Ανοδος και πτώση

Και γιατί φαίνεται πως τα χάνει και επανέρχεται στα «φυσιολογικά πλαίσια»; Η άνοδος οφειλόταν στον μετωπικό και αποτελεσματικό αντιπολιτευτικό λόγο του Αλέκου Αλαβάνου; Στη φρεσκάδα και τη νεότητα του Αλέξη Τσίπρα; Στην υπαρξιακής φύσης περιπέτεια που περνούσε τότε το ΠΑΣΟΚ; Γιατί, λοιπόν, όλα αυτά τα αισιόδοξα στοιχεία για την Αριστερά, αρχίζουν να μουνταίνουν; Κι αν σε μια πρώτη φάση η πτώση στις δημοσκοπήσεις έμοιαζε να είναι διορθωτική, τι συμβαίνει και σήμερα μοιάζει να είναι ασταμάτητη και ίσως μοιραία;

Εχουν γραφεί, σε διάφορους τόνους και με διαφορετικούς τρόπους, άλλοτε χαιρέκακα κι άλλοτε καλόπιστα, πολλές ερμηνείες. Είναι αλήθεια, απ’ όποια πλευρά και να το δει κάποιος, πως η ηγετική ομάδα, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αέρα στα πανιά του, μοίρασε πιστοποιητικά αριστεροσύνης, όπου βέβαια το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ήταν εκτός του αριστερού χώρου. Και υποστήριξε τη «Μεγάλη Αριστερά», με γεμάτες εθελοτυφλία και ανιστορικότητα προσκλήσεις προς το ΚΚΕ. Εδειξε έτσι ανωριμότητα στο να συνειδητοποιήσει την πραγματική καταγωγή της ανόδου του.

Ο πολιτικός και κοινωνικός λόγος του ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ βασίστηκε στη λογική ενός ιδιότυπου σοκ. Επιχειρήθηκε μια έξοδος από την τυπικά και παραδοσιακά ξύλινη έκφραση της Αριστεράς. Αλλά ο νέος λόγος ήταν εγκλωβισμένος στην τηλεοπτικής κοπής επιγραμματικότητα και τη λανθάνουσα λαϊκίστικη παραδοξολογία. Σε μια πρώτη φάση φάνηκε πως αυτή η προσπάθεια απέδωσε. Γρήγορα αποδείχθηκε πως τα φαινομενικά νέα, ωραία λόγια δεν κατάφερναν να αποκρύψουν την προγραμματική ένδεια αυτού του κόμματος. Ταυτόχρονα, ο ΣΥΝ φάνηκε πως έχει δύο «ψυχές», αντίστοιχες της κομματικής καταγωγής τους και ανάλογες της πολιτικής τους κουλτούρας. Αυτός ο διχασμός στην περίοδο της ανόδου δεν προκαλεί σοβαρούς τριγμούς στο εσωτερικό του κόμματος, αλλά στην πτώση αναδεικνύει δραματικά τις εκ διαμέτρου αντίθετες αντιλήψεις.

Κοντά σ’ αυτά ο ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ έπεσε σε δύο παγίδες: κατά τα νέα «Δεκεμβριανά», σε μια περίοδο που περίσσεψαν η σύγχυση και η υποκρισία, βρέθηκε να απολογείται ως, περίπου, ηθικός αυτουργός των καταστροφών. Λειτούργησε περισσότερο ως (έστω και χωρίς παρωπίδες) σχολιαστής και δεν κατάφερε να δώσει σ’ εκείνη την έκρηξη μια μορφή και μια διέξοδο που θα πήγαινε πέρα από τη σχηματικότητα, το θυμικό και εν τέλει τη βαρβαρότητα των «μπάχαλων».

Η δεύτερη παγίδα έχει να κάνει με την επίθεση φιλίας που ο ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ δέχθηκε από το ΠΑΣΟΚ. Στον τρόπο που αντέκρουσε αυτές τις προτάσεις, νομίζω πως βρίσκεται η βαθειά και με ιστορικές ρίζες ανωριμότητά του. Είναι γεγονός πως η κομμουνιστογενής Αριστερά θεωρεί την εκ δεξιών της Σοσιαλδημοκρατία ως μίασμα, οι έννοιες της συνεργασίας και του, εκ των πραγμάτων, συμβιβασμού οδηγούν κατευθείαν στην προδοσία. Πώς αποκρούεται λοιπόν το φλερτ; Με την υπεροψία και τη μέθη του καθαρού και αμόλυντου. Κι όταν δοθεί η ευκαιρία, δεν κρύβεται μια τάση χαιρεκακίας, όπως έγινε στην περίπτωση που ο Γ. Παπανδρέου συνάντησε τον Κ. Σημίτη. Φαίνεται πως η Αριστερά, είτε λέγεται ΚΚΕ, είτε ΣΥΡΙΖΑ, ξέρει καλά το μάθημα που έρχεται από το μακρινό παρελθόν: τι Παπάγος, τι Πλαστήρας! Ενα εξίσου παλιό μάθημα, για το πώς συγκροτούνται οι κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες, πάνω σε ποιες προτάσεις και σε ποιες αρχές, έχει ξεχαστεί. Για τον Τολιάτι θα μιλήσουμε τώρα, όταν τον ξέχασε και ο μέγας Βελτρόνι;

Οταν παρουσιάζεσαι ως σχολιαστής κι όταν αμύνεσαι σαν παλαιοημερολογίτης καλόγερος, μοιραίο είναι να φυλλορροείς. Μην το παίρνουμε όμως κατάκαρδα. Είμαστε το άλας της Γης, ο χώρος που ενοχλεί το σύστημα, η αυθάδεια των εξοργισμένων. Δεν είναι μικρό πράγμα να έχουμε απέναντί μας τον Καρατζαφέρη, τον Μίχαλο και τον Πολύδωρα. Καλό θα ήταν, βέβαια, να έχουμε μαζί μας και όσους θέλουν ακόμα να ελπίζουν πως θα γυρίσει ο τροχός. Αυτή την ελπίδα, δυστυχώς, ο ΣΥΡΙΖΑ τη σπατάλησε. Δεν του μένει παρά να επιστρέψει στο μικρό και προπαντός καθαρό, απαλλαγμένο από κάθε ζιζάνιο, οικόπεδό του. Απ’ ό,τι φαίνεται βρίσκεται σε καλό δρόμο.