Η χριστιανική παρουσία στη Μέση Ανατολή

Ελένη Τσερεζόλε, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2011-01-09

Ο αριθμός των χριστιανών που ζουν σε χώρες της Μέσης Ανατολής βαίνει συστηματικά μειούμενος τις τελευταίες δεκαετίες και οι πρόσφατες επιθέσεις σε Συρία, Ιράκ και Αίγυπτο δεν συνιστούν παρά τις τελευταίες σελίδες ενός κεφαλαίου που έχει ανοίξει χρόνια πριν. Βέβαια σήμερα τα πράγματα έχουν γίνει άκρως επικίνδυνα για τις χριστιανικές μειονότητες, καθώς η Αλ Κάιντα στα τέλη Νοεμβρίου ανακήρυξε "νόμιμους στόχους" τους χριστιανούς της Μέσης Ανατολής, ταυτίζοντας τους με τους "σταυροφόρους" των περασμένων αιώνων... Μικρό πανόραμα των χριστιανικών μειονοτήτων στις χώρες της περιοχής.

Οι κόπτες της Αιγύπτου

Οι χριστιανοί της Αιγύπτου είναι κόπτες και αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού της χώρας, πρόκειται δηλαδή για 8 με 10 εκατομμύρια - η μεγαλύτερη και σημαντικότερη χριστιανική μειονότητα της Μέσης Ανατολής... "Αυτά τα νούμερα δίνονται από τους ίδιους τους κόπτες, βασιζόμενα κυρίως στους καταλόγους των βαπτίσεων, κάτι που οδηγεί στο να περιλαμβάνονται στους καταλόγους αυτούς ακόμη και όσοι έχουν φύγει από τη χώρα", διευκρινίζει ο Ρενέ Γκιτόν, ειδικός της Συμμαχίας των Πολιτισμών του ΟΗΕ και συγγραφέας του βιβλίου "Οι χριστιανοί που δολοφονούνται".Το γεγονός ότι περιλαμβάνονται στους καταλόγους και όσοι έχουν εγκαταλείψει την Αίγυπτο, σημαίνει ότι ο πραγματικός αριθμός των Κοπτών είναι μικρότερος... Οι κόπτες έχουν γίνει στόχος πολλών επιθέσεων τα τελευταία χρόνια, ενώ θεωρούν ότι βρίσκονται στο περιθώριο των κύκλων εξουσίας και των θεσμών. Έτσι, μόλις τρεις εκλεγμένοι κόπτες εκπροσωπούν την κοινότητά τους στη Βουλή της χώρας που αριθμεί 508 έδρες. Εξάλλου, αν και έχουν θρησκευτική ελευθερία, είναι υποχρεωμένοι να ζητούν άδεια από τις αρχές για να κτίσουν ή να ανακαινίσουν μια εκκλησία...

Ιράκ: σε φθίνουσα πορεία

Ο Ταρέκ Αζίζ, ο Νο 1 διπλωμάτης του Σαντάμ Χουσεΐν, είναι χριστιανός, μέλος της χριστιανικής μειονότητας της χώρας που αποτελεί κάτι λιγότερο από το 3% του πληθυσμού της χώρας. Πρόκειται δηλαδή για μία μειονότητα της τάξης των 600.000 ανθρώπων, στους οποίους περιλαμβάνονται 400.000 χαλδαίοι (καθολικό παρακλάδι της Μέσης Ανατολής) και σύριοι. Η κατάστασή τους είναι περιπλεγμένη από την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003. Ο πάλαι ποτέ παντοδύναμος ιρακινός πρόεδρος είχε διορίσει στη θέση του αναπληρωτή πρωθυπουργού τον Ταρέκ Αζίζ, έναν από τους στενότερους συμβούλους του. "Η κατάσταση των χριστιανών του Ιράκ είναι πολύ δύσκολη και η παρουσία τους απειλείται από τον πολλαπλασιασμό των επιθέσεων εναντίον τους. Όσοι δεν έχουν ακόμη μεταναστεύσει στη Δύση, εγκαταλείπουν τις περιοχές τους, με κατεύθυνση το Κουρδιστάν", εξηγεί ο Ρενέ Γκιτόν.

Ιράν: μια πολύ μικρή μειονότητα

Οι χριστιανοί στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είναι μια πολύ μικρή κοινότητα, αριθμεί 135.000 ανθρώπους, από τους οποίους οι 20 χιλιάδες είναι κυρίως χαλδαίοι. Ο αριθμός αυτός αποτελεί μόλις το 0.3% του συνολικού πληθυσμού. Εξαιτίας αυτού του πολύ μικρού αριθμού, η χριστιανική κοινότητα του Ιράν δεν μπορεί ούτε και διεκδικεί να παίξει κάποιο πολιτικό ρόλο. Εν γένει πάντως είναι αποδεκτή όπως άλλωστε και η εξίσου μικρή εβραϊκή κοινότητα.

