Μια άλλη Ευρώπη
Τέτα Παπαδοπούλου, Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2009-03-27
Ζωντανός μύθος. Ηρωας. Περπατά στους δρόμους της πόλης του και οι περαστικοί σταματούν για να τον χαιρετήσουν και να τον αγκαλιάσουν. Η πόλη του είναι το Σεράγεβο. Και εκείνος; Δεν είναι ούτε τηλεοπτικός αστέρας, ούτε διασημότητα του ποδοσφαίρου, ούτε πολιτικός. Στρατιωτικός είναι. Εν αποστρατεία στρατηγός. Ο στρατηγός που, Σέρβος ων, υπερασπίστηκε το -πολιορκημένο από τους Σέρβους του Μλάντιτς- Σεράγεβο (1992-1995): ο ηλικίας 71 ετών, Γιόβαν Ντίβγιακ.
Αυτοπροσδιορίζεται Βόσνιος χωρίς περαιτέρω, δηλαδή χωρίς εθνοτικό προσδιορισμό. Σπάνια περίπτωση, ο Γιόβαν Ντίβγιακ, έτσι κι αλλιώς. «Είμαι πολίτης της Βοσνίας», λέει πάντα.
Μια απαραίτητη διευκρίνιση τώρα. Για να μιλήσει κανείς για μια ξεχασμένη, ρημαγμένη χώρα και για τους ανθρώπους της πρέπει να υπάρχει κάποια συνήθως δραματική επικαιρότητα. Ενας πόλεμος ή τέλος πάντων μια σφαγή. Χρειάζεται έστω μια επέτειος, μια «δικαιολογία» αν προτιμάτε. Ωραία, λοιπόν, να η επέτειος.
Τέτοια εποχή, αρχές Απριλίου του 1992, όταν άρχισε η πολιορκία του Σεράγεβο· όνειδος της Ευρώπης, στο τέλος του 20ού αιώνα.
Ο Γιόβαν Ντίβγιακ, ανώτατος αξιωματικός του γιουγκοσλαβικού στρατού τότε, έκανε την επιλογή του. Πήρε μια μεγάλη ηθική απόφαση. Εγκατέλειψε τον γιουγκοσλαβικό στρατό, ο οποίος είχε ήδη μετατραπεί σε σερβικό, για να συνδράμει στην απελπισμένη άμυνα των βομβαρδιζόμενων κατοίκων του Σεράγεβο. Και βοήθησε από θέση πολύ υπεύθυνη· ως υπαρχηγός (του μικρού και ελλιπέστατα εξοπλισμένου) βοσνιακού στρατού.
Συνάντησα τον στρατηγό Ντίβγιακ πριν από τρία χρόνια στο Σεράγεβο. Δεν μου ήταν άγνωστος. Γνώριζα πολλά για τον ρόλο που είχε διαδραματίσει. Χαμογελαστός ακόμη και όταν μιλούσε για τα πιο πικρά και σκληρά πράγματα. Συνδυάζει τη γλυκύτητα και την πραότητα με τις ισχυρές πεποιθήσεις. Ανθρωπος ανοικτών οριζόντων, ευθύς και ήρεμος.
Μου έκανε εντύπωση ότι μιλούσε συνεχώς με όρους «πολίτη» και όχι «εθνοτικής καταγωγής». Εξάλλου, στην οικογένειά του ποτέ δεν έλεγαν ότι ο τάδε είναι Σέρβος, ο δείνα είναι Μουσουλμάνος ή Κροάτης. Αυτοί οι διαχωρισμοί δεν υπήρχαν στο περιβάλλον του και εκείνος ποτέ δεν τους ενέταξε στη ζωή του. Πάντως, σχετικά με την καταγωγή του διευκρίνισε: «Εχω σερβική καταγωγή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι Ορθόδοξος -άθεος είμαι».
Ο στρατηγός Ντίβγιακ ενοχλείται όταν τον ρωτούν «Γιατί, εσείς που γεννηθήκατε στο Βελιγράδι, παραμένετε στο Σεράγεβο όπου πλειοψηφούν οι Μουσουλμάνοι;». Πώς απαντά; «Ζω στο Σεράγεβο πάνω από σαράντα χρόνια και δεν έχω κανένα πρόβλημα. Αγαπώ πάρα πολύ το Σεράγεβο και τη Βοσνία. Είμαι αυτός που είμαι. Είμαι πολίτης της Βοσνίας».
Αντιθέτως, όμως, ακόμη και σήμερα, δέκα τέσσερα χρόνια από το τέλος του πολέμου, φοβάται να πάει στην Μπάνια Λούκα (στο σερβοβοσνιακό τμήμα της χώρας), όπου τον θεωρούν «εχθρό», «προδότη», έως και «εγκληματία πολέμου».
Μετά το 1995 και το τέλος του πολέμου; Ο στρατηγός Ντίβγιακ δεν εξαργύρωσε τίποτε, ούτε επιδίωξε πολιτικά αξιώματα. Ομως όλα αυτά τα χρόνια έχει αφοσιωθεί σε ένα ουσιαστικά πολιτικό έργο. Είναι από τους ιδρυτές και διευθυντής, με έντονη δραστηριότητα, της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Η Μόρφωση Οικοδομεί τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη» (OGBH).
Δύο είναι οι στόχοι της οργάνωσης: Να προσφέρει βοήθεια στα ορφανά παιδιά, θύματα του πολέμου, δίνοντάς τους τα μέσα να σπουδάσουν. Να συμβάλει, γενικότερα, στην ενίσχυση της εκπαίδευσης ακόμη και στις πιο φτωχές περιοχές της χώρας, προσφέροντας οικονομική και υλική βοήθεια.
Για τον στρατηγό Ντίβγιακ η παιδεία αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Θεωρεί μάλιστα ότι το πραγματικό πρόβλημα στη Βοσνία βρίσκεται στο εκπαιδευτικό σύστημα. Διότι οι μαθητές -είτε στο Σεράγεβο είτε στο Μόσταρ είτε στη Μπάνια Λούκα- διδάσκονται διαφορετικά την Ιστορία, πρόσφατη και μη, και όχι μόνον την Ιστορία.
Ολα διά του τρία. Στην ίδια χώρα κρέμεται ο πέλεκυς του τριπλού διαχωρισμού: εκπαιδευτικό σύστημα, γλώσσα, θρησκεία. Ο τριπλός διαχωρισμός καθορίζεται ήδη στο Σύνταγμα της Βοσνίας. Αυτό, λοιπόν, αναγνωρίζει μόνον μέλη εθνοτήτων -Μουσουλμάνους, Σέρβους, Κροάτες-, όχι πολίτες. Το χειρότερο; Δεν έχει επιτευχθεί η απαραίτητη συναίνεση ούτως ώστε να γίνει συνταγματική μεταρρύθμιση. Και ο τριπλός διαχωρισμός συνεχίζεται.
Αναφέρθηκα στον στρατηγό Ντίβγιακ όχι μόνον επειδή με τη στάση του αποτελεί «παράδειγμα πολίτη σε αντίξοες συνθήκες», αλλά και επειδή είναι άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Οι Ελληνες ανταποκριτές και απεσταλμένοι, στα χρόνια του πολέμου στη Βοσνία, αλλού εστίαζαν. Λέξη για τον στρατηγό Ντίβγιακ που υπερασπιζόταν το Σεράγεβο. Απειρες όμως συνεντεύξεις -εννοείται πάντα εγκωμιαστικές- για τον διαβόητο στρατηγό Μλάντιτς, που το βομβάρδιζε επί σαράντα δύο μήνες.
Ολοι τον αποκαλούν στρατηγό Ντίβγιακ. Βεβαίως. Ομως υπάρχει κάτι που του αρμόζει περισσότερο: πολίτης Ντίβγιακ.
ΥΓ. Μια διεθνής συμβολική κίνηση με σημασία. Για την «Ωρα της Γης» (στην Ελλάδα η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τη WWF), σβήστε όλα τα φώτα του σπιτιού σας για μία ώρα, αύριο Σάββατο στις 20:30
ΕΥΡΩΠΗ-EUROPE-EVROPA
Πάπας εξωφρενικός
******Εκτός πραγματικότητας. Εκτός τόπου και χρόνου πρέπει να είναι κανείς για να αποτολμά τόσο εξωφρενικές δηλώσεις. Οχι μόνον εξωφρενικές αλλά και επικίνδυνες για τη ζωή πολλών ανθρώπων. Στον Πάπα Βενέδικτο αναφέρομαι, ο οποίος κήρυξε τον πόλεμο στα προφυλακτικά· τα εχθρεύεται περισσότερο από το AIDS.
******«Το AIDS δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη διανομή προφυλακτικών. Αντιθέτως, η χρήση προφυλακτικών επιδεινώνει το πρόβλημα»! Αν είναι δυνατόν. Κι όμως, αυτό δήλωσε ο Πάπας Βενέδικτος, στις 17 Μαρτίου, ξεκινώντας το ταξίδι του στην Αφρική -τη ρημαγμένη από το AIDS ήπειρο- και φθάνοντας στο Καμερούν όπου ο ιός HIV σαρώνει.
******Ουδείς ισχυρίζεται ότι τα προφυλακτικά θεραπεύουν ή λύνουν το πρόβλημα. Αποτελούν όμως κατ’ εξοχήν μέτρο πρόληψης· οι ασθενείς δεν μολύνουν άλλους ανθρώπους. Να λες, όπως έκανε ο Πάπας, ότι τα προφυλακτικά επιδεινώνουν το πρόβλημα του AIDS, είναι επιεικώς βαρύτατη ανευθυνότητα.
******Γιατροί. Κυβερνήσεις. Διεθνείς οργανώσεις και εθελοντές. Ολοι όσοι αγωνίζονται κατά της πανδημίας του AIDS έχουν αγανακτήσει. Οι δηλώσεις του Πάπα υπονομεύουν το έργο πρόληψης και ευαισθητοποίησης είκοσι πέντε ετών. Βέβαια, από την εμφάνιση της ασθένειας, το Βατικανό έχει μία και μοναδική θέση: «εγκράτεια» (το καταλάβατε το υπονοούμενο...). Η Καθολική Εκκλησία -γενικώς οι χριστιανικές εκκλησίες και όχι μόνον αυτές- ήταν πάντα εναντίον της απόλαυσης. Τώρα, ο Πάπας με την κυριολεκτικά εγκληματική δήλωσή του έκανε ένα βήμα παραπέρα.
Παράξενος ποιμένας (πνευματικός οδηγός εκατομμυρίων πιστών) ο Πάπας. Με τη δήλωση αυτή σπρώχνει το ποίμνιο στον θάνατο. Δεν ξέρω εάν οι πιστοί στο Καμερούν (30% του πληθυσμού είναι Καθολικοί) πάρουν τοις μετρητοίς την εξωφρενική άποψη που εκτόξευσε μόλις πάτησε το έδαφος αυτής της αφρικανικής χώρας. Με τους πιστούς (όποιας πίστης) ποτέ δεν ξέρεις...
Στην Ευρώπη, πάντως, ιδίως στη Γαλλία, σημειώνονται ισχυρές, αντιδράσεις από μέρους των Καθολικών· «ο Πάπας παίζει με τη ζωή των ανθρώπων στην Αφρική». Κάποιοι, όχι πιστοί μάλλον, τύπωσαν αφισέτες χωρίς λόγια: ένα φουσκωμένο μπαλόνι-προφυλακτικό με τη φωτογραφία του Πάπα εντός.
Μικρό Αλφαβητάριο
Τ και Δ, όπως ΤΑΞΙκές Διακρίσεις
Ολα σε ροζ χρώμα, ροζ κουφετί: το αμάξωμα, η ταπετσαρία, τα ρούχα, το μακιγιάζ, τα λουλούδια στα μαλλιά. Περί τίνος πρόκειται; Εχουμε και λέμε. Πρόκειται για τα ροζ ταξί, τα οποία έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους της Βηρυτού πριν από λίγες ημέρες. Γιατί ροζ; Διότι είναι ταξί αποκλειστικά για... γυναίκες (και μη χειρότερα). Εξάλλου, το γράφει φαρδιά-πλατιά η φωτεινή επιγραφή τους: «Banet Taxi», ήτοι «Ταξί για γυναίκες». Ουδείς άνδρας γίνεται δεκτός στα ροζ ταξί. Απαγορεύεται. Αβατο. Εννοείται, βέβαια, ότι στο τιμόνι αυτών των ταξί βρίσκεται γυναίκα οδηγός. Ντυμένη και αυτή στα ροζ από την κορφή ώς τα νύχια. Ο μικρός (προς το παρόν) στόλος των ροζ ταξί κάνει χρυσές δουλειές στη λιβανική πρωτεύουσα. Ιδίως τα βράδια. Ετσι, π.χ., οι κοπέλες μπορούν να μείνουν όσο αργά θέλουν στα μπαράκια και στα άλλα στέκια της νεολαίας. Μετά, μπορούν να καλέσουν ένα ροζ ταξί -ταξί για Λιβανέζες Μπάρμπι, θα μου επιτρέψετε να πω- και μια χαρά να επιστρέψουν ασυνόδευτες και ασφαλείς στο σπίτι τους. Μη βιαστείτε όμως να υποθέσετε ότι αυτά τα «γυναικεία ταξί» είναι πρωτοτυπία της Μέσης Ανατολής. Λάθος. Η λαμπρή ιδέα εφαρμόστηκε το 2006 στη Μεγάλη Βρετανία, στο Λονδίνο παρακαλώ, από την εταιρεία Pink Ladies Cabs. Τώρα, ένας Λιβανέζος επιχειρηματίας την ξεσήκωσε, και ιδού η Βηρυτός απέκτησε τα δικά της ροζ ταξί. Αυτό λέγεται ...εξευρωπαϊσμός. Πολλοί βλέπουν στα ροζ ταξί της Βηρυτού «μία γυναικεία κατάκτηση». Για φαντάσου. Αναρωτιέμαι ποιο θα είναι το επόμενο βήμα: Οταν αρχίσουν να κυκλοφορούν και «λεωφορεία μόνο για γυναίκες»; Οι διακρίσεις -πασπαλισμένες με ροζ κουφετί χρώμα- θεωρούνται κατάκτηση στην εποχή μας· εποχή, χωρίς αμφιβολία, γενικευμένης σύγχυσης των κριτηρίων.
Αυτοπροσδιορίζεται Βόσνιος χωρίς περαιτέρω, δηλαδή χωρίς εθνοτικό προσδιορισμό. Σπάνια περίπτωση, ο Γιόβαν Ντίβγιακ, έτσι κι αλλιώς. «Είμαι πολίτης της Βοσνίας», λέει πάντα.
Μια απαραίτητη διευκρίνιση τώρα. Για να μιλήσει κανείς για μια ξεχασμένη, ρημαγμένη χώρα και για τους ανθρώπους της πρέπει να υπάρχει κάποια συνήθως δραματική επικαιρότητα. Ενας πόλεμος ή τέλος πάντων μια σφαγή. Χρειάζεται έστω μια επέτειος, μια «δικαιολογία» αν προτιμάτε. Ωραία, λοιπόν, να η επέτειος.
Τέτοια εποχή, αρχές Απριλίου του 1992, όταν άρχισε η πολιορκία του Σεράγεβο· όνειδος της Ευρώπης, στο τέλος του 20ού αιώνα.
Ο Γιόβαν Ντίβγιακ, ανώτατος αξιωματικός του γιουγκοσλαβικού στρατού τότε, έκανε την επιλογή του. Πήρε μια μεγάλη ηθική απόφαση. Εγκατέλειψε τον γιουγκοσλαβικό στρατό, ο οποίος είχε ήδη μετατραπεί σε σερβικό, για να συνδράμει στην απελπισμένη άμυνα των βομβαρδιζόμενων κατοίκων του Σεράγεβο. Και βοήθησε από θέση πολύ υπεύθυνη· ως υπαρχηγός (του μικρού και ελλιπέστατα εξοπλισμένου) βοσνιακού στρατού.
Συνάντησα τον στρατηγό Ντίβγιακ πριν από τρία χρόνια στο Σεράγεβο. Δεν μου ήταν άγνωστος. Γνώριζα πολλά για τον ρόλο που είχε διαδραματίσει. Χαμογελαστός ακόμη και όταν μιλούσε για τα πιο πικρά και σκληρά πράγματα. Συνδυάζει τη γλυκύτητα και την πραότητα με τις ισχυρές πεποιθήσεις. Ανθρωπος ανοικτών οριζόντων, ευθύς και ήρεμος.
Μου έκανε εντύπωση ότι μιλούσε συνεχώς με όρους «πολίτη» και όχι «εθνοτικής καταγωγής». Εξάλλου, στην οικογένειά του ποτέ δεν έλεγαν ότι ο τάδε είναι Σέρβος, ο δείνα είναι Μουσουλμάνος ή Κροάτης. Αυτοί οι διαχωρισμοί δεν υπήρχαν στο περιβάλλον του και εκείνος ποτέ δεν τους ενέταξε στη ζωή του. Πάντως, σχετικά με την καταγωγή του διευκρίνισε: «Εχω σερβική καταγωγή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι Ορθόδοξος -άθεος είμαι».
Ο στρατηγός Ντίβγιακ ενοχλείται όταν τον ρωτούν «Γιατί, εσείς που γεννηθήκατε στο Βελιγράδι, παραμένετε στο Σεράγεβο όπου πλειοψηφούν οι Μουσουλμάνοι;». Πώς απαντά; «Ζω στο Σεράγεβο πάνω από σαράντα χρόνια και δεν έχω κανένα πρόβλημα. Αγαπώ πάρα πολύ το Σεράγεβο και τη Βοσνία. Είμαι αυτός που είμαι. Είμαι πολίτης της Βοσνίας».
Αντιθέτως, όμως, ακόμη και σήμερα, δέκα τέσσερα χρόνια από το τέλος του πολέμου, φοβάται να πάει στην Μπάνια Λούκα (στο σερβοβοσνιακό τμήμα της χώρας), όπου τον θεωρούν «εχθρό», «προδότη», έως και «εγκληματία πολέμου».
Μετά το 1995 και το τέλος του πολέμου; Ο στρατηγός Ντίβγιακ δεν εξαργύρωσε τίποτε, ούτε επιδίωξε πολιτικά αξιώματα. Ομως όλα αυτά τα χρόνια έχει αφοσιωθεί σε ένα ουσιαστικά πολιτικό έργο. Είναι από τους ιδρυτές και διευθυντής, με έντονη δραστηριότητα, της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Η Μόρφωση Οικοδομεί τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη» (OGBH).
Δύο είναι οι στόχοι της οργάνωσης: Να προσφέρει βοήθεια στα ορφανά παιδιά, θύματα του πολέμου, δίνοντάς τους τα μέσα να σπουδάσουν. Να συμβάλει, γενικότερα, στην ενίσχυση της εκπαίδευσης ακόμη και στις πιο φτωχές περιοχές της χώρας, προσφέροντας οικονομική και υλική βοήθεια.
Για τον στρατηγό Ντίβγιακ η παιδεία αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Θεωρεί μάλιστα ότι το πραγματικό πρόβλημα στη Βοσνία βρίσκεται στο εκπαιδευτικό σύστημα. Διότι οι μαθητές -είτε στο Σεράγεβο είτε στο Μόσταρ είτε στη Μπάνια Λούκα- διδάσκονται διαφορετικά την Ιστορία, πρόσφατη και μη, και όχι μόνον την Ιστορία.
Ολα διά του τρία. Στην ίδια χώρα κρέμεται ο πέλεκυς του τριπλού διαχωρισμού: εκπαιδευτικό σύστημα, γλώσσα, θρησκεία. Ο τριπλός διαχωρισμός καθορίζεται ήδη στο Σύνταγμα της Βοσνίας. Αυτό, λοιπόν, αναγνωρίζει μόνον μέλη εθνοτήτων -Μουσουλμάνους, Σέρβους, Κροάτες-, όχι πολίτες. Το χειρότερο; Δεν έχει επιτευχθεί η απαραίτητη συναίνεση ούτως ώστε να γίνει συνταγματική μεταρρύθμιση. Και ο τριπλός διαχωρισμός συνεχίζεται.
Αναφέρθηκα στον στρατηγό Ντίβγιακ όχι μόνον επειδή με τη στάση του αποτελεί «παράδειγμα πολίτη σε αντίξοες συνθήκες», αλλά και επειδή είναι άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Οι Ελληνες ανταποκριτές και απεσταλμένοι, στα χρόνια του πολέμου στη Βοσνία, αλλού εστίαζαν. Λέξη για τον στρατηγό Ντίβγιακ που υπερασπιζόταν το Σεράγεβο. Απειρες όμως συνεντεύξεις -εννοείται πάντα εγκωμιαστικές- για τον διαβόητο στρατηγό Μλάντιτς, που το βομβάρδιζε επί σαράντα δύο μήνες.
Ολοι τον αποκαλούν στρατηγό Ντίβγιακ. Βεβαίως. Ομως υπάρχει κάτι που του αρμόζει περισσότερο: πολίτης Ντίβγιακ.
ΥΓ. Μια διεθνής συμβολική κίνηση με σημασία. Για την «Ωρα της Γης» (στην Ελλάδα η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τη WWF), σβήστε όλα τα φώτα του σπιτιού σας για μία ώρα, αύριο Σάββατο στις 20:30
ΕΥΡΩΠΗ-EUROPE-EVROPA
Πάπας εξωφρενικός
******Εκτός πραγματικότητας. Εκτός τόπου και χρόνου πρέπει να είναι κανείς για να αποτολμά τόσο εξωφρενικές δηλώσεις. Οχι μόνον εξωφρενικές αλλά και επικίνδυνες για τη ζωή πολλών ανθρώπων. Στον Πάπα Βενέδικτο αναφέρομαι, ο οποίος κήρυξε τον πόλεμο στα προφυλακτικά· τα εχθρεύεται περισσότερο από το AIDS.
******«Το AIDS δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη διανομή προφυλακτικών. Αντιθέτως, η χρήση προφυλακτικών επιδεινώνει το πρόβλημα»! Αν είναι δυνατόν. Κι όμως, αυτό δήλωσε ο Πάπας Βενέδικτος, στις 17 Μαρτίου, ξεκινώντας το ταξίδι του στην Αφρική -τη ρημαγμένη από το AIDS ήπειρο- και φθάνοντας στο Καμερούν όπου ο ιός HIV σαρώνει.
******Ουδείς ισχυρίζεται ότι τα προφυλακτικά θεραπεύουν ή λύνουν το πρόβλημα. Αποτελούν όμως κατ’ εξοχήν μέτρο πρόληψης· οι ασθενείς δεν μολύνουν άλλους ανθρώπους. Να λες, όπως έκανε ο Πάπας, ότι τα προφυλακτικά επιδεινώνουν το πρόβλημα του AIDS, είναι επιεικώς βαρύτατη ανευθυνότητα.
******Γιατροί. Κυβερνήσεις. Διεθνείς οργανώσεις και εθελοντές. Ολοι όσοι αγωνίζονται κατά της πανδημίας του AIDS έχουν αγανακτήσει. Οι δηλώσεις του Πάπα υπονομεύουν το έργο πρόληψης και ευαισθητοποίησης είκοσι πέντε ετών. Βέβαια, από την εμφάνιση της ασθένειας, το Βατικανό έχει μία και μοναδική θέση: «εγκράτεια» (το καταλάβατε το υπονοούμενο...). Η Καθολική Εκκλησία -γενικώς οι χριστιανικές εκκλησίες και όχι μόνον αυτές- ήταν πάντα εναντίον της απόλαυσης. Τώρα, ο Πάπας με την κυριολεκτικά εγκληματική δήλωσή του έκανε ένα βήμα παραπέρα.
Παράξενος ποιμένας (πνευματικός οδηγός εκατομμυρίων πιστών) ο Πάπας. Με τη δήλωση αυτή σπρώχνει το ποίμνιο στον θάνατο. Δεν ξέρω εάν οι πιστοί στο Καμερούν (30% του πληθυσμού είναι Καθολικοί) πάρουν τοις μετρητοίς την εξωφρενική άποψη που εκτόξευσε μόλις πάτησε το έδαφος αυτής της αφρικανικής χώρας. Με τους πιστούς (όποιας πίστης) ποτέ δεν ξέρεις...
Στην Ευρώπη, πάντως, ιδίως στη Γαλλία, σημειώνονται ισχυρές, αντιδράσεις από μέρους των Καθολικών· «ο Πάπας παίζει με τη ζωή των ανθρώπων στην Αφρική». Κάποιοι, όχι πιστοί μάλλον, τύπωσαν αφισέτες χωρίς λόγια: ένα φουσκωμένο μπαλόνι-προφυλακτικό με τη φωτογραφία του Πάπα εντός.
Μικρό Αλφαβητάριο
Τ και Δ, όπως ΤΑΞΙκές Διακρίσεις
Ολα σε ροζ χρώμα, ροζ κουφετί: το αμάξωμα, η ταπετσαρία, τα ρούχα, το μακιγιάζ, τα λουλούδια στα μαλλιά. Περί τίνος πρόκειται; Εχουμε και λέμε. Πρόκειται για τα ροζ ταξί, τα οποία έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους της Βηρυτού πριν από λίγες ημέρες. Γιατί ροζ; Διότι είναι ταξί αποκλειστικά για... γυναίκες (και μη χειρότερα). Εξάλλου, το γράφει φαρδιά-πλατιά η φωτεινή επιγραφή τους: «Banet Taxi», ήτοι «Ταξί για γυναίκες». Ουδείς άνδρας γίνεται δεκτός στα ροζ ταξί. Απαγορεύεται. Αβατο. Εννοείται, βέβαια, ότι στο τιμόνι αυτών των ταξί βρίσκεται γυναίκα οδηγός. Ντυμένη και αυτή στα ροζ από την κορφή ώς τα νύχια. Ο μικρός (προς το παρόν) στόλος των ροζ ταξί κάνει χρυσές δουλειές στη λιβανική πρωτεύουσα. Ιδίως τα βράδια. Ετσι, π.χ., οι κοπέλες μπορούν να μείνουν όσο αργά θέλουν στα μπαράκια και στα άλλα στέκια της νεολαίας. Μετά, μπορούν να καλέσουν ένα ροζ ταξί -ταξί για Λιβανέζες Μπάρμπι, θα μου επιτρέψετε να πω- και μια χαρά να επιστρέψουν ασυνόδευτες και ασφαλείς στο σπίτι τους. Μη βιαστείτε όμως να υποθέσετε ότι αυτά τα «γυναικεία ταξί» είναι πρωτοτυπία της Μέσης Ανατολής. Λάθος. Η λαμπρή ιδέα εφαρμόστηκε το 2006 στη Μεγάλη Βρετανία, στο Λονδίνο παρακαλώ, από την εταιρεία Pink Ladies Cabs. Τώρα, ένας Λιβανέζος επιχειρηματίας την ξεσήκωσε, και ιδού η Βηρυτός απέκτησε τα δικά της ροζ ταξί. Αυτό λέγεται ...εξευρωπαϊσμός. Πολλοί βλέπουν στα ροζ ταξί της Βηρυτού «μία γυναικεία κατάκτηση». Για φαντάσου. Αναρωτιέμαι ποιο θα είναι το επόμενο βήμα: Οταν αρχίσουν να κυκλοφορούν και «λεωφορεία μόνο για γυναίκες»; Οι διακρίσεις -πασπαλισμένες με ροζ κουφετί χρώμα- θεωρούνται κατάκτηση στην εποχή μας· εποχή, χωρίς αμφιβολία, γενικευμένης σύγχυσης των κριτηρίων.
