Ανασφάλιστη εργασία και υποβαθμισμένη εκπαίδευση, πυροδοτούν τη νεανική εξέγερση
Σάββας Ρομπόλης, Συνέντευξη στoν Ανδρέα Πετρόπουλο, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-12-14
Ανασφάλιστη εργασία και υποβαθμισμένη εκπαίδευση, πυροδοτούν το ξέσπασμα της νεολαίας, υποστηρίζει ο Σάββας Γ. Ρομπόλης, και κρούει τον κώδωνα στα συνδικάτα να ανασυγκροτήσουν τη στρατηγική τους προκειμένου να εντάξουν στους κόλπους τους τους "απόκληρους" της εργασίας, τους σημερινούς και αυριανούς απασχολήσιμους.
* Την τελευταία εβδομάδα, με αφορμή τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή, βιώνουμε ένα πρωτόγνωρο ξέσπασμα της νεολαίας, κάποιοι μιλούν ακόμα και για εξέγερση. Συνδέεται αυτή η εξέλιξη με την οικονομική και κοινωνική κρίση που βιώνουμε;
Οι κινητοποιήσεις της νεολαίας έχουν κυρίως σχέση με την υποβάθμιση των υποδομών και του επιπέδου εκπαίδευσης που συντελείται τα τελευταία χρόνια από την εφαρμοζόμενη οικονομική και εκπαιδευτική πολιτική. Ναι, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια εξέγερση που σχετίζεται με τα αδιέξοδα που συναντά η νεολαία στηναγορά εργασίας μετά την αποφοίτησή της από όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.
Πράγματι, ο πρώτος εργασιακός σταθμός της νεολαίας είναι η ανεργία και μάλιστα η μακροχρόνια ανεργία. Ο δεύτερος εργασιακός σταθμός είναι η ευελιξία, η προσωρινή, η εποχιακή και η μερική απασχόληση με εισόδημα 400-600 ευρώ, καθώς και η κακοπληρωμένη ετεροαπασχόληση. Η δυσμενής αυτή κατάσταση και για τη νεολαία θα επιδεινωθεί μετά την επερχόμενη κρίση στην ελληνική οικονομία, αφού οι πιέσεις που θα ασκήσει στην αγορά εργασίας θα είναι σοβαρές και θα εκδηλωθούν, εκτός των άλλων, με τις απολύσεις (3.000 απολύσεις Νοέμβριος 2008) και την αύξηση της ανεργίας τόσο των Ελλήνων όσο και των οικονομικών μεταναστών.
* Να σταθούμε στο θέμα της εργασίας. Τα τελευταία χρόνια έχουμε μια σταδιακή μετάλλαξη από το μοντέλο της πλήρους απασχόολησης. Σήμερα χιλιάδες νέοι άνθρωποι, εργάζονται σε καθεστώς πλήρους ευελιξίας και απροστάτευτοι, από την πολιτεία και τα συνδικάτα. Τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να αλλάξει στην δομή και στη δράση των συνδικάτων, προκειμένου να εντάξουν όλους αυτούς τους εργαζόμενους που μετεξελίχθηκαν σε απασχολήσιμους;
Οι εξελίξεις που σημειώνονται τα τελευταία τριάντα χρόνια στην οργάνωση της εργασίας έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταμόρφωση της ενοποιημένης μισθωτής εργασίας σε κατατμημένη και εξατομικευμένη, μισθωτή εργασία με την διεύρυνση των επισφαλών και ευέλικτων μορφών απασχόλησης. Σʼ αυτό το πλαίσιο, εκείνο το οποίο απειλείται στις συγκεκριμένες παραγωγικές και εργασιακές συνθήκες είναι ο ρόλος των συνδικάτων και η μετατροπή τους από κοινωνικές και κινηματικές οργανώσεις σε φορείς παροχής υπηρεσιών στους εργαζόμενους. Κατά συνέπεια, για να αποτραπεί η εξέλιξη αυτή, τα συνδικάτα απαιτείται:
1. Σε εργασιακό επίπεδο να εμποδίσουν την επιλογή της πολιτικής απασχόλησης ευελιξία - ασφάλεια αφού συμβάλλει στη διάσπαση της ενοποιημένης παραγωγικής λειτουργίας της μισθωτής εργασίας και αποδυναμώνει την συλλογικά εκπροσωπούμενη συμπεριφορά της.