Ισραήλ: η μειονότητα της μειονότητας

Στη χώρα ζουν περίπου 150.000 χριστιανοί, κυρίως Λατίνοι και μελκίτες (ελληνορθόδοξοι που τον 17ο αιώνα προσχώρησαν στον καθολικισμό). Ο αριθμός αυτός αποτελεί το 2% του συνολικού πληθυσμού. Το πρόβλημά τους είναι ότι έστω κι αν η κατάστασή τους δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη των παλαιστινιακών κατεχομένων, ορισμένοι στη χώρα τους ταυτίζουν με τους Άραβες. Αποτελούν στην ουσία μειονότητα της μειονότητας, κυρίως στην Ιερουσαλήμ, όπου και αυτοί ωθούνται εμμέσως εκτός πόλης, μέσω της εντατικοποίησης της εβραϊκής παρουσίας.

Ιορδανία: προστατευόμενοι της βασιλικής οικογένειας

Στο χασεμιτικό βασίλειο της Ιορδανίας ζουν 350 χιλιάδες χριστιανοί, από τους οποίους οι 120 χιλιάδες είναι καθολικοί: μαρονίτες, μελκίτες, χαλδαίοι και λατίνοι. Πρόκειται για το 6% του πληθυσμού. Από το 2003, χρονιά της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ, η χώρα αναγκαστικά υποδέχθηκε σημαντικό αριθμό προσφύγων, όλων των θρησκειών, συμπεριλαμβανομένων και πολλών χριστιανών. Οι χριστιανοί της Ιορδανίας προστατεύονται από τη βασιλική οικογένεια αν και δεν διαθέτουν κάποια πολιτική εξουσία.

Λίβανος: Με πολιτικό ρόλο

Στη χώρα του Κέδρου ζει 1.5 εκατομμύριο χριστιανοί, κυρίως μαρονίτες. Ο Λίβανος είναι μια χώρα - θρησκευτικό καλειδοσκόπιο καθώς φιλοξενεί 18 (!) θρησκευτικές κοινότητες, από τις οποίες οι 13 είναι χριστιανικές (μελκίτες, ορθόδοξοι, ουνίτες, κ.ά.). Σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στις περισσότερες από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, η χριστιανική μειονότητα δεν περιορίζεται σε απλή παρουσία, αλλά ξεχωρίζει λόγω του πολιτικού ρόλου που παίζει. Έτσι, ο πρόεδρος της χώρας είναι παραδοσιακά μέλος της μαρονίτικης κοινότητας ενώ οι έδρες της Βουλής χωρίζονται ισότιμα μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων. Η κυβέρνηση και οι θέσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων κατανέμονται επίσης με θρησκευτικά κριτήρια. Η οικονομική κρίση και οι πολιτικές εντάσεις ωθούν πάντως κάθε χρόνο πολλούς χιλιάδες χριστιανούς στην απόφαση της μετανάστευσης...

Χώρες του Περσικού Κόλπου: απλή παρουσία

Η περιοχή αυτή αριθμεί περίπου 3.5 εκατομμύρια χριστιανούς διαφορετικών δογμάτων, στην πλειοψηφία τους ασιάτες μετανάστες, χριστιανούς της Ανατολής ή καθολικούς δυτικούς. Αναγνωρίζεται το δικαίωμά τους να ασκούν τη θρησκεία τους, με εξαίρεση τη Σαουδική Αραβία, την ιερή γη του Ισλάμ, που απαγορεύει κάθε άλλη, διαφορετική θρησκεία πλην του Ισλάμ. Η φύση των καθεστώτων της περιοχής και η απουσία ντόπιων χριστιανών αποκλείουν ντε φάκτο την ανομοιογενή αυτή χριστιανική κοινότητα από την πολιτική ζωή.

Παλαιστινιακά εδάφη: προς τη μετανάστευση

Περίπου 60 χιλιάδες χριστιανοί (κυρίως λατίνοι και μελκίτες), δηλαδή κάτι λιγότερο από 2% του συνολικού πληθυσμού, ζουν στα παλαιστινιακά εδάφη. Στη συγκεκριμένη περιοχή παρατηρείται συχνά η ταύτιση των χριστιανών της Ανατολής με τη Δύση ευρύτερα, και με τους Σταυροφόρους - ειδικά από την περίφημη σχετική φράση του Μπους του νεότερου, περί "σταυροφορίας"... Η κακή οικονομική κατάσταση, κυρίως δε η κατάσταση της αγοράς ακινήτων, οδηγεί πολλούς χριστιανούς στη μετανάστευση - όπως άλλωστε συμβαίνει και με πολλούς παλαιστίνιους μουσουλμάνους...

Συρία: Σεβασμός στη λατρεία

Χριστιανοί είναι περίπου το 4.5% του πληθυσμού, δηλαδή κάτι λιγότερο από ένα εκατομμύριο άτομα - σύριοι, μελκίτες, μαρονίτες, χαλδαίοι, αρμένιοι. Η κατάσταση των χριστιανών αυτών είναι σχετικά καλή και η ελευθερία άσκησης της θρησκείας τους στηρίζεται στον κοσμικό χαρακτήρα του καθεστώτος της Δαμασκού. Ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ προστατεύει τη χριστιανική μειονότητα, καθώς και ο ίδιος προέρχεται από μια μειονότητα, τους αλαουίτες, που αποτελούν παρακλάδι των σιϊτών.

