2009: Χρονιά κρίσης και αλλαγών
Δημήτρης Παπαδημούλης, Κυρ. Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2009-01-04
Το 2009 θα είναι μια χρονιά δύσκολη και πυκνή σε εξελίξεις, τόσο διεθνώς, όσο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα.
Ζούμε το οδυνηρό τέλος μιας περιόδου 30 χρόνων απόλυτης κυριαρχίας του δογματικού νεοφιλελευθερισμού. Η οικονομική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη. Η πλήρης απορρύθμιση των τελευταίων χρόνων -με την απόλυτη συνενοχή κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων- ωθούν σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία. Οι πολιτικές ηγεσίες της Δύσης, με πρώτη την απερχόμενη ηγεσία Μπους, είναι απολύτως υπεύθυνες για τα σημερινά τραγικά αποτελέσματα. Η πλήρης αποδυνάμωση των μηχανισμών δημόσιου ελέγχου δεν οφείλεται σε άγνοια. Ήταν συνειδητή τους επιλογή.
Τα αίτια και το μέγεθος της κρίσης επαναφέρουν με ορμή τη συζήτηση για το ρόλο αλλά και την κατεύθυνση της δημόσιας ρύθμισης στην οικονομία, σε εθνικό, ευρωπαϊκό, αλλά και σε πλανητικό επίπεδο. Θέτουν επί τάπητος, πιεστικά, την ανάγκη επιστροφής σε ένα καθεστώς αυστηρότερης ρύθμισης και εποπτείας των αγορών, με περιορισμούς στην ανεξέλεγκτη κίνηση των κεφαλαίων. Οδηγούν σε ριζική ανακατανομή ισχύος σε πλανητική κλίμακα. Θέτουν την Ευρώπη μπροστά στη νέα πρόκληση μιας ταχύτερης ενοποίησης, με ενίσχυση των κοινωνικών και δημοκρατικών της χαρακτηριστικών. Δυστυχώς όμως η Ευρωπαϊκή ελίτ παραμένει θλιβερά κατώτερη των περιστάσεων, διχασμένη, αμήχανη και εγκλωβισμένη σε ξεπερασμένα νεοφιλελεύθερα δόγματα.
Το κράτος πρόνοιας, έχει υπονομευτεί καίρια: οι πολέμιοι του κρατικού παρεμβατισμού, με ελάχιστες εξαιρέσεις στη Σκανδιναβία, το θυσίασαν στον βωμό της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας και της αχαλίνωτης απορρύθμισης- απελευθέρωσης των αγορών. Αυτή άλλωστε ήταν και παραμένει η κυρίαρχη ιδεολογία στη χώρα μας με ευθύνη όχι μόνο της Νέας Δημοκρατίας αλλά και της κυβερνητικής πράξης του ΠΑΣΟΚ.
Η βαθιά κρίση και η ανησυχητική δυναμική που τροφοδοτεί, βρίσκουν πλήρως ανέτοιμη την ελληνική οικονομία αλλά και την κυβέρνηση της ΝΔ για τις επερχόμενες συνέπειες. Η χώρα βαδίζει με υψηλό έλλειμμα, τεράστιο χρέος, εκρηκτικό έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών και εντεινόμενες κοινωνικές ανισότητες, σε σημαντική πτώση των ρυθμών ανάπτυξης, τόσο για το 2009, όσο και για το 2010. Έρχεται με μαθηματική βεβαιότητα επιδείνωση της ανεργίας, των δημοσίων εσόδων και κυρίως του λαϊκού εισοδήματος, ιδίως των κοινωνικών στρωμάτων που ζουν στη διευρυνόμενη ζώνη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
H ελληνική οικονομία ασφαλώς και επηρεάζεται από τη διεθνή κρίση. Εκτός, ωστόσο, από το "εισαγόμενο", υπάρχει και το πρόσθετο "ελληνικό" σκέλος της κρίσης. Αυτό κρύβουν διαχρονικά οι κυβερνήσεις. Αυτό ακριβώς πληρώνουν τα ελληνικά νοικοκυριά, ιδίως τα φτωχότερα.
H ελληνική οικονομία, έχει επίσημο πληθωρισμό 30% παραπάνω από την Ευρωζώνη, λόγω κυρίως των καρτέλ. Αυτός διαβρώνει το λαϊκό εισόδημα και μειώνει κατά 2% ετησίως την ανταγωνιστικότητα. Είναι πολύ εξαρτημένη από το πετρέλαιο, γιατί δεν επένδυσε έγκαιρα σε εναλλακτικές μορφές και εξοικονόμηση ενέργειας. Έχει πολύ μικρότερα φορολογικά έσοδα έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, υψηλή φοροδιαφυγή και παραοικονομία, άδικο και αντιαναπτυξιακό φορολογικό σύστημα, αναποτελεσματικούς και σε μεγάλο βαθμό διεφθαρμένους ελεγκτικούς μηχανισμούς, υψηλού κόστους και χαμηλής αποτελεσματικότητας διοίκηση, αδυναμία αναπτυξιακής αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων, σημαντικά ελλείμματα σε υποδομές.
H αποτελεσματικότητα των κοινωνικών δαπανών είναι υποπολλαπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Το κοινωνικό κράτος είναι εξαιρετικά αδύναμο και αναποτελεσματικό. H κυβέρνηση της NΔ τα τελευταία πέντε χρόνια όξυνε τις μεγάλες κοινωνικές ανισότητες που κληρονόμησε από το ΠAΣOK, σε βάρος των ασθενέστερων. μετά από μια περίοδο υπερδεκαετούς μονόπλευρης λιτότητας, τα δημόσια οικονομικά είναι χάλια, η Ελλάδα είναι μια ακριβή ευρωπαϊκή χώρα, οι Έλληνες είναι ουραγοί σε αμοιβές και επίπεδο κοινωνικής προστασίας μέσα στην ευρωζώνη, ενώ η κερδοφορία των ρετιρέ των επιχειρήσεων σπάει ρεκόρ.
Η έκρηξη των νέων με αφορμή τον φόνο του 15χρονου μαθητή αποτελεί, για όσους βλέπουν πέρα από τη μύτη τους, το μετεωρολογικό δελτίο του μέλλοντος. Είμαστε ο πιο απογοητευμένος λαός στην Ευρώπη. Το 85% των πολιτών πιστεύουν ότι τα πράγματα πηγαίνουν σε λάθος κατεύθυνση. Το 75% των πολιτών δεν εμπιστεύονται την κυβέρνησή τους. Το 90% της νεολαίας πιστεύει ότι δεν έχει μέλλον έτσι όπως πάμε. Χρειάζεται να δοθεί ένα τέλος στην ατιμωρησία. Η αστυνομία να είναι εκεί που πρέπει για να προστατεύει τον πολίτη και όχι να στελεχώνεται από νταήδες που εκτελούν. Το εκπαιδευτικό σύστημα να γίνει αντάξιο του ρόλου που προβλέπει το Σύνταγμα. Οι νέοι μας να αποκτήσουν προοπτική για δουλειά. Να υπάρξει παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, ισχυροποίηση του κοινωνικού κράτους, καταπολέμηση των σκανδάλων, τέλος στην αναξιοκρατία, την οικογενειοκρατία και τους «κολλητούς». Αν αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί να τα κάνει, ας φύγει το ταχύτερο δυνατό, μέσα από το δρόμο των εκλογών.
Οι ευρωεκλογές στις 7 Ιουνίου του 2009 μετατρέπονται αυτή τη φορά εκ των πραγμάτων σε ένα σημαντικό ορόσημο, σημείο καμπής για τις πολιτικές εξελίξεις στην χώρα.
Ιδού στάδιον δόξης λαμπρόν για την σύγχρονη, ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά.
Ζούμε το οδυνηρό τέλος μιας περιόδου 30 χρόνων απόλυτης κυριαρχίας του δογματικού νεοφιλελευθερισμού. Η οικονομική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη. Η πλήρης απορρύθμιση των τελευταίων χρόνων -με την απόλυτη συνενοχή κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων- ωθούν σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία. Οι πολιτικές ηγεσίες της Δύσης, με πρώτη την απερχόμενη ηγεσία Μπους, είναι απολύτως υπεύθυνες για τα σημερινά τραγικά αποτελέσματα. Η πλήρης αποδυνάμωση των μηχανισμών δημόσιου ελέγχου δεν οφείλεται σε άγνοια. Ήταν συνειδητή τους επιλογή.
Τα αίτια και το μέγεθος της κρίσης επαναφέρουν με ορμή τη συζήτηση για το ρόλο αλλά και την κατεύθυνση της δημόσιας ρύθμισης στην οικονομία, σε εθνικό, ευρωπαϊκό, αλλά και σε πλανητικό επίπεδο. Θέτουν επί τάπητος, πιεστικά, την ανάγκη επιστροφής σε ένα καθεστώς αυστηρότερης ρύθμισης και εποπτείας των αγορών, με περιορισμούς στην ανεξέλεγκτη κίνηση των κεφαλαίων. Οδηγούν σε ριζική ανακατανομή ισχύος σε πλανητική κλίμακα. Θέτουν την Ευρώπη μπροστά στη νέα πρόκληση μιας ταχύτερης ενοποίησης, με ενίσχυση των κοινωνικών και δημοκρατικών της χαρακτηριστικών. Δυστυχώς όμως η Ευρωπαϊκή ελίτ παραμένει θλιβερά κατώτερη των περιστάσεων, διχασμένη, αμήχανη και εγκλωβισμένη σε ξεπερασμένα νεοφιλελεύθερα δόγματα.
Το κράτος πρόνοιας, έχει υπονομευτεί καίρια: οι πολέμιοι του κρατικού παρεμβατισμού, με ελάχιστες εξαιρέσεις στη Σκανδιναβία, το θυσίασαν στον βωμό της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας και της αχαλίνωτης απορρύθμισης- απελευθέρωσης των αγορών. Αυτή άλλωστε ήταν και παραμένει η κυρίαρχη ιδεολογία στη χώρα μας με ευθύνη όχι μόνο της Νέας Δημοκρατίας αλλά και της κυβερνητικής πράξης του ΠΑΣΟΚ.
