Φως στο ευρωπαϊκό τούνελ;

Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2010-12-04

Κάθε δυστυχισµένη οικογένεια, έλεγε ο Τολστόι, είναι δυστυχισµένη για διαφορετικούς λόγους. Αλλά έχουν όλες κάτι κοινό: τη δυστυχία τους. Τηρουµένων των αναλογιών, το ίδιο ισχύει και για τις εύθραυστες οικονοµίες της περιφέρειας της ευρωζώνης. Η κρίση χρέους που αντιµετωπίζουν έχει διαφορετική εξήγηση σε καθεµία από αυτές. Στην Ελλάδα ήταν ο δηµοσιονοµικός εκτροχιασµός του πελατειακού κράτους, στην Ιρλανδία η κερδοσκοπική φούσκα των τραπεζών, στην Ισπανία η φούσκα των ακινήτων, στην Πορτογαλία η χρόνια δηµοσιονοµική αδυναµία (που έφερε τη χώρα δύο φορές ήδη τα τελευταία 30 χρόνια στην επιτήρηση του ∆ΝΤ). ∆ιαφορετικές αιτίες, διαφορετικές συνθήκες: εµείς καταριόµαστε τον εαυτό µας ή τους πολιτικούς µας, τη διαφθορά, τη διαπλοκή ή τηνΤουρκοκρατία και ψάχνουµε «ποιοι έφαγαν τα λεφτά», οι Ιρλανδοί θυµώνουν επειδή «δεν µπαίνουν φυλακή οι τραπεζίτες», οι Πορτογάλοι διαµαρτύρονται επειδή τους υποχρεώνουν να ξοδεύουν για αγορές όπλων «ενώδεν έχουν κανέναν εχθρό στον κόσµο».

Αλλά, παρά τις εθνικές διαφορές και τις διαφορετικές αιτίες, όλες οι χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης πάσχουν από µια κοινή δυστυχία – ενδηµική της ζώνης. Πληρώνουµε όλοι µια δοµική ανισορροπία συναλλαγών πουχαρακτηρίζει από γεννησιµιού της τη ζώνη του ευρώ. Μπορεί να υπάρχουν ιδιαίτεροι σε κάθε περίπτωση λόγοι που εξηγούν την κρίση, µπορεί να έχει κάθε χώρα χωριστά δικάτης προβλήµατα να λύσει, δικές τηςαδυναµίες να διορθώσει, αλλά είναι πιαφανερό ότι υπάρχει κι ένα υπερκείµενο των εθνικών ιδιοµορφιών πρόβληµα που µοιραζόµαστε όλοι από κοινού. Και είναι πρόβληµα της Ευρώπης. Εκδήλωση ενός δοµικού σφάλµατος στην αρχιτεκτονική του ευρώ.

Οι πιο διορατικοί –ευρωσκεπτικιστές κάποιοι εξ αυτών, ευρωπαϊστές φανατικοί κάποιοι άλλοι– είχαν εγκαίρως προειδοποιήσει ότι ένα κοινό νόµισµα δίχως κοινή δηµοσιονοµική πολιτική, δίχως µια τράπεζα ως δανειστή ύστατης καταφυγής, δίχως συντονισµό οικονοµικών και κοινωνικών πολιτικών είναιεύθραυστο. Απαλλάσσει µεν όσουςτο µοιράζονται από τον κίνδυνοτων συναλλαγµατικών, νοµισµατικών κρίσεων που τόσο µας ταλάνισαν στοπαρελθόν, αλλά εκθέτει τους πιο αδύναµους στον κίνδυνο µιας κρίσης πολύ πιο επικίνδυνης στιςοικονοµικές αλλά και στις πολιτικέςκαι κοινωνικές της συνέπειες, µιας κρίσηςδανεισµού και χρέους. Αυτό ακριβώς που τώρα ζούµε. Οι δοµικές ανισορροπίες ανάµεσα στις περισσότερο και τις λιγότερο ανταγωνιστικές οικονοµίες της ζώνης του ευρώ οδήγησαν στο σηµερινό αποτέλεσµα: Ενώ η ζώνη στο σύνολό της είναι δηµοσιονοµικά υγιής, µε ισορροπηµένο ισοζύγιο συναλλαγών,στο εσωτερικό της οι ανισορροπίεςδιευρύνονται ανάµεσα στις πλεονασµατικές καιτις ελλειµµατικές οικονοµίες, όπου τα πλεονάσµατα των µεν είναι τα ελλείµµατα των δε. Και τώρα, καθώς η κρίση επιταχύνεται υπό την πίεση των διαβόητων αγορών, και η φωτιά που σιγόκαιγε πέρυσι την άνοιξη στη νοτιοανατολικήάκρη της ηπείρου, στα δικά µας γαλανά νερά, κινδυνεύει να απλωθεί ώς τον σκληρό πυρήνα της, οι ευρωπαϊκοί θεσµοί και οι κυρίαρχες δυνάµεις της ηπείρου πιέζονταινα διαλέξουν τον τρόπο µε τον οποίο θα αντιµετωπίσουν την κρίση. Καιτο δίληµµα γίνεται όλο και πιο απλό και καθαρό: Εξοδος «από πάνω» ή «από κάτω»; Εξοδος µε τη διάλυση της ευρωζώνης και την επιστροφή στις επιµέρους εθνικές κυριαρχίες (καιτα επιµέρους νοµίσµατα), µε την ελπίδα ότι κάθε κράτος χωριστά θα έχει ενιαία και ισχυρότερη βούληση αντίστασης στις πιέσεις των αγορών και επιβολής των πρωτείων της πολιτικής έναντι της οικονοµίας (έστω και αν το νόµισµά του δεν θα έχει δύναµη αντίστασης); Ή έξοδος διά της ενισχύσεως των θεσµών κοινής ευρωπαϊκής διακυβέρνησης µε ισχυρότερο ευρωπαϊκό κέντρο και τη µετατροπή της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας σε κάτι ανάλογο µε την αµερικανική FED;

Ολο και περισσότερα σηµάδια τον τελευταίο καιρό επιτρέπουν να ελπίζουµε ότι, σέρνοντας τα πόδια της,διστάζοντας και βαρυγκωµώντας, κάνοντας ένα βήµα εµπρός και δύο πίσω, και µε διαρκή υπόκρουση τη γερµανική γκρίνια και τον τρόµο των συντηρητικών του Βερολίνου απέναντι στον «ηθικό κίνδυνο» που υποτίθεται ότι προκύπτει από την σωτηρία των ασώτων, η Ευρώπη κινείται προς το έως πρόσφατα αδιανόητο. Και ότι αρχίζει να φαίνεται αχνά ένα φως στην άκρη του σκοτεινού ευρωπαϊκού τούνελ.

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Ευρωπαϊκή Ένωση

Γεράσιμος Μοσχονάς

Η Ευρωπαϊκή εξασθένηση των κομμάτων

Γεράσιμος Μοσχονάς, 2025-04-06

...Η εποχή της αδυναμίας των μεγάλων mainstream κομμάτων αφήνει...

Η οικονομία και ο επανεξοπλισμός της Ευρώπης

Σάββας Ρομπόλης, Βασίλειος Μπέτσης, 2025-04-01

Ο γεωοικονομικός και γεωπολιτικός παγκόσμιος μετασχηματισμός...

Θόδωρος Τσίκας

Μπορεί η Ευρώπη να γίνει «μεγάλη»;

Θόδωρος Τσίκας, 2025-03-11

Η μακρά περίοδος των ψευδαισθήσεων τελείωσε:Η ψευδαίσθηση...

Κώστας Καλλίτσης

Ρήτρα διαφυγής από τί;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-03-09

Σε ομαλές συνθήκες, οι συνήθεις αντιρρήσεις στην ιδέα του...

Σωτήρης Βαλντέν

Ευρώπη: Και τώρα τι;

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-03-02

Διατυπώνω εδώ κάποιες σκέψεις για την ευρωπαϊκή διάσταση...

Ο Τραμπ, η Ευρώπη και ο μεγάλος φόβος

Λουκάς Τσούκαλης, 2025-02-22

Ζούμε το τέλος μιας εποχής και τα παλιά δεδομένα παύουν...

Θόδωρος Τσίκας

Η βίαιη ενηλικίωση της Ευρώπης

Θόδωρος Τσίκας, 2025-02-22

Η κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε διμερή διάλογο με τον Πούτιν...

Δημήτρης Λιάκος

Το πραγματικό πρόβλημα της Ευρώπης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-02-13

Η αντανάκλαση στο κοινωνικό επίπεδο θα σημάνει νέα όξυνση...

Γεράσιμος Μοσχονάς

Στην Ευρώπη οι «Τραμπ» δεν θα ευδοκιμήσουν

Γεράσιμος Μοσχονάς, 2025-02-09

Τα κόμματα υπάρχουν για να διαφέρουν. Δικαιώνουν την ύπαρξή...

Κώστας Καλλίτσης

Η Ευρώπη μας στην αναταραχή

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-12

Ανήμερα τα Χριστούγεννα έγινε δολιοφθορά σε ένα υποβρύχιο...

Κώστας Καλλίτσης

Από τον Λέττα στον Ντράγκι

Κώστας Καλλίτσης, 2024-09-15

Στην Ευρώπη το είχαμε όλοι, ίσως όσο ποτέ άλλοτε, ανάγκη,...

Θόδωρος Τσίκας

Τί σημαίνει η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γερμανία

Θόδωρος Τσίκας, 2024-09-08

Η Θουριγγία και η Σαξονία, στις οποίες έγιναν εκλογές, είναι...

×
×