Τουρκία: Περασμένα μεγαλεία

Μπορεί η χώρα να φιλοξενούσε σημαντικό αριθμό χριστιανών στις αρχές του 20ού αιώνα, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει δραστικά. Το 1900 η Τουρκία αριθμούσε 20% χριστιανούς ενώ σήμερα το ποσοστό τους ανέρχεται στο 0.1%, δηλαδή περίπου 80 χιλιάδες άτομα. Από τους οποίους οι 10 χιλιάδες είναι καθολικοί Αρμένιοι, σύριοι και χαλδαίοι. Η αρμενική γενοκτονία του 1915, η μικρασιατική καταστροφή του 1922, συνέβαλαν δραστικά στην κατάρρευση του αριθμού των χριστιανών στη χώρα.

Θέματα επικαιρότητας: Μέση Ανατολή

Η χριστιανική παρουσία στη Μέση Ανατολή

Ελένη Τσερεζόλε, 2011-01-09

Ο αριθμός των χριστιανών που ζουν σε χώρες της Μέσης Ανατολής...

Περισσότερα

Βγαίνοντας από το λαβύρινθο της Μέσης Ανατολής

Joschka Fischer, 2010-12-31

Δύο χρόνια πέρασαν από την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα στην...

Περισσότερα

Η Μέση Ανατολή μετά την ομιλία Ομπάμα

Γιόσκα Φίσερ, 2009-06-27

Oι μεγάλες ομιλίες συχνά υποτιμώνται ως «λόγια του αέρα»....

Περισσότερα

Η νέα προσέγγιση των ΗΠΑ στο Ιράν

Γιώργος Καπόπουλος, 2009-01-12

Νέα προσέγγιση με σεβασμό για τον λαό αλλά και με προσδοκίες...

Περισσότερα

Είναι η ώρα να αρχίσει η αποχώρηση των στρατευμάτων μας από το Ιράκ

Barack Obama, 2008-07-16

Η έκκληση του πρωθυπουργού Νουρί Καμάλ Αλ Μαλίκι (Nuri Kamal...

Περισσότερα

Προσέγγιση Ισραήλ και Συρίας

Σωτήρης Λεβέντης, 2008-06-29

Μετά από 60 χρόνια πολέμου, είναι πιθανόν το Ισραήλ και η...

Περισσότερα

Δεν μάθαμε τίποτα;

Άμος Οζ, 2006-12-19

Ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ Άσαντ, έχει επανειλημμένως...

Περισσότερα

Το αλυσιδωτό χάος στη Μέση Ανατολή

Joschka Fischer, 2006-12-01

Η πολιτική κατάσταση και η ασφάλεια στην τεράστια περιοχή...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Νίκος Μπίστης

Γιά ένα νέο Μέτωπο Λογικής στην εεξωτερική πολιτική

Νίκος Μπίστης, 2024-12-02

Πριν μια βδομάδα η Εποχή είχε φιλοξενήσει άρθρο μου για...

Σωτήρης Βαλντέν

Όχι στο ”πατριωτικό Μέτωπο”

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-01

Κάθε μέρα που περνά, τα «ήρεμα νερά» στις ελληνοτουρκικές...

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Στέργιος Καλπάκης

Αφετηρία μιας νέας εποχής ανάκαμψης

Στέργιος Καλπάκης, 2024-11-26

Μετά από όσα συνέβησαν τη χρονιά που πέρασε απαιτούνται...

Χρήστος Ροζάκης

Ανατρέχοντας στο παρελθόν των ελληνοτουρκικών

Χρήστος Ροζάκης, 2024-11-23

Οι ομάδες του «πατριωτικού μετώπου» έχουν οργιάσει με μια...

Αντώνης Λιάκος

Μπορεί να επιβιώσει η Αριστερά;

Αντώνης Λιάκος, 2024-11-24

Δεδομένων του κατακερματισμού, της απώλειας επιρροής και...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Συνέδριο καμπής…

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-11-07

Αύριο το απόγευμα ξεκινάει τις εργασίες του το Έκτακτο...

Σωτήρης Βαλντέν

Ελληνοτουρκικά: ο Μητσοτάκης, ο Σαμαράς και η αντιπολίτευση

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-10-29

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για αποκλιμάκωση και διάλογο...

Μαριλένα Κοππά

Κάποιες σκέψεις για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Μαριλένα Κοππά, 2024-10-26

Χρειάζεται αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και εξαιρετικά...

Δειλά βήματα στο Κυπριακό

Κυριάκος Πιερίδης, 2024-10-20

Η «διευρυμένη συνάντηση» που προανήγγειλε ο Γκουτέρες...

Τα μίλια και η θάλασσα

Παύλος Τσίμας, 2024-10-19

Συμπληρώνονται, αυτές τις ημέρες, 51 χρόνια από τότε που...

Θόδωρος Τσίκας

Ελλάδ, Ισραήλ και κρίση στη Μέση Ανατολή

Θόδωρος Τσίκας, 2024-10-12

Στη χώρα μας ο δημόσιος διάλογος διεξάγεται μεταξύ δύο...

×
×