Η βαθιά κρίση και η ανησυχητική δυναμική που τροφοδοτεί, βρίσκουν πλήρως ανέτοιμη την ελληνική οικονομία αλλά και την κυβέρνηση της ΝΔ για τις επερχόμενες συνέπειες. Η χώρα βαδίζει με υψηλό έλλειμμα, τεράστιο χρέος, εκρηκτικό έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών και εντεινόμενες κοινωνικές ανισότητες, σε σημαντική πτώση των ρυθμών ανάπτυξης, τόσο για το 2009, όσο και για το 2010. Έρχεται με μαθηματική βεβαιότητα επιδείνωση της ανεργίας, των δημοσίων εσόδων και κυρίως του λαϊκού εισοδήματος, ιδίως των κοινωνικών στρωμάτων που ζουν στη διευρυνόμενη ζώνη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
H ελληνική οικονομία ασφαλώς και επηρεάζεται από τη διεθνή κρίση. Εκτός, ωστόσο, από το "εισαγόμενο", υπάρχει και το πρόσθετο "ελληνικό" σκέλος της κρίσης. Αυτό κρύβουν διαχρονικά οι κυβερνήσεις. Αυτό ακριβώς πληρώνουν τα ελληνικά νοικοκυριά, ιδίως τα φτωχότερα.
H ελληνική οικονομία, έχει επίσημο πληθωρισμό 30% παραπάνω από την Ευρωζώνη, λόγω κυρίως των καρτέλ. Αυτός διαβρώνει το λαϊκό εισόδημα και μειώνει κατά 2% ετησίως την ανταγωνιστικότητα. Είναι πολύ εξαρτημένη από το πετρέλαιο, γιατί δεν επένδυσε έγκαιρα σε εναλλακτικές μορφές και εξοικονόμηση ενέργειας. Έχει πολύ μικρότερα φορολογικά έσοδα έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, υψηλή φοροδιαφυγή και παραοικονομία, άδικο και αντιαναπτυξιακό φορολογικό σύστημα, αναποτελεσματικούς και σε μεγάλο βαθμό διεφθαρμένους ελεγκτικούς μηχανισμούς, υψηλού κόστους και χαμηλής αποτελεσματικότητας διοίκηση, αδυναμία αναπτυξιακής αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων, σημαντικά ελλείμματα σε υποδομές.
H αποτελεσματικότητα των κοινωνικών δαπανών είναι υποπολλαπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Το κοινωνικό κράτος είναι εξαιρετικά αδύναμο και αναποτελεσματικό. H κυβέρνηση της NΔ τα τελευταία πέντε χρόνια όξυνε τις μεγάλες κοινωνικές ανισότητες που κληρονόμησε από το ΠAΣOK, σε βάρος των ασθενέστερων. μετά από μια περίοδο υπερδεκαετούς μονόπλευρης λιτότητας, τα δημόσια οικονομικά είναι χάλια, η Ελλάδα είναι μια ακριβή ευρωπαϊκή χώρα, οι Έλληνες είναι ουραγοί σε αμοιβές και επίπεδο κοινωνικής προστασίας μέσα στην ευρωζώνη, ενώ η κερδοφορία των ρετιρέ των επιχειρήσεων σπάει ρεκόρ.
Η έκρηξη των νέων με αφορμή τον φόνο του 15χρονου μαθητή αποτελεί, για όσους βλέπουν πέρα από τη μύτη τους, το μετεωρολογικό δελτίο του μέλλοντος. Είμαστε ο πιο απογοητευμένος λαός στην Ευρώπη. Το 85% των πολιτών πιστεύουν ότι τα πράγματα πηγαίνουν σε λάθος κατεύθυνση. Το 75% των πολιτών δεν εμπιστεύονται την κυβέρνησή τους. Το 90% της νεολαίας πιστεύει ότι δεν έχει μέλλον έτσι όπως πάμε. Χρειάζεται να δοθεί ένα τέλος στην ατιμωρησία. Η αστυνομία να είναι εκεί που πρέπει για να προστατεύει τον πολίτη και όχι να στελεχώνεται από νταήδες που εκτελούν. Το εκπαιδευτικό σύστημα να γίνει αντάξιο του ρόλου που προβλέπει το Σύνταγμα. Οι νέοι μας να αποκτήσουν προοπτική για δουλειά. Να υπάρξει παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, ισχυροποίηση του κοινωνικού κράτους, καταπολέμηση των σκανδάλων, τέλος στην αναξιοκρατία, την οικογενειοκρατία και τους «κολλητούς». Αν αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί να τα κάνει, ας φύγει το ταχύτερο δυνατό, μέσα από το δρόμο των εκλογών.
Οι ευρωεκλογές στις 7 Ιουνίου του 2009 μετατρέπονται αυτή τη φορά εκ των πραγμάτων σε ένα σημαντικό ορόσημο, σημείο καμπής για τις πολιτικές εξελίξεις στην χώρα.
Ιδού στάδιον δόξης λαμπρόν για την σύγχρονη, ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά.