Ραντεβού στα τυφλά

η απόσταση της θεωρίας από την πράξη στην περίπτωση Γ. Παπανδρέου

Θανάσης Γεωργακόπουλος, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2004-02-19

Η ιστορία βρίθει παραδειγμάτων απόστασης -έως και τραγικής- της θεωρίας από την πράξη. Οι τελευταίες ενέργειες του Γ. Παπανδρέου μπορεί να αναδιατάσσουν το πολιτικό σκηνικό αλλά φαίνεται να υπακούουν σ’ αυτόν τον κανόνα και, μάλιστα, στα ακρότατα όριά του.

Στη δεκαετία του ΄90 ορισμένοι -λίγοι είναι αλήθεια- είχαμε υποστηρίξει επανειλημένα και με επιμονή πως δίπλα στις παραδοσιακές, κάθετες διαχωριστικές γραμμές (Αριστερά-Δεξιά), αναπτύσσονται και άλλες που τέμνουν οριζόντια το πολιτικό φάσμα. Αφορμή γι’ αυτή την άποψη ήταν η απόπειρα να γίνει ο εθνικισμός "μαμή" της δεύτερης μεταπολίτευσης και οι συγκρούσεις για την εξωτερική πολιτική, τον διεθνή και, ιδιαίτερα, τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας.
Δεν υποστηριζόταν, βέβαια, πως αυτές οι οριζόντιες διαχωριστικές γραμμές αντικαθιστούσαν, πλέον, τη διάκριση Αριστεράς-Δεξιάς αλλά πως τη μετασχημάτιζαν, αναδιαμορφώνοντας, παράλληλα, τις πιθανές συγκλίσεις και συνεργασίες.

Ακριβώς αυτό, όμως, την εξαΰλωση αν όχι την κατάργηση της διάκρισης Αριστεράς-Δεξιάς, φαίνεται να υπηρετούν οι κινήσεις και η παρουσία του Γ. Παπανδρέου. Δεν είναι μόνο η "διεύρυνση" με τον τρόπο που παρουσιάστηκε και υποστηρίχθηκε, ως δημιουργία της dream team των "ανήσυχων πνευμάτων"! Είναι, επιπλέον, η άρνησή του να τοποθετήσει εαυτόν στη δεκαβάθμια κλίμακα Αριστεράς-Δεξιάς κατά την τηλεοπτική του συνέντευξη, επειδή, όπως είπε (καραμανλικώ τω τρόπω) πρέπει "να ξεφύγουμε από τις ταμπέλες", η υπερχρησιμοποίηση του νεφελώδους όρου "δημοκρατική παράταξη", ο ασαφής και light πολιτικός λόγος κ.ο.κ.

Η απόσταση, λοιπόν, των κινήσεων Γ. Παπανδρέου από τους προβληματισμούς της δεκαετίας του ΄90 είναι εμφανής. Γίνεται, δε, ακόμα μεγαλύτερη σε σχέση με διεργασίες της τρέχουσας δεκαετίας. Διεργασίες διεθνείς οι οποίες ανιχνεύουν νέες ισορροπίες ριζοσπαστισμού και μετριοπάθειας για τις δυνάμεις της ευρύτερης Αριστεράς και Κεντροαριστεράς και, ταυτόχρονα, επαναοριοθετούν τη διάκριση Αριστεράς-Δεξιάς και προόδου-συντήρησης, με βάση και τη στάση έναντι του φονταμενταλιστικού αμερικανικού συντηρητισμού της ηγεσίας Μπους.

Υπάρχει κι ένα δεύτερο παράδειγμα μέγιστης απόστασης θεωρίας και πράξης. Το ΄96, μετά την άνοδο Σημίτη, λίγοι -και πάλι- είχαμε υποστηρίξει εξ αριστερών την παρακολουθηματική ιδέα του εκσυγχρονισμού, την Κεντροαριστερά. Τονίζαμε πως αυτό δε σήμαινε την "κεντροποίηση" της Αριστεράς αλλά "τη δημιουργία μιας ευρείας και πολυφωνικής παράταξης, η οποία θα περικλείει δυνάμεις με διαφορετικές ταυτότητες, ιστορίες και προελεύσεις, οι οποίες θα εκτείνονται από την ανανεωτική αριστερά μέχρι το μεταρρυθμιστικό Κέντρο και το φιλελεύθερο εκσυγχρονισμό, με ένα ανανεωμένο ΠΑΣΟΚ στον κεντρικό ρόλο".

Μήπως, λοιπόν, με οκτώ χρόνια καθυστέρηση, ο Γ. Παπανδρέου υλοποιεί, έστω και προεκλογικά, εκείνη την ιδέα; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά αρνητική.

Κατ’ αρχάς τώρα, ο προσδιορισμός του σχήματος γίνεται με τον θολό, ασαφή και πολλαπλά προβληματικά όρο "δημοκρατική παράταξη", αλλαγή που, σίγουρα, σημαίνει πολλά.

Κατά δεύτερον, ο όρος παράταξη είναι, μέχρι στιγμής, σχήμα λόγου. Δε σημαίνει κάτι παραπάνω -σε επίπεδο ταυτότητας, διάρθρωσης, οργάνωσης, συνιστωσών κ.ο.κ.- από μια ρητορική που απλώς "κρύβει" το ΠΑΣΟΚ και νομιμοποιεί τις συνεργασίες.

Κατά τρίτον, η περί ης ο λόγος παράταξη δεν έχει σπονδυλική στήλη. Δεν υπάρχει "ένα ανανεωμένο ΠΑΣΟΚ στον κεντρικό ρόλο" ούτε ένα διάδοχο πολιτικό σχήμα με σύγχρονη αλλά ισχυρή ταυτότητα δημοκρατικού σοσιαλισμού. Το ΠΑΣΟΚ, μετά την επιστροφή του στους γενέθλιους μύθους, βρίσκεται σε φάση εξάχνωσης, όπως υποδήλωσε το βουβό Συνέδριό του και η λαϊκίστικη εκλογή του Γ. Παπανδρέου. Επιπλέον, λείπει η ραχοκοκαλιά που δίνει σ’ ένα κόμμα και μια παράταξη η ηγεσία. Γιατί στη θέση του ευρωπαϊστή και εκσυγχρονιστή Κ. Σημίτη με τον τυπικό σοσιαλδημοκρατικό λόγο, υπάρχει το αβαθές, light και μεταμοντέρνο στίγμα του Γ. Παπανδρέου.

Κατά τέταρτον, απουσιάζει από το σκελετό του σχήματος η Αριστερά, παρότι υπάρχουν αριστεροί. Λείπει, δηλαδή, η ανανεωτική αριστερά ως οργανωμένη και συλλογική συνιστώσα με την ταυτότητα και την ιστορία της, η ουσιαστική αποτιμήση της πορείας και των σχέσεών της με το ΠΑΣΟΚ, ο κοινός σχεδιασμός του μέλλοντος. Και την έλλειψη αυτή δεν μπορούν να καλύψουν προσωπικές προσχωρήσεις, ιδίως στις περιπτώσεις που συνοδεύονται από συμπεριφορές που θίγουν ευαισθησίες.

Κατά πέμπτον, το "φιλελεύθερο άνοιγμα" ήταν αιφνιδιαστικό, με αποτέλεσμα από τη μια να μειώνεται η αξιοπιστία του κι από την άλλη να λειτουργεί, μέχρι στιγμής, αποδιαρθρωτικά για το κοινό του ΠΑΣΟΚ αλλά και επικαθοριστικά στο όλο εγχείρημα. Κι αυτό ήταν φυσιολογικό. Ο διάλογος σοσιαλισμού και φιλελευθερισμού, αριστερών και φιλελεύθερων, σε άλλες περιπτώσεις, είναι ένας βαθύς ιδεολογικός, πολιτικός και προγραμματικός διάλογος κι όχι μια άψε-σβήσε συνεργασία. Έπειτα το ΠΑΣΟΚ είχε αναγορεύσει όλα τα προηγούμενα χρόνια τον φιλελευθερισμό σε .... μάγισσα που πρέπει να καεί στην πυρά ενώ η -υποτιθέμενη- εφαρμοσμένη εμπειρία του το 90-93 ήταν γι’ αυτό το απόλυτο κακό και το μείζον επιχείρημά του από το ΄93 και εντεύθεν. Υπήρξε για όλα αυτά κάποια ουσιαστική κριτική αποτίμηση;

Ακόμα, λοιπόν, κι αν, προς στιγμήν, παραβλέψουμε πως η ατζέντα των αρχών του 21ου αιώνα δεν είναι ίδια μ’ αυτήν του ΄96, η …πράξη του Γ. Παπανδρέου απέχει πολύ ακόμα και από τις …θεωρίες εκείνης της εποχής.

Συνολικά, οι τελευταίες ενέργειες του νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ δεν μοιάζουν να υπηρετούν ένα νέο και ισχυρό μεταρρυθμιστικό σχέδιο με προγραμματική πυκνότητα και συνοχή. Κινδυνεύουν να είναι ένα ραντεβού στα τυφλά.

( δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ στις 19/2/04

Θέματα επικαιρότητας: Εκλογές 2004

Μιχάλης Παπαγιαννάκης

ΣΥΝ: ένα δάνειο με ευνοϊκούς όρους, αλλά όχι και ... άτοκο

Μιχάλης Παπαγιαννάκης, 2004-03-14

Οι εκλογές του 2004 μπορεί να αποδειχθούν σημαντικός σταθμός,...

Περισσότερα

Σε κρίσιμο σταυροδρόμι η Aριστερά

Γιώργος Μπουρδάρας, 2004-03-14

Σε εξαιρετικά κρίσιμο σταυροδρόμι εισήλθε μετά την 7η Mαρτίου...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Μια πρώτη αντίδραση

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2004-03-10

Από τότε που εμφανίστηκαν οι εκλογές στον ορίζοντα, το είχα...

Περισσότερα
Δημήτρης Χατζησωκράτης

Tώρα περίσκεψη, αναζήτηση των αδυναμιών και προπάντων ανοικτοί ορίζοντες

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2004-03-08

Ο Δημήτρης Χατζησωκράτης, συντονιστής της Ανανεωτικής...

Περισσότερα

Δυο-τρεις σκέψεις για την Αριστερά

Ιωάννα Καρυστιάνη, 2004-03-01

Η πολιτική δεν είναι το κουστούμι μου. Αλλά θέλω να μοιραστώ...

Περισσότερα

Να συναναζητήσουμε την Αριστερά του μέλλοντος

2004-02-29

Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο(28/02/2004) η ανοιχτή προεκλογική...

Περισσότερα
Θόδωρος Μαργαρίτης

Επιμένουμε Αριστερά, Επιμένουμε στην ανανέωση!

Θόδωρος Μαργαρίτης, 2004-02-29

Το τελευταίο διάστημα από ορισμένους φίλους και συντρόφους...

Περισσότερα

Ερωτήσεις για ένα ντιμπέιτ

Διονύσης Γουσέτης, 2004-02-28

Αν στις θεματολογίες του ντιμπέιτ υπήρχε και εκείνη των...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Κατά φαντασίαν ιατρός

Παντελής Μπουκάλας, 2025-04-08

Πολλούς Απρίληδες πριν, το 1967, οι Ελληνες άκουγαν τον αρχιπραξικοπηματία...

Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Βασίλης Τραϊφόρος

ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΟΠΩΣ ΤΟ Die Linke στη Γερμανία

Βασίλης Τραϊφόρος, 2025-04-06

...Ναι η κριτική στην κυβέρνηση πρέπει να είναι οξεία και...

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Τουρκία

Χρήστος Ροζάκης, 2025-04-06

Το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να διατηρηθεί...

×
×