Περιμένοντας τον Bαβύλη...
Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2005-02-26
H διαφθορά είναι, φαίνεται, η μοίρα κάθε κλειστού, στεγανού συστήματος εξουσίας, που διοικείται αυταρχικά, ιδίως αν χρησιμοποιεί μεγάλες ιδέες ως άλλοθι.
Δεν ξέρουμε ποια θα είναι η επόμενη πράξη, ποιο νέο πρόσωπο θα εμφανιστεί επί σκηνής, ποιο άλλο μυστικό θα φανερωθεί. Αρχίζουμε, όμως, να μαντεύουμε πώς θα τελειώσει αυτό το σκοτεινό δράμα.
Αφού το δάσος του Μπέρναμ άρχισε να κινείται προς το κάστρο της Μονής Πετράκη, μαντεύουμε πως κάποια στιγμή ίσως δούμε την πτώση και του δικού μας Μάκβεθ. Πως και στην δική μας, την αρχιερατική της εκδοχή, η ζοφερή τραγωδία του πάθους για εξουσία θα έχει το τέλος που της έδωσε ο Σαίξπηρ. Πού θα δοθεί η τελική μάχη; Ποια θα είναι η δική μας Ντάνσινέιν; Και ποιος θα παίξει τον ρόλο του τιμωρού Μακντάφ; Λεπτομέρειες...
Περιμένοντας το μοιραίο, λοιπόν, τρία απλά, λογικά ερωτήματα ζητούν την απάντησή τους.
Ερώτημα πρώτο: Πώς αφέθηκαν τα πράγματα να φθάσουν ως εδώ; Πώς προέκυψε όλη αυτή η συμμοριτικού τύπου διαπλοκή περί την Εκκλησία και μεταξύ Εκκλησίας, Δικαιοσύνης και ανθρώπων του σκοινιού και του παλουκιού;
H διαφθορά είναι, φαίνεται, η μοίρα κάθε κλειστού, στεγανού συστήματος εξουσίας, εκτός ελέγχου και εκτός δημοκρατικού κεκτημένου, που διοικείται αυταρχικά, ιδίως αν χρησιμοποιεί μεγάλες ιδέες ως άλλοθι. Εκεί όπου νόμος είναι το δίκιο του δεσπότη, ο δεσπότης γρήγορα θα γίνει τύραννος. Κι εκεί όπου ο τύραννος διαχειρίζεται αδιαφανώς μεγάλες περιουσίες, απολαμβάνει της διακομματικής ασυλίας ψοφοδεών βουλευτών, εκλεγμένων με τον σταυρό της ενορίας, και φορά το φωτοστέφανο του μάρτυρα του αγώνα για τις ταυτότητες, η οδός της απωλείας αποδεικνύεται πιο γλιστερή.
Μα δεν είναι μόνον αυτό. Τα τελευταία χρόνια συγκροτήθηκε, φαίνεται, κάτι σαν ένας νέος ΙΔΕΑ. Μια παρα-κρατική μηχανή, στην Δικαιοσύνη κυρίως, αλλά με γέφυρες και σε άλλα στεγανά συστήματα και ισχυρούς δεσμούς με την Εκκλησία, που στρατολογούσε «επαναστάτες», λειτουργούς ανυπάκουους στην νόμιμη ιεραρχία, ορκισμένους να προστατεύσουν το έθνος από τον νέο «κομμουνιστικό κίνδυνο» - την «κοινωνική παρακμή», όπως έλεγαν, την «διαφθορά», ή τον «αφελληνισμό». Και, όπως συνήθως συμβαίνει με αυτού του είδους τις «παράλληλες δομές», το καλό του έθνους έγινε η ομπρέλα και για το καλό της τσέπης, το στήσιμο μιας σύνθεσης δικαστηρίου για να χτυπηθούν οι «κακοί», έγινε γρήγορα στήσιμο για να πλουτίσουν οι «καλοί». Και ανδρώθηκε, έτσι, μια μηχανή παρανομίας, με την λογική του διώκτη και την αυταπάτη του ακαταδίωκτου, μέσα στην γενικότερη νεοπλουτική χαλάρωση αυτών των τελευταίων χρόνων, σε αυτό το κλίμα «laissez faire», που, από υπουργείο σε διοίκηση οργανισμού και από κότερο σε κότερο, απλωνόταν στην χώρα.
Δεύτερο ερώτημα: Και πώς προέκυψε τώρα η χιονοστιβάδα των αποκαλύψεων; Πώς τόσες ιστορίες, που ψιθυρίζονταν από διακόνους και αρχιμανδρίτες, από εισαγγελείς και γραμματείς δικαστηρίων, δέθηκαν σε μια τέτοια καταιγίδα της γυάλινης ερήμου;
Μην πιστεύετε σε συνωμοσίες. Διαφορετικοί πρωταγωνιστές, με διαφορετικά κίνητρα - ανάμεσά τους βεβαίως και πρωτίστως η ίδια η κυβέρνηση - συνέπεσαν, στον συγκεκριμένο στόχο, την συγκεκριμένη στιγμή. Μα, τούτου λεχθέντος, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς ότι αν η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν ακόμη στα πράγματα, οι αποκαλύψεις αυτές θα είχαν περάσει άνευ συνεπειών. Στο πρώτο άκουσμά τους, ο Αρχιεπίσκοπος θα είχε καταγγείλει τα σκοτεινά σχέδια των αντίχριστων εκσυγχρονιστών, η δεξιά του Κυρίου και το ΠΑΣΟΚ της ενορίας θα είχαν συσπειρωθεί γύρω του και θα του είχαν προσφέρει προστασία, και τα Μέσα που τώρα πρωτοστατούν σε αποκαλύψεις θα σιωπούσαν αιδημόνως. Αν ο Καραμανλής δεν ήταν Πρωθυπουργός - τι ειρωνεία! - αυτό το δημόσιο στριπτίζ δεν θα είχε καν αρχίσει...
Και, τέλος, ερώτημα τρίτο: Αν, όπως πολλοί ζητούν, ο Αρχιεπίσκοπος παραιτηθεί και πάρει μαζί του και τους πιο εκτεθειμένους από τους ιεράρχες του, λύνεται το πρόβλημα;
Προφανώς όχι. Αν το σύστημα μείνει ως έχει, όσο κι αν αλλάξουν τα πρόσωπα που το υπηρετούν, η φθορά και η διαφθορά του θα αναπαραχθεί, αργά ή γρήγορα. Συνεπώς, ακόμη πιο επείγον και από το αίτημα του συντεταγμένου, δημοκρατικού χωρισμού Κράτους και Εκκλησίας, είναι το αίτημα ενός ριζικού εκδημοκρατισμού της λειτουργίας της Εκκλησίας.
Δεν ξέρουμε ποια θα είναι η επόμενη πράξη, ποιο νέο πρόσωπο θα εμφανιστεί επί σκηνής, ποιο άλλο μυστικό θα φανερωθεί. Αρχίζουμε, όμως, να μαντεύουμε πώς θα τελειώσει αυτό το σκοτεινό δράμα.
Αφού το δάσος του Μπέρναμ άρχισε να κινείται προς το κάστρο της Μονής Πετράκη, μαντεύουμε πως κάποια στιγμή ίσως δούμε την πτώση και του δικού μας Μάκβεθ. Πως και στην δική μας, την αρχιερατική της εκδοχή, η ζοφερή τραγωδία του πάθους για εξουσία θα έχει το τέλος που της έδωσε ο Σαίξπηρ. Πού θα δοθεί η τελική μάχη; Ποια θα είναι η δική μας Ντάνσινέιν; Και ποιος θα παίξει τον ρόλο του τιμωρού Μακντάφ; Λεπτομέρειες...
Περιμένοντας το μοιραίο, λοιπόν, τρία απλά, λογικά ερωτήματα ζητούν την απάντησή τους.
Ερώτημα πρώτο: Πώς αφέθηκαν τα πράγματα να φθάσουν ως εδώ; Πώς προέκυψε όλη αυτή η συμμοριτικού τύπου διαπλοκή περί την Εκκλησία και μεταξύ Εκκλησίας, Δικαιοσύνης και ανθρώπων του σκοινιού και του παλουκιού;
H διαφθορά είναι, φαίνεται, η μοίρα κάθε κλειστού, στεγανού συστήματος εξουσίας, εκτός ελέγχου και εκτός δημοκρατικού κεκτημένου, που διοικείται αυταρχικά, ιδίως αν χρησιμοποιεί μεγάλες ιδέες ως άλλοθι. Εκεί όπου νόμος είναι το δίκιο του δεσπότη, ο δεσπότης γρήγορα θα γίνει τύραννος. Κι εκεί όπου ο τύραννος διαχειρίζεται αδιαφανώς μεγάλες περιουσίες, απολαμβάνει της διακομματικής ασυλίας ψοφοδεών βουλευτών, εκλεγμένων με τον σταυρό της ενορίας, και φορά το φωτοστέφανο του μάρτυρα του αγώνα για τις ταυτότητες, η οδός της απωλείας αποδεικνύεται πιο γλιστερή.
Μα δεν είναι μόνον αυτό. Τα τελευταία χρόνια συγκροτήθηκε, φαίνεται, κάτι σαν ένας νέος ΙΔΕΑ. Μια παρα-κρατική μηχανή, στην Δικαιοσύνη κυρίως, αλλά με γέφυρες και σε άλλα στεγανά συστήματα και ισχυρούς δεσμούς με την Εκκλησία, που στρατολογούσε «επαναστάτες», λειτουργούς ανυπάκουους στην νόμιμη ιεραρχία, ορκισμένους να προστατεύσουν το έθνος από τον νέο «κομμουνιστικό κίνδυνο» - την «κοινωνική παρακμή», όπως έλεγαν, την «διαφθορά», ή τον «αφελληνισμό». Και, όπως συνήθως συμβαίνει με αυτού του είδους τις «παράλληλες δομές», το καλό του έθνους έγινε η ομπρέλα και για το καλό της τσέπης, το στήσιμο μιας σύνθεσης δικαστηρίου για να χτυπηθούν οι «κακοί», έγινε γρήγορα στήσιμο για να πλουτίσουν οι «καλοί». Και ανδρώθηκε, έτσι, μια μηχανή παρανομίας, με την λογική του διώκτη και την αυταπάτη του ακαταδίωκτου, μέσα στην γενικότερη νεοπλουτική χαλάρωση αυτών των τελευταίων χρόνων, σε αυτό το κλίμα «laissez faire», που, από υπουργείο σε διοίκηση οργανισμού και από κότερο σε κότερο, απλωνόταν στην χώρα.
Δεύτερο ερώτημα: Και πώς προέκυψε τώρα η χιονοστιβάδα των αποκαλύψεων; Πώς τόσες ιστορίες, που ψιθυρίζονταν από διακόνους και αρχιμανδρίτες, από εισαγγελείς και γραμματείς δικαστηρίων, δέθηκαν σε μια τέτοια καταιγίδα της γυάλινης ερήμου;
Μην πιστεύετε σε συνωμοσίες. Διαφορετικοί πρωταγωνιστές, με διαφορετικά κίνητρα - ανάμεσά τους βεβαίως και πρωτίστως η ίδια η κυβέρνηση - συνέπεσαν, στον συγκεκριμένο στόχο, την συγκεκριμένη στιγμή. Μα, τούτου λεχθέντος, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς ότι αν η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν ακόμη στα πράγματα, οι αποκαλύψεις αυτές θα είχαν περάσει άνευ συνεπειών. Στο πρώτο άκουσμά τους, ο Αρχιεπίσκοπος θα είχε καταγγείλει τα σκοτεινά σχέδια των αντίχριστων εκσυγχρονιστών, η δεξιά του Κυρίου και το ΠΑΣΟΚ της ενορίας θα είχαν συσπειρωθεί γύρω του και θα του είχαν προσφέρει προστασία, και τα Μέσα που τώρα πρωτοστατούν σε αποκαλύψεις θα σιωπούσαν αιδημόνως. Αν ο Καραμανλής δεν ήταν Πρωθυπουργός - τι ειρωνεία! - αυτό το δημόσιο στριπτίζ δεν θα είχε καν αρχίσει...
Και, τέλος, ερώτημα τρίτο: Αν, όπως πολλοί ζητούν, ο Αρχιεπίσκοπος παραιτηθεί και πάρει μαζί του και τους πιο εκτεθειμένους από τους ιεράρχες του, λύνεται το πρόβλημα;
Προφανώς όχι. Αν το σύστημα μείνει ως έχει, όσο κι αν αλλάξουν τα πρόσωπα που το υπηρετούν, η φθορά και η διαφθορά του θα αναπαραχθεί, αργά ή γρήγορα. Συνεπώς, ακόμη πιο επείγον και από το αίτημα του συντεταγμένου, δημοκρατικού χωρισμού Κράτους και Εκκλησίας, είναι το αίτημα ενός ριζικού εκδημοκρατισμού της λειτουργίας της Εκκλησίας.