2. Σε κοινωνικο-πολιτικό επίπεδο να διαμορφώσουν μία συγκροτημένη εναλλακτική πρόταση οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και σε οργανωτικο-λειτουργικό επίπεδο να ενοποιήσουν συνδικαλιστικά με ισχυρές συνδικαλιστικές οργανώσεις (ολοκληρωμένα συνδικαλιστικά συμπλέγματα) σε γεωγραφικό και κλαδικό επίπεδο την κατατμημένη οργάνωση της μισθωτής εργασίας με την χρήση και της ηλεκτρονικής τεχνολογίας.
3. Να προωθήσουν τη διεθνοποίησή τους, και τη διασύνδεσή τους με τις άλλες διεθνείς και ευρωπαϊκές κοινωνικές οργανώσεις και κοινωνικά κινήματα.
4. Να εντάξουν στην στρατηγική και στην δράση τους, τους αποκλεισμένους, τους μετανάστες, τους ανέργους και ιδιαίτερα τους μακράς διαρκείας, τους ανειδίκευτους εργαζόμενους(ες) με κεντρική επιδίωξη την αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων για την ομαλή και αποτελεσματική ένταξή τους στη νόμιμη αγορά εργασίας και όχι για την εισοδηματική ενίσχυση των επιχειρήσεων που διαχειρίζονται προσωρινά και ευέλικτα την απασχόλησή τους.
Σε διαφορετική περίπτωση το μοντέλο του φορέα παροχής υπηρεσιών στους εργαζόμενους στις συγκεκριμένες συνθήκες απορρύθμισης και ευελιξίας που προωθούν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, οι διεθνείς τράπεζες και διεθνείς οργανισμοί καραδοκεί να εξελιχθεί σε κυρίαρχο μοντέλο συνδικαλιστικής συγκρότησης και οργάνωσης τον 21ο αιώνα.
* Ποιες κατηγορίες εργαζομένων θα πλήξει η επερχόμενη ύφεση στην Ελλάδα;
Απ. Κατʼ αρχήν έχουν ήδη αρχίσει να πλήττονται με την ανεργία, οι εργαζόμενοι στους τρεις βασικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας (οικοδομή, τουρισμός, εμπορική ναυτιλία) που βρίσκονται ήδη στη φάση της κάμψης της οικονομικής τους δραστηριότητας. Στο αμέσως επόμενο διάστημα θα πληγούν οι εργαζόμενοι των περιφερειακών κλάδων που λειτουργούν ως προμηθευτές των προαναφερόμενων κλάδων της ελληνικής οικονομίας. Από άποψη μορφών απασχόλησης θα πληγούν τόσο οι εργαζόμενοι σταθερής, όσο και οι εργαζόμενοι στις ευέλικτες, προσωρινές και επισφαλείς θέσεις εργασίας, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι το 98% των επιχειρήσεων απασχολούν λιγότερο από δέκα εργαζόμενους.
* Την τελευταία εβδομάδα, με αφορμή τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή, βιώνουμε ένα πρωτόγνωρο ξέσπασμα της νεολαίας, κάποιοι μιλούν ακόμα και για εξέγερση. Συνδέεται αυτή η εξέλιξη με την οικονομική και κοινωνική κρίση που βιώνουμε;
Οι κινητοποιήσεις της νεολαίας έχουν κυρίως σχέση με την υποβάθμιση των υποδομών και του επιπέδου εκπαίδευσης που συντελείται τα τελευταία χρόνια από την εφαρμοζόμενη οικονομική και εκπαιδευτική πολιτική. Ναι, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια εξέγερση που σχετίζεται με τα αδιέξοδα που συναντά η νεολαία στηναγορά εργασίας μετά την αποφοίτησή της από όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.
Πράγματι, ο πρώτος εργασιακός σταθμός της νεολαίας είναι η ανεργία και μάλιστα η μακροχρόνια ανεργία. Ο δεύτερος εργασιακός σταθμός είναι η ευελιξία, η προσωρινή, η εποχιακή και η μερική απασχόληση με εισόδημα 400-600 ευρώ, καθώς και η κακοπληρωμένη ετεροαπασχόληση. Η δυσμενής αυτή κατάσταση και για τη νεολαία θα επιδεινωθεί μετά την επερχόμενη κρίση στην ελληνική οικονομία, αφού οι πιέσεις που θα ασκήσει στην αγορά εργασίας θα είναι σοβαρές και θα εκδηλωθούν, εκτός των άλλων, με τις απολύσεις (3.000 απολύσεις Νοέμβριος 2008) και την αύξηση της ανεργίας τόσο των Ελλήνων όσο και των οικονομικών μεταναστών.
* Να σταθούμε στο θέμα της εργασίας. Τα τελευταία χρόνια έχουμε μια σταδιακή μετάλλαξη από το μοντέλο της πλήρους απασχόολησης. Σήμερα χιλιάδες νέοι άνθρωποι, εργάζονται σε καθεστώς πλήρους ευελιξίας και απροστάτευτοι, από την πολιτεία και τα συνδικάτα. Τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να αλλάξει στην δομή και στη δράση των συνδικάτων, προκειμένου να εντάξουν όλους αυτούς τους εργαζόμενους που μετεξελίχθηκαν σε απασχολήσιμους;
Οι εξελίξεις που σημειώνονται τα τελευταία τριάντα χρόνια στην οργάνωση της εργασίας έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταμόρφωση της ενοποιημένης μισθωτής εργασίας σε κατατμημένη και εξατομικευμένη, μισθωτή εργασία με την διεύρυνση των επισφαλών και ευέλικτων μορφών απασχόλησης. Σʼ αυτό το πλαίσιο, εκείνο το οποίο απειλείται στις συγκεκριμένες παραγωγικές και εργασιακές συνθήκες είναι ο ρόλος των συνδικάτων και η μετατροπή τους από κοινωνικές και κινηματικές οργανώσεις σε φορείς παροχής υπηρεσιών στους εργαζόμενους. Κατά συνέπεια, για να αποτραπεί η εξέλιξη αυτή, τα συνδικάτα απαιτείται:
1. Σε εργασιακό επίπεδο να εμποδίσουν την επιλογή της πολιτικής απασχόλησης ευελιξία - ασφάλεια αφού συμβάλλει στη διάσπαση της ενοποιημένης παραγωγικής λειτουργίας της μισθωτής εργασίας και αποδυναμώνει την συλλογικά εκπροσωπούμενη συμπεριφορά της.
2. Σε κοινωνικο-πολιτικό επίπεδο να διαμορφώσουν μία συγκροτημένη εναλλακτική πρόταση οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και σε οργανωτικο-λειτουργικό επίπεδο να ενοποιήσουν συνδικαλιστικά με ισχυρές συνδικαλιστικές οργανώσεις (ολοκληρωμένα συνδικαλιστικά συμπλέγματα) σε γεωγραφικό και κλαδικό επίπεδο την κατατμημένη οργάνωση της μισθωτής εργασίας με την χρήση και της ηλεκτρονικής τεχνολογίας.
3. Να προωθήσουν τη διεθνοποίησή τους, και τη διασύνδεσή τους με τις άλλες διεθνείς και ευρωπαϊκές κοινωνικές οργανώσεις και κοινωνικά κινήματα.
4. Να εντάξουν στην στρατηγική και στην δράση τους, τους αποκλεισμένους, τους μετανάστες, τους ανέργους και ιδιαίτερα τους μακράς διαρκείας, τους ανειδίκευτους εργαζόμενους(ες) με κεντρική επιδίωξη την αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων για την ομαλή και αποτελεσματική ένταξή τους στη νόμιμη αγορά εργασίας και όχι για την εισοδηματική ενίσχυση των επιχειρήσεων που διαχειρίζονται προσωρινά και ευέλικτα την απασχόλησή τους.
Σε διαφορετική περίπτωση το μοντέλο του φορέα παροχής υπηρεσιών στους εργαζόμενους στις συγκεκριμένες συνθήκες απορρύθμισης και ευελιξίας που προωθούν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, οι διεθνείς τράπεζες και διεθνείς οργανισμοί καραδοκεί να εξελιχθεί σε κυρίαρχο μοντέλο συνδικαλιστικής συγκρότησης και οργάνωσης τον 21ο αιώνα.
* Ποιες κατηγορίες εργαζομένων θα πλήξει η επερχόμενη ύφεση στην Ελλάδα;
Απ. Κατʼ αρχήν έχουν ήδη αρχίσει να πλήττονται με την ανεργία, οι εργαζόμενοι στους τρεις βασικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας (οικοδομή, τουρισμός, εμπορική ναυτιλία) που βρίσκονται ήδη στη φάση της κάμψης της οικονομικής τους δραστηριότητας. Στο αμέσως επόμενο διάστημα θα πληγούν οι εργαζόμενοι των περιφερειακών κλάδων που λειτουργούν ως προμηθευτές των προαναφερόμενων κλάδων της ελληνικής οικονομίας. Από άποψη μορφών απασχόλησης θα πληγούν τόσο οι εργαζόμενοι σταθερής, όσο και οι εργαζόμενοι στις ευέλικτες, προσωρινές και επισφαλείς θέσεις εργασίας, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι το 98% των επιχειρήσεων απασχολούν λιγότερο από δέκα εργαζόμενους.