Σε επίθεση οίκοι αξιολόγησης και σειρήνες χρεοκοπίας

Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά δεν παύουν να διατηρούνται «πεισματικά» υψηλές, σχεδόν 13% για την Ελλάδα, πάνω από 10% για την Ιρλανδία, τις δύο χώρες που έχουν ενταχθεί στο μηχανισμό ΕΖ/ΔΝΤ, ενώ ξεπέρασαν το 8% στην Πορτογαλία.

Τους διεθνείς προπαγανδιστές της χρεοκοπίας μας ήρθε προχθές να ενισχύσει ο βρετανικός Economist: Η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία πρέπει να αναδιαρθρώσουν τα χρέη τους τώρα, επιτάσσει. Το δημοσίευμα συνέπεσε με τις νέες υποβαθμίσεις των τριών χωρών από την Standard & Poorʼs, επίσης με τα επιπλέον 24 δις ευρώ έλλειμμα που βρήκαν οι δοκιμές αντοχής στις ιρλανδικές τράπεζες. Και αξιολογεί ως «αυταπάτη» τις τελευταίες αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγετών, δίνοντας δίκιο στους επενδυτές που ανεβάζουν στα ύψη το κόστος δανεισμού των χωρών της ευρω-περιφέρειας.

Ωστόσο, το επιπλέον έλλειμμα 24 δις που διαπιστώθηκε στις ιρλανδικές τράπεζες καλύπτεται, διαβεβαίωνε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχθές, από τα 35 δις ευρώ που είχαν προβλεφθεί στο σχέδιο στήριξης της χώρας από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ του περασμένου Σεπτεμβρίου ακριβώς για τις τράπεζες. Με ειδική απόφασή της εξάλλου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξαίρεσε από κάθε αξιολόγηση τα ομόλογα της Ιρλανδίας, επαινώντας το σχέδιο της χώρας για την αναδιάρθρωση - στην ουσία πρόκειται για εθνικοποίηση - του τραπεζικού της τομέα. Διασφαλίζει έτσι τη χρηματοδότηση της ιρλανδικής οικονομίας.

Η Πορτογαλία από την άλλη πλευρά, με υπηρεσιακή κυβέρνηση πλέον καθώς την Πέμπτη το Κοινοβούλιο διαλύθηκε και προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 5 Ιουνίου, κατόρθωσε την Παρασκευή να αντλήσει 1,64 δις ευρώ εκδίδοντας 15άμηνα ομόλογα με επιτόκιο υψηλό μεν (5,8%), χαμηλότερο όμως από το αντίστοιχο στη δευτερογενή αγορά (6,4%), και με υπερκάλυψη της προσφοράς 1,4 φορές. Διαψεύσθηκαν έτσι τα κοράκια που προεξοφλούσαν πολύ χειρότερους όρους και έμειναν να ψάχνουν ποιοι, Βραζιλιάνοι (καθώς η πρόεδρος της μεγάλης πρώην πορτογαλικής αποικίας είχε μόλις επισκεφτεί τη Λισαβόνα), ή Κινέζοι (που επανειλημμένα εκδήλωσαν εμπιστοσύνη στην Ευρώπη), αγόρασαν τα ομόλογα. Μόνα δεν αφέθηκαν όμως τα κοράκια. Το απόγευμα ήρθε η Fitch να υποβαθμίσει ξανά την Πορτογαλία τρεις βαθμίδες σε ΒΒΒ-.

Μέσα σε 24 ώρες φάνηκε έτσι ότι οι παγκοσμιοποιημένες αγορές λειτουργούν πιο πολύπλοκα από όσο υπαγορεύουν τα αγγλοσαξονικά πρότυπα, με τον δημόσιο παράγοντα - είτε στην Ευρώπη την ΕΚΤ, είτε στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες του πάλαι ποτέ «Τρίτου Κόσμου» - να εξακολουθεί να παίζει ρόλο, έστω και αρκετά μικρότερο, για την ώρα, από όσο εμείς θα θέλαμε. Στην Ευρώπη επίσης άλλωστε, αλλά πάντα με βραδείς ρυθμούς ως την υλοποίηση, και οι πολιτικοί θεσμοί, Κομισιόν και Κοινοβούλιο, επανήλθαν στην επιδίωξη να αντικαταστήσουν τους περιβόητους οίκους αξιολόγησης. Είναι αλήθεια πάντως ότι οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά δεν παύουν να διατηρούνται «πεισματικά» υψηλές, όπως παρατηρούσε το άρθρο του βρετανικού περιοδικού - σχεδόν 13% για την Ελλάδα, πάνω από 10% για την Ιρλανδία, τις δύο χώρες που έχουν ενταχθεί στο μηχανισμό ΕΖ/ΔΝΤ, ενώ ξεπέρασαν το 8% στην Πορτογαλία, από το φόβο ότι θα ενταχθεί και αυτή. «Οι επενδυτές προφανώς δεν πιστεύουν ότι τα σχέδια διάσωσης θα δουλέψουν», ερμήνευε, «και έχουν δίκιο», γιατί «οι οικονομίες αυτές δεν είναι σε διατηρήσιμη τροχιά». Εκθείαζε μάλιστα τις «ηρωικές περικοπές στους προϋπολογισμούς» της Ελλάδας και της Ιρλανδίας, το πόσο «σκληρά προσπαθεί η Ελλάδα να απελευθερώσει την άκαμπτη οικονομία της», το «γενναίο δημοσιονομικό σφίξιμο» της Πορτογαλίας. Για να υποστηρίξει ότι η ζοφερή προοπτική για τις τρεις χώρες δεν οφείλεται σε έλλειψη προσπάθειας των κυβερνήσεών τους αλλά στα λάθη που διαπράττονται σε Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη, Βερολίνο. Και να καταλήξει με την υπόδειξη προς το ΔΝΤ να αρνηθεί να μας δώσει την επόμενη δόση του δανείου αν δεν αναδιαρθρώσουμε προηγουμένως τα χρέη μας, να πιέσει έτσι και τους «μικρόψυχους πολιτικούς της Ευρώπης να πράξουν το ορθό»!

Αποσιωπώντας ποιες συνέπειες θα έπλητταν τις κοινωνίες Ελλάδας, Ιρλανδίας και Πορτογαλίας, αν τυχόν εισακουόταν η υπόδειξή τους, οι αρθρογράφοι του Economist αποκαλύπτουν πόσο ειλικρινής είναι η «συμπάθεια» που εκφράζουν για τις «ηρωικές» κ.λπ. προσπάθειες που καταβάλλουμε. Συμπίπτουν άλλωστε με το σκεπτικό του οίκου S&P, που υποβάθμισε την Ελλάδα και την Πορτογαλία την Τρίτη και την Ιρλανδία την Παρασκευή, επικαλούμενος τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου: Το ενδεχόμενο δηλαδή μια χώρα να μην μπορεί να καταφύγει στο νέο μηχανισμό χωρίς να αναδιαρθρώσει προηγουμένως το χρέος της, όπου ΔΝΤ και κράτη της Ευρωζώνης θα έχουν προτεραιότητα στην εξόφληση έναντι των ιδιωτών πιστωτών. Την αίσθηση του παραλόγου ενέτεινε δημοσίευμα των Financial Times της Γερμανίας προχθές, όπου ο Μπιλ Γκρος, του πρώτου επενδυτικού οίκου σε ομόλογα Pimco, θεωρεί τις ΗΠΑ «ελληνικότερες από την Ελλάδα», αποκλείοντας να αποπληρώσουν ποτέ το δημόσιο χρέος τους το οποίο υπολογίζει στο 500% του ΑΕΠ τους (!), γιʼ αυτό έχει ξεφορτωθεί όλα τα αμερικανικά ομόλογα από το χαρτοφυλάκιό του...

ΙΟΒΕ: Τα κονδύλια του ΕΣΠΑ αντιστάθμισμα στην ύφεση;

Η διεθνής αστάθεια και η αβεβαιότητα των διαφόρων αντικρουομένων εκτιμήσεων δεν αμβλύνουν τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία: Η αριθμητική του δημοσίου χρέους πράγματι γίνεται συνθλιπτική, εάν δεν επιτευχθεί σύντομα αντιστροφή της ύφεσης και επάνοδος της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης.

Στην πρώτη φέτος τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ, που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, υποστηρίζεται ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτείται σήμερα είναι εφικτή, καθώς είναι ανάλογη με εκείνην που πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1990, όταν το έλλειμμα μειώθηκε από 14,5% του ΑΕΠ το 1993 σε 3,1% το 1999, και μάλιστα ενώ στο διάστημα αυτό η δραχμή ανατιμήθηκε κατά 15% σωρευτικά. Αποκρούοντας έτσι το διαδεδομένο (εκτός Ελλάδας) επιχείρημα ότι η παραμονή στο ευρώ θα εμπόδιζε τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τη μεγέθυνση, το ΙΟΒΕ επαναφέρει τις πάγιες προτάσεις του για την απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων και αγορών, για άρση διοικητικών εμποδίων, ιδιωτικοποιήσεις, αξιοποιήσεις δημόσιας περιουσίας, συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στις μεταφορές και την ενέργεια ιδίως, και για μια νοοτροπία “fast track”, δηλαδή γρήγορης προώθησης ξένων επενδύσεων, καθώς και των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ. Τα κονδύλια του ΕΣΠΑ για την περίοδο 2007-2013 που δεν έχουν ακόμα απορροφηθεί ανέρχονται σε 7% του ΑΕΠ περίπου, υπολογίζει, εκτιμώντας ότι μπορούν να αποτελέσουν καταλύτη ώστε να μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στη μεγέθυνση από τη δημοσιονομική προσαρμογή.

Τη γενικά αισιόδοξη αυτή θεώρηση όμως το ΙΟΒΕ δεν την εφαρμόζει στις προβλέψεις του για φέτος, που είναι χειρότερες από τις επίσημες: μείωση ΑΕΠ 3,2%, ανεργία 15,5%, πληθωρισμός 3%.

Αλλά το θέμα δεν είναι να ακολουθηθούν οι συνταγές του ΙΟΒΕ κατά γράμμα, όσο να παρουσιαστεί και να προχωρήσει ένα συνεκτικό σχέδιο που ακόμα λείπει. Σε δηλώσεις του από την Ιταλία, όπου συμμετείχε σε συνέδριο, ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου απέκλειε ξανά κατηγορηματικά το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας.

Κατά τι δυσκολότερες θα γίνουν οι συνθήκες με τα επιτόκια που αναμένεται να αυξήσει την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αλλά με ενδιαφέρον αναμένονται οι δηλώσεις του Ζαν-Κλοντ Τρισέ αναφορικά με την κρίση του χρέους και τις τελευταίες αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγετών.