της Siemens;
- Η δυναμική της ίδιας της υπόθεσης, ανεξάρτητα από προθέσεις, φέρνει στην επιφάνεια πολύ περισσότερα στοιχεία από εκείνα που γνωρίζαμε. Είναι πιθανό να μην φτάσει η έρευνα στο βάθος που πρέπει ή να μην αποκαλυφθεί το σύνολο των στοιχείων που έχουν σχέση με τη Siemens, αλλά τουλάχιστον θα μάθουμε πολύ περισσότερα από εκείνα που ξέραμε.
* Αρκεί, κατά τη γνώμη σας, η στάση που έχει ο κ. Παπανδρέου απέναντι στα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση;
- Η αναστολή της κομματικής ιδιότητας, χωρίς να είναι η σημαντική πολιτική κίνηση, είναι κάτι περισσότερο από τη σιωπή και την κάλυψη που επιδεικνύεται από την Ν.Δ. απέναντι στα δικά της στελέχη.
* Σε σχέση με τη δικαιοσύνη, πιστεύετε ότι είναι μέρος ενός σχεδίου προκειμένου να κουκουλωθεί η υπόθεση της Siemens;
- Η δικαιοσύνη οφείλει να επιτελέσει το έργο της και να αξιοποιήσει υπαρκτές νομοθετικές δυνατότητες, βαθαίνοντας την έρευνα. Να κινηθεί μακριά από επηρεασμούς. Δεν θέλω να γενικεύσω, αφού υπάρχουν έντιμοι δικαστές. Ο έλεγχος, όμως, που ασκείται είναι ότι έχει καθυστερήσει απαράδεκτα την έρευνα της Siemens και πρέπει να επιταχύνει τους ρυθμούς της. Το αποτέλεσμα θα δείξει εάν και κατά πόσο συγκεκριμένοι δικαστές έχουν χειραγωγηθεί και επηρεαστεί πολιτικά.
*Για ποιο λόγο το ΚΚΕ αντιδρά τόσο πολύ στις προτάσεις γύρω από τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων;
- Προβάλλει ως αντίλογο ότι δεν θέλει την ανάμειξη εξωγενών στοιχείων στα εσωτερικά του κόμματος. Δεν πρόκειται περί αυτού. Κανένας νόμος και καμία διάταξη, δεν θα έχει αποτελέσματα αν τα ίδια τα κόμματα δεν λάβουν μέτρα εσωτερικού ελέγχου και αυτοελέγχου. Ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει μέτρα διαφάνειας των οικονομικών των κομμάτων, με πλήρη δημοσιότητα και κατάθεση των ισολογισμών. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι αποτελεί παρέμβαση στην εσωτερική λειτουργία των κομμάτων, όπως ενδεχομένως φοβάται το ΚΚΕ.
Πρέπει να θεσπιστεί μεγαλύτερη περίοδος παραγραφής
*Να έρθουμε στις προτάσεις που καταθέσατε και να σας ζητήσω να διευκρινίσετε το ζήτημα της αλλαγής του νόμου περί ευθύνης υπουργών-υφυπουργών, δεδομένου ότι απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση.
- Υπάρχουν προβλήματα, όχι τόσο από τον ίδιο το νόμο, όσο από την ίδια τη συνταγματική διάταξη που διαμορφώνει το ασφυκτικό πλαίσιο της παραγραφής. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι μπορεί να τεθεί υπό το φως της Σύμβασης του ΟΗΕ κατά της διαφθοράς. Υπάρχει ένα ζήτημα που δεν υποτιμώ, αλλά νομίζω ότι ο νόμος περί ευθύνης των μελών της κυβέρνησης, μπορεί να αντιμετωπιστεί και να ερμηνευτεί υπό το φως της νέας Σύμβασης που κυρώθηκε πρόσφατα από τη Βουλή. Πρέπει να θεσπίζεται μακρύτερη περίοδο παραγραφής, για να μην οδηγείται η αντιμετώπιση των πράξεων διαφθοράς σε ασφυκτικά όρια, όπως αυτό της πενταετίας που ισχύει σήμερα.
* Μιας και λένε για το ενδεχόμενο παραγραφής, το σενάριο των πρόωρων εκλογών δεν θα οδηγούσε σε κάτι τέτοιο;
- Δεν μπορώ να αποκλείσω το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Άλλωστε υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν στην κατεύθυνση αυτή. Ενδεχομένως και ως επιλογή που θα αποδέχεται το ΠΑΣΟΚ. Αν πάμε σε πρόωρες εκλογές θα συντελεστεί η παραγραφή και θα κλείσουν τα ζητήματα αυτά. Βεβαίως, θα είναι βαρύ το φορτίο που θα αναλάβει η κυβέρνηση, διότι θα κουβαλάει συνεχώς το άχθος και το άγος ότι πήγε σε πρόωρες εκλογές για να κλείσει τα ζητήματα των ανιχνευομένων πράξεων διαφθοράς από την άποψη της παραγραφής. Να τα κλείσει, δηλαδή, με παραγραφή. Θα είναι τεράστια η πολιτική ευθύνη που θα αναληφθεί σε μια τέτοια περίπτωση από την κυβέρνηση και όποιον συνομολογήσει πρόωρες εκλογές. Ιδίως αν υπάρχει η σκέψη και η στόχευση της παραγραφής.
* Για να εφαρμοστούν οι προτάσεις που καταθέσατε για το πολιτικό χρήμα και τη διαφάνεια, πρέπει να υπάρξει μια μεγάλη πολιτική αλλαγή;
- Θα πρέπει η πλειοψηφία να συμφωνήσει με αυτές τις ρυθμίσεις που απαιτούν την ύπαρξη νόμου. Δηλαδή η υιοθέτηση των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλει να πάρουν τη μορφή νομοθετικής ρύθμισης. Εάν δεν διαμορφωθεί η σχετική πλειοψηφία που θα αποδεχτεί αυτές τις προτάσεις, δεν θα γίνουν νόμος.
* Φαντάζομαι ότι ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών, για μια άλλη κυβέρνηση;
- Υποστηρίζω ότι το πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο θεσμικό. Είναι πρωτίστως πολιτικό και η αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να γίνεται και στα δυο αυτά επίπεδα. Η αλλαγή και ο ανακαθορισμός των πολιτικών συσχετισμών μπορεί να δώσει απάντηση όχι μόνο στα ζητήματα αυτά, αλλά και στα γενικότερα ζητήματα ενός πολιτικού συστήματος που στη δικομματική του έκφραση έχει καταγράψει αδιέξοδα για την ελληνική κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεώρησε υποχρέωσή του να μιλήσει και για όλα αυτά που έχουν σχέση με την ύπαρξη κανόνων διαφάνειας, αλλά και ρυθμίσεων που θα θωρακίζουν τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος και του δημοσίου συμφέροντος συνολικότερα.
* Θα προσέλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στη διακομματική επιτροπή που πρότεινε ο πρωθυπουργός;
- Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι προέχει ο πολιτικός έλεγχος, προκειμένου να αποδοθούν οι ευθύνες ως πράξη πολιτικής αποδοκιμασίας, η οποία στην προβολή της και στην ανάδειξή της μπροστά στην κοινωνία των πολιτών μπορεί να διδάξει και να τιμωρήσει ηθικοπολιτικά. Ένας πολιτικός έλεγχος είναι επιβεβλημένος προκειμένου να οδηγήσει και στην αλλαγή των δομών και επί της ουσίας των αξιών της πολιτικής. Αυτό προϋποθέτει ανακαθορισμό των πολιτικών συσχετισμών. Αυτό είναι το ζητούμενο. Μέσα στον ανακαθορισμό των πολιτικών συσχετισμών ο ΣΥΡΙΖΑ αναζητεί πρωταγωνιστική θέση.
* Η πολιτική αλλαγή και ο ανακαθορισμός είναι άμεσος και ρεαλιστικός στόχος;
- Οι κοινωνικοί ανακαθορισμοί είναι παρόντες και εκτυλίσσονται καθημερινά. Αυτό γίνεται στη βάση της οικονομικής πολιτικής που έχει ασκηθεί και ασκείται και που συμπιέζει προς τα κάτω τα μεγάλα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας. Αυτός ο ανακαθορισμός των κοινωνικών συσχετισμών πρέπει να βρει την έκφρασή του και στο επίπεδο της κεντρικής πολιτικής σκηνής.
Οι επόμενες εκλογές θα αμφισβητήσουν έντονα το στερεότυπο του δικομματισμού.
* Προβλέπετε ότι οι επόμενες εκλογές θα είναι εκλογές μεγάλων αλλαγών;
- Θα μεταβάλλουν σημαντικά το τοπίο και θα αμφισβητήσουν έντονα το πολιτικό στερεότυπο του δικομματισμό. Παρά ταύτα δεν πρέπει να έχουμε βεβαιότητες και εφησυχασμούς, διότι θα κινηθούν δυνάμεις προκειμένου να συντηρήσουν το πολιτικό σύστημα στη δικομματική του έκφραση, ακόμα και να το αναπαλαιώσουν με καινούργια υλικά. Το ζητούμενο είναι μέσα από την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών ν’ αλλάξει η πολιτική που εφαρμόζεται.
* Το πιθανότερο σενάριο είναι να μην υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Τι θα συμβεί σε μια τέτοια περίπτωση;
- Είναι έντονα πιθανολογούμενο να μην προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στην περίπτωση αυτή η χώρα θα οδηγηθεί σε επαναληπτικές εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε, θα κληθεί να δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ζητήματα. Και θα πρέπει να είναι έτοιμος. Θα πρέπει να ξέρει ότι θα είναι πολλές οι δυνάμεις που θα τον πιέσουν και που θα επιχειρήσουν να δοκιμαστεί. Ακριβώς για αυτό το λόγο υποστηρίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εξασφαλίσει την καινούργια σχέση προγραμματικής εμπιστοσύνης με τους πολίτες, διότι αυτό είναι ένα ισχυρό στοιχείο το οποίο θα μπορεί να αξιοποιεί μέσα στις εξελίξεις που έρχονται. Εκτιμώ ότι οι εξελίξεις θα είναι έντονες και ραγδαίες.
* Εννοείτε προφανώς ότι θα πιεστεί για το σενάριο της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ;
- Θα πιεστεί για σενάριο συνεργασίας. Θα υπάρξει έντονη πίεση.
Η Δικαιοσύνη να σταθεί στο ύψος της.
* Θεωρείτε ότι τα δυο μεγάλα κόμματα έχουν την ίδια στάση και θέλουν να κουκουλώσουν την υπόθεση της Siemens;
- Η δυναμική της ίδιας της υπόθεσης, ανεξάρτητα από προθέσεις, φέρνει στην επιφάνεια πολύ περισσότερα στοιχεία από εκείνα που γνωρίζαμε. Είναι πιθανό να μην φτάσει η έρευνα στο βάθος που πρέπει ή να μην αποκαλυφθεί το σύνολο των στοιχείων που έχουν σχέση με τη Siemens, αλλά τουλάχιστον θα μάθουμε πολύ περισσότερα από εκείνα που ξέραμε.
* Αρκεί, κατά τη γνώμη σας, η στάση που έχει ο κ. Παπανδρέου απέναντι στα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση;
- Η αναστολή της κομματικής ιδιότητας, χωρίς να είναι η σημαντική πολιτική κίνηση, είναι κάτι περισσότερο από τη σιωπή και την κάλυψη που επιδεικνύεται από την Ν.Δ. απέναντι στα δικά της στελέχη.
* Σε σχέση με τη δικαιοσύνη, πιστεύετε ότι είναι μέρος ενός σχεδίου προκειμένου να κουκουλωθεί η υπόθεση της Siemens;
- Η δικαιοσύνη οφείλει να επιτελέσει το έργο της και να αξιοποιήσει υπαρκτές νομοθετικές δυνατότητες, βαθαίνοντας την έρευνα. Να κινηθεί μακριά από επηρεασμούς. Δεν θέλω να γενικεύσω, αφού υπάρχουν έντιμοι δικαστές. Ο έλεγχος, όμως, που ασκείται είναι ότι έχει καθυστερήσει απαράδεκτα την έρευνα της Siemens και πρέπει να επιταχύνει τους ρυθμούς της. Το αποτέλεσμα θα δείξει εάν και κατά πόσο συγκεκριμένοι δικαστές έχουν χειραγωγηθεί και επηρεαστεί πολιτικά.
*Για ποιο λόγο το ΚΚΕ αντιδρά τόσο πολύ στις προτάσεις γύρω από τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων;
- Προβάλλει ως αντίλογο ότι δεν θέλει την ανάμειξη εξωγενών στοιχείων στα εσωτερικά του κόμματος. Δεν πρόκειται περί αυτού. Κανένας νόμος και καμία διάταξη, δεν θα έχει αποτελέσματα αν τα ίδια τα κόμματα δεν λάβουν μέτρα εσωτερικού ελέγχου και αυτοελέγχου. Ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει μέτρα διαφάνειας των οικονομικών των κομμάτων, με πλήρη δημοσιότητα και κατάθεση των ισολογισμών. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι αποτελεί παρέμβαση στην εσωτερική λειτουργία των κομμάτων, όπως ενδεχομένως φοβάται το ΚΚΕ.
Πρέπει να θεσπιστεί μεγαλύτερη περίοδος παραγραφής
*Να έρθουμε στις προτάσεις που καταθέσατε και να σας ζητήσω να διευκρινίσετε το ζήτημα της αλλαγής του νόμου περί ευθύνης υπουργών-υφυπουργών, δεδομένου ότι απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση.
- Υπάρχουν προβλήματα, όχι τόσο από τον ίδιο το νόμο, όσο από την ίδια τη συνταγματική διάταξη που διαμορφώνει το ασφυκτικό πλαίσιο της παραγραφής. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι μπορεί να τεθεί υπό το φως της Σύμβασης του ΟΗΕ κατά της διαφθοράς. Υπάρχει ένα ζήτημα που δεν υποτιμώ, αλλά νομίζω ότι ο νόμος περί ευθύνης των μελών της κυβέρνησης, μπορεί να αντιμετωπιστεί και να ερμηνευτεί υπό το φως της νέας Σύμβασης που κυρώθηκε πρόσφατα από τη Βουλή. Πρέπει να θεσπίζεται μακρύτερη περίοδο παραγραφής, για να μην οδηγείται η αντιμετώπιση των πράξεων διαφθοράς σε ασφυκτικά όρια, όπως αυτό της πενταετίας που ισχύει σήμερα.
* Μιας και λένε για το ενδεχόμενο παραγραφής, το σενάριο των πρόωρων εκλογών δεν θα οδηγούσε σε κάτι τέτοιο;
- Δεν μπορώ να αποκλείσω το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Άλλωστε υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν στην κατεύθυνση αυτή. Ενδεχομένως και ως επιλογή που θα αποδέχεται το ΠΑΣΟΚ. Αν πάμε σε πρόωρες εκλογές θα συντελεστεί η παραγραφή και θα κλείσουν τα ζητήματα αυτά. Βεβαίως, θα είναι βαρύ το φορτίο που θα αναλάβει η κυβέρνηση, διότι θα κουβαλάει συνεχώς το άχθος και το άγος ότι πήγε σε πρόωρες εκλογές για να κλείσει τα ζητήματα των ανιχνευομένων πράξεων διαφθοράς από την άποψη της παραγραφής. Να τα κλείσει, δηλαδή, με παραγραφή. Θα είναι τεράστια η πολιτική ευθύνη που θα αναληφθεί σε μια τέτοια περίπτωση από την κυβέρνηση και όποιον συνομολογήσει πρόωρες εκλογές. Ιδίως αν υπάρχει η σκέψη και η στόχευση της παραγραφής.