Η συλλογική διαπραγμάτευση πίσω ξανά στα παλιά
Δημήτρης Χατζησωκράτης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2005-07-28
Η μάχη για το 8ωρο έχει από τα πράγματα θέσει σε δεύτερο πλάνο τον κίνδυνο της αποδιάρθρωσης της κουλτούρας της συλλογικής διαπραγμάτευσης των κοινωνικών ανταγωνιστών, που καλλιεργήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα από δύσβατους δρόμους την τελευταία δεκαπενταετία στη χώρα μας.
Η μονομερής επέμβαση της κυβέρνησης να υπερβεί την πρόσφατη Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας(ΕΓΣΣΕ) και να υπερακοντίσει το αίτημα του ΣΕΒ για φτηνές και άφθονες υπερωρίες έχει βάλει, στην καλύτερη περίπτωση, τη θρυαλλίδα για να ανατινάξει την όποια εύθραυστη ασταθή ισορροπία των σχέσεων εργοδοτών και εργαζομένων.
Συγκεκριμένα στο άρθρο 6 της από 25.4.2004 ΕΓΣΣΕ αναφέρεται ότι: «τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να υποβάλλουν κοινό αίτημα στην Κυβέρνηση για την απαλλαγή από την υποχρέωση αναγγελίας και λήψης άδειας για υπερωρίες που αφορούν την 44η και 45η ώρα της εβδομάδας, διατηρουμένου του ισχύοντος ύψους αμοιβής τους (υπογραμμίσεις ΔΧ)».
Η κυβέρνηση φρόντισε όχι μόνο να υιοθετήσει την «ιδέα» αλλά και να μειώσει την ισχύουσα προσαύξηση του ωρομισθίου από το 50% στο 25%! Φυσικά δεν διανοήθηκε να αγγίξει το προηγούμενο άρθρο 5 της ΕΓΣΣΕ που αναφέρει ότι: «...μετά την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων τα δύο μέρη θα κληθούν για να συζητήσουν την μείωση του χρόνου εργασίας σε συνδυασμό με ρυθμίσεις εκ μέρους της πολιτείας που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας»!...
Και να ήταν μόνο αυτό! Σε ότι αφορά τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας η κυβέρνηση ήλθε να καλύψει πρακτικά και κυρίως να δικαιώσει ιδεολογικά και πολιτικά αυτούς τους εργοδότες που αμφισβητούν στην πράξη την ύπαρξη συνδικάτου στην επιχείρηση. Μπορεί να μην υπάρχει αναφορά στον όρο «διευθυντικό δικαίωμα». Αλλά τι περισσότερο από θρίαμβο των πιο μύχιων σκέψεων οπισθοδρομικών και ιδιαιτέρως αντιδραστικών επιχειρηματιών αποτελεί το άνοιγμα της πόρτας για την έννομη διασφάλιση μιάς γραπτής συμφωνίας για εργασιακό ζήτημα εργαζομένων ως ατόμων και εργοδότη στις επιχειρήσεις όπου δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο; Σήμερα πλέον το κλαδικό σωματείο και η υπερκείμενη συνδικαλιστική οργάνωση εξορίζονται από την επιχείρηση για το θέμα των υπερωριών, αύριο γιατί όχι για κάποιο άλλο. Ο δρόμος έχει ανοίξει...
Επακόλουθο η ένταση της προσπάθειας να μην συνεχίσει να υπάρχει ή να μην υπάρξει συνδικάτο στην επιχείρηση –και βέβαια όχι στη μικρή αλλά και στις μεγάλες. Η ελληνική βιομηχανία παρουσιάζει πληθώρα παραδειγμάτων τέτοιων εργοδοτικών παρεμβάσεων. Δεν «νομιμοποιούνταν» μέχρι τώρα να προωθούν και επιβάλλουν την αναχρονιστική τους άποψη, μέσα στο υπάρχον κλίμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης και των σύγχρονων εργασιακών σχέσεων. Αύριο όμως ; Ποιός μπορεί να αποφανθεί με σιγουριά;
Είναι άλλωστε τυχαίο ότι η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή(ΟΚΕ) που υποχρεώθηκε εντός 10 ημερών να εκφράσει άποψη για το εν λόγω νομοσχέδιο–με την οποία μόλις και πρόλαβε τη συζήτηση στο τμήμα της Βουλής- στο μόνο ουσιαστικό σημείο της γνώμης της «επαναλαμβάνει την ανάγκη σεβασμού των αρχών του κοινωνικού διαλόγου ως αναγκαίου μέσου επίτευξης συναίνεσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων κατά το σχεδιασμό νομοθετικών αλλαγών των εργασιακών σχέσεων»; Από εκεί και πέρα επί του κυρίου σώματος του νομοσχεδίου εργοδοτική πλευρά και εργαζόμενοι καταθέτουν στη ΓΝΩΜΗ της ΟΚΕ απλώς τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις τους.
Τα γεγονότα αυτά δεν θα έχουν καμία επίπτωση; Τέλος Δεκεμβρίου θα καταγγελθεί η ΕΓΣΣΕ. Θεωρεί η κυβέρνηση ότι η εργατική πλευρά θα δεχθεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πέραν του μισθού άλλο θέμα –από αυτά που λέγονται θεσμικά- όταν θα γνωρίζει ότι η κυβέρνηση αύριο θα θεσμοθετήσει IN EXTREMIS αυτά που θα μπορούσαν να συμφωνήσουν οι δύο πλευρές;
Δεν γνωρίζουν οι κυβερνητικοί παράγοντες ότι ο κοινωνικός διάλογος δεν μπορεί να υπάρξει όταν δεν υφίσταται καν η αίσθηση ότι η εκάστοτε κυβέρνηση προσπαθεί να λειτουργεί με αντίληψη κοινωνικής ισορροπίας και κοινωνικής δικαιοσύνης; Θα είναι πάντα προς όφελός τους η ανάδειξη μια αχαλίνωτης εργοδοσίας που θα ζητά συνεχώς παραχωρήσεις;
Δεν κατανοούν ότι θα αποτελεί πλέον μονόδρομο και για τον πλέον ανεκτικό συνδικαλιστή και εργαζόμενο η προοπτική της αγωνιστικής, απεργιακής διεκδίκησης και μόνο; Και πάντως όχι η διασφάλιση της «εργασιακής ειρήνης» που θεωρούν ως απαραίτητο πλαίσιο για την ανάπτυξη, την αύξηση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας;
---
* Ο Δ. Χατζησωκράτης, μέλος της Πολ. Γραμματείας του ΣΥΝ, ήταν αντιπρόεδρος της ΟΚΕ και μέλος του Προεδρείου της ΓΣΕΕ
Η μονομερής επέμβαση της κυβέρνησης να υπερβεί την πρόσφατη Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας(ΕΓΣΣΕ) και να υπερακοντίσει το αίτημα του ΣΕΒ για φτηνές και άφθονες υπερωρίες έχει βάλει, στην καλύτερη περίπτωση, τη θρυαλλίδα για να ανατινάξει την όποια εύθραυστη ασταθή ισορροπία των σχέσεων εργοδοτών και εργαζομένων.
Συγκεκριμένα στο άρθρο 6 της από 25.4.2004 ΕΓΣΣΕ αναφέρεται ότι: «τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να υποβάλλουν κοινό αίτημα στην Κυβέρνηση για την απαλλαγή από την υποχρέωση αναγγελίας και λήψης άδειας για υπερωρίες που αφορούν την 44η και 45η ώρα της εβδομάδας, διατηρουμένου του ισχύοντος ύψους αμοιβής τους (υπογραμμίσεις ΔΧ)».
Η κυβέρνηση φρόντισε όχι μόνο να υιοθετήσει την «ιδέα» αλλά και να μειώσει την ισχύουσα προσαύξηση του ωρομισθίου από το 50% στο 25%! Φυσικά δεν διανοήθηκε να αγγίξει το προηγούμενο άρθρο 5 της ΕΓΣΣΕ που αναφέρει ότι: «...μετά την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων τα δύο μέρη θα κληθούν για να συζητήσουν την μείωση του χρόνου εργασίας σε συνδυασμό με ρυθμίσεις εκ μέρους της πολιτείας που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας»!...
Και να ήταν μόνο αυτό! Σε ότι αφορά τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας η κυβέρνηση ήλθε να καλύψει πρακτικά και κυρίως να δικαιώσει ιδεολογικά και πολιτικά αυτούς τους εργοδότες που αμφισβητούν στην πράξη την ύπαρξη συνδικάτου στην επιχείρηση. Μπορεί να μην υπάρχει αναφορά στον όρο «διευθυντικό δικαίωμα». Αλλά τι περισσότερο από θρίαμβο των πιο μύχιων σκέψεων οπισθοδρομικών και ιδιαιτέρως αντιδραστικών επιχειρηματιών αποτελεί το άνοιγμα της πόρτας για την έννομη διασφάλιση μιάς γραπτής συμφωνίας για εργασιακό ζήτημα εργαζομένων ως ατόμων και εργοδότη στις επιχειρήσεις όπου δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο; Σήμερα πλέον το κλαδικό σωματείο και η υπερκείμενη συνδικαλιστική οργάνωση εξορίζονται από την επιχείρηση για το θέμα των υπερωριών, αύριο γιατί όχι για κάποιο άλλο. Ο δρόμος έχει ανοίξει...
Επακόλουθο η ένταση της προσπάθειας να μην συνεχίσει να υπάρχει ή να μην υπάρξει συνδικάτο στην επιχείρηση –και βέβαια όχι στη μικρή αλλά και στις μεγάλες. Η ελληνική βιομηχανία παρουσιάζει πληθώρα παραδειγμάτων τέτοιων εργοδοτικών παρεμβάσεων. Δεν «νομιμοποιούνταν» μέχρι τώρα να προωθούν και επιβάλλουν την αναχρονιστική τους άποψη, μέσα στο υπάρχον κλίμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης και των σύγχρονων εργασιακών σχέσεων. Αύριο όμως ; Ποιός μπορεί να αποφανθεί με σιγουριά;
Είναι άλλωστε τυχαίο ότι η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή(ΟΚΕ) που υποχρεώθηκε εντός 10 ημερών να εκφράσει άποψη για το εν λόγω νομοσχέδιο–με την οποία μόλις και πρόλαβε τη συζήτηση στο τμήμα της Βουλής- στο μόνο ουσιαστικό σημείο της γνώμης της «επαναλαμβάνει την ανάγκη σεβασμού των αρχών του κοινωνικού διαλόγου ως αναγκαίου μέσου επίτευξης συναίνεσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων κατά το σχεδιασμό νομοθετικών αλλαγών των εργασιακών σχέσεων»; Από εκεί και πέρα επί του κυρίου σώματος του νομοσχεδίου εργοδοτική πλευρά και εργαζόμενοι καταθέτουν στη ΓΝΩΜΗ της ΟΚΕ απλώς τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις τους.
Τα γεγονότα αυτά δεν θα έχουν καμία επίπτωση; Τέλος Δεκεμβρίου θα καταγγελθεί η ΕΓΣΣΕ. Θεωρεί η κυβέρνηση ότι η εργατική πλευρά θα δεχθεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πέραν του μισθού άλλο θέμα –από αυτά που λέγονται θεσμικά- όταν θα γνωρίζει ότι η κυβέρνηση αύριο θα θεσμοθετήσει IN EXTREMIS αυτά που θα μπορούσαν να συμφωνήσουν οι δύο πλευρές;
Δεν γνωρίζουν οι κυβερνητικοί παράγοντες ότι ο κοινωνικός διάλογος δεν μπορεί να υπάρξει όταν δεν υφίσταται καν η αίσθηση ότι η εκάστοτε κυβέρνηση προσπαθεί να λειτουργεί με αντίληψη κοινωνικής ισορροπίας και κοινωνικής δικαιοσύνης; Θα είναι πάντα προς όφελός τους η ανάδειξη μια αχαλίνωτης εργοδοσίας που θα ζητά συνεχώς παραχωρήσεις;
Δεν κατανοούν ότι θα αποτελεί πλέον μονόδρομο και για τον πλέον ανεκτικό συνδικαλιστή και εργαζόμενο η προοπτική της αγωνιστικής, απεργιακής διεκδίκησης και μόνο; Και πάντως όχι η διασφάλιση της «εργασιακής ειρήνης» που θεωρούν ως απαραίτητο πλαίσιο για την ανάπτυξη, την αύξηση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας;
---
* Ο Δ. Χατζησωκράτης, μέλος της Πολ. Γραμματείας του ΣΥΝ, ήταν αντιπρόεδρος της ΟΚΕ και μέλος του Προεδρείου της ΓΣΕΕ
