«Ξένιος Ζευς»: σκληρός, και αναποτελεσματικός.

Κωστής Παπαϊωάννου, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2014-10-29

Στο πλαίσιο της πολιτικής ελέγχου της παράτυπης μετανάστευσης (σύλληψη «παραβατών», επιστροφή στη χώρα καταγωγής, αποθάρρυνση νέων αφίξεων) αναπτύσσονται εκτεταμένες επιχειρήσεις στο εσωτερικό και στα σύνορα: φράχτης στον Εβρο, Επιχείρηση «Ασπίδα», «Ξένιος Ζευς». Η κριτική στην ασκούμενη πολιτική εστιάζεται κυρίως στα ζητήματα δικαιωμάτων, τις συνθήκες κράτησης και τους θανάτους στο Αιγαίο. Η συνήθης απάντηση στην κριτική είναι πως η αποτελεσματική αποτροπή αναγκαστικά έχει και θύματα. Το είπαν καθαρά ο κ. Πλεύρης -«η φύλαξη των συνόρων δεν μπορεί να υφίσταται, αν δεν υπάρχουν απώλειες, και για να γίνω κατανοητός, αν δεν υπάρχουν νεκροί»- και ο πρώην αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ., κ. Παπαγιαννόπουλος -«πρέπει να τους κάνουμε τον βίο αβίωτο». Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

Ωραία. Ας κρίνουμε λοιπόν την ασκούμενη πολιτική αποκλειστικά με τα δικά τους εργαλεία, για να δούμε εάν –ακόμα και υπολογίζοντας μόνο το ισοζύγιο κόστους/αποτροπής– αυτή η πολιτική είναι αποτελεσματική και συμφέρουσα. Γιατί αν η αποτροπή δεν υπηρετείται και το κόστος είναι τεράστιο, τότε τα μέσα δεν αγιάζονται. Απλώς αποδεικνύονται αυτοσκοπός.

Ας αφήσουμε λοιπόν προσώρας στην άκρη τους «συναισθηματισμούς» και τη διαρκή νεκρολογία των ναυαγίων της Ανατολικής Μεσογείου. Με ψυχρή λογική, ας δούμε την αποτελεσματικότητα της πολιτικής μας. Και αφού διαρκώς προβάλλεται η ανάγκη αξιολόγησης δομών του Δημοσίου, ας αποτιμηθεί κι εδώ η σύνδεση του κόστους με το παραγόμενο αποτέλεσμα: είναι το ελληνικό μοντέλο διαχείρισης της παράτυπης μετανάστευσης αποδοτικό σε σύγκριση με το κόστος του; Χρησιμοποιώ τα αποτελέσματα του προγράμματος ΜΙΔΑΣ του ΕΛΙΑΜΕΠ (Τριανταφυλλίδου, Δημητριάδη, Αγγελή), που δημοσιοποιείται στις 30/10 και αξιολογεί με ποσοτικά εργαλεία την αποτελεσματικότητα της (αντι)μεταναστευτικής πολιτικής και την εφαρμογή του τριπτύχου «σύλληψη – κράτηση – επιστροφή».

Επιασαν τόπο τα 7,5 εκατ. ευρώ που κόστισε η κατασκευή του φράχτη (χωρίς το διαρκές κόστος συντήρησης) και τα 24 εκατ. της Επιχείρησης «Ασπίδα»; Ναι, μειώθηκε δραστικά ο αριθμός των εισερχομένων από τον Εβρο. Από την άλλη όχι, απλώς άλλαξαν οι διαδρομές και πολλαπλασιάστηκαν οι αφίξεις (και οι θάνατοι) στο Αιγαίο. Και πώς αποτιμάται το κόστος των 191 εκατ. ευρώ (2012-13) για τη φύλαξη των συνόρων; Αγνωστο. Αρα, συμπέρασμα πρώτο: δεν χωρούν εύκολες απαντήσεις.

Προχωρούμε. Είναι αποτελεσματικός ο «Ξένιος Ζευς»; Οχι, οι έλεγχοι στον δρόμο αποδεικνύονται μη αποδοτικοί συγκριτικά με το κόστος τους, καθώς οι πιθανότητες να οδηγήσουν σε παράτυπο μετανάστη είναι μόλις 6%. Το 2013 μόνο το 3,2 % των συλλήψεων παράτυπων μεταναστών έγινε στο πλαίσιο του «Ξένου Δία». Το 90% του τεράστιου κόστους αποδεικνύεται άσκοπο, αφορά πρόσωπα που δεν μπορούν να προωθηθούν στις χώρες προέλευσης. Αυτός όμως δεν είναι ο διακηρυγμένος στόχος της επιχείρησης;

Αποδίδει η κράτηση στα Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών; Με κριτήριο την επιστροφή στη χώρα προέλευσης, απολύτως όχι. Η κράτηση «εξουθενώνει» τους δείκτες κόστους-αποτελέσματος, χωρίς να υπολογίζονται οι αποζημιώσεις που από καιρό επιδικάζει βροχηδόν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στους κρατούμενους. Μετατρέψαμε το έσχατο μέσο σε πρώτο, κάναμε την απεριόριστη χρονικά κράτηση πρόσημο της πολιτικής μας. Εφαρμόζουμε συστηματικά ένα σκληρότατο μέτρο που επιτρέπεται εξαιρετικά και υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Και μάλιστα εκτοξεύουμε το μέτρο πέρα από τα ακρότατα χρονικά του όρια, κατά βάση αποσυνδέοντάς το από τον υποτιθέμενο σκοπό του, την επιστροφή στη χώρα προέλευσης. Μοναδικός συνδυασμός εξαθλίωσης και σπατάλης.

Η έρευνα καταλήγει σε συστάσεις: υπηρεσίες πρώτης υποδοχής, κέντρα φιλοξενίας ανοιχτού τύπου, ενίσχυση εθελούσιας επιστροφής που αποδεικνύεται πολύ αποτελεσματικότερη. Στο στόχαστρο μπαίνει ο ίδιος ο προσανατολισμός της επισήμως διατυπωμένης πολιτικής που οδήγησε στην επ’ αόριστον κράτηση: «Στόχος είναι κάθε παράνομος μετανάστης, εφόσον τα αρμόδια όργανα κρίνουν ότι δεν δικαιούται διεθνούς προστασίας, να κρατείται μέχρι να επιστρέψει στην πατρίδα του». Ομως, μια πολιτική που έχει χαρακτήρα καθολικότητας δεν είναι πολιτική, είναι σκούπα: όλοι θα συλληφθούν, όλοι θα κρατηθούν, όλοι θα απελαθούν. Το «όλοι» κοστίζει ζωές, αξιοπρέπεια και χρήματα. Και για να το πούμε και με όρους δημοσιονομικούς, το «όλοι» δεν αποδίδει. Αποτελεί τακτική εντυπωσιασμού, διοχετεύει τους λίγους πόρους σε λάθος προτεραιότητες, παραγνωρίζει τις πολλαπλές όψεις του μεταναστευτικού φαινομένου. Εφαρμόζουμε μια πολιτική που ικανοποιεί, σε Ελλάδα και Ευρώπη, όσους επενδύουν πολιτικά και οικονομικά (διόλου αμελητέο το σχετικό λόμπι) στη στρατιωτικοποιημένη αστυνομική βιομηχανία. Εντέλει, μια πολιτική που παραβιάζει δικαιώματα, κοστίζει ακριβά και δεν έχει αποτελέσματα.

Θέματα επικαιρότητας: Αντιεθνικισμός- Αντιρατσισμός

Γιάννης Παπαθεοδώρου

Η σιωπή των ερειπίων

Γιάννης Παπαθεοδώρου, 2019-11-03

Tι ήταν το «Τείχος του Βερολίνου»; Το τελευταίο και πιο εμβληματικό...

Περισσότερα
Πάνος Σκοτινιώτης

Από τον Ρήγα Βελεστινλή στα Ευρωπαϊκά Βαλκάνια

Πάνος Σκοτινιώτης, 2019-01-09

Οταν ο Ρήγας Βελεστινλής, στα τέλη του 18ου αιώνα, καλούσε...

Περισσότερα
Χρήστος Χωμενίδης

Δείγματα ατελέσφορης αντιπολίτευσης

Χρήστος Χωμενίδης, 2017-11-06

Ο Αλέξης Τσίπρας δέχθηκε τον Αμίρ -του οποίου το επίθετο...

Περισσότερα

Νίκες και ήττες

Παντελής Μπουκάλας, 2017-03-18

Ισως βιάστηκε λίγο η επίσημη Ευρώπη να δηλώσει απολύτως...

Περισσότερα
Γιώργος Σιακαντάρης

Η κάθοδος στην κοινωνία

Γιώργος Σιακαντάρης, 2017-03-14

Ως γνωστόν ο αμερικανός νομπελίστας συγγραφέας Σίνκλερ...

Περισσότερα

Δεν υπάρχει χρόνος. Ο εχθρός είναι εντός των πυλών.

2017-02-15

Πέντε χρόνια μετά την «εμφάνιση» της Χρυσής Αυγής κανείς...

Περισσότερα
Στέργιος Καλπάκης

Τα αίτια της ανόδου και η αντιμετώπιση της Χρυσής Αυτγής

Στέργιος Καλπάκης, 2017-01-18

Αναμφίβολα, το γεγονός που απασχόλησε την επικαιρότητα...

Περισσότερα

Eκτόξευση της ακροδεξιάς στην Αυστρία

Βασιλική Γεωργιάδου, 2016-04-25

Η εθνικολαϊκιστική ακροδεξιά στην Αυστρία έχει ένα μακρύ...

Περισσότερα

Άρθρα

Νίκος Μπίστης

Γιά ένα νέο Μέτωπο Λογικής στην εεξωτερική πολιτική

Νίκος Μπίστης, 2024-12-02

Πριν μια βδομάδα η Εποχή είχε φιλοξενήσει άρθρο μου για...

Κώστας Καλλίτσης

Ένα προβληματικό νομοσχέδιο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-12-01

Τις επόμενες ημέρες θα απασχολήσει την Ολομέλεια της Βουλής...

Σωτήρης Βαλντέν

Όχι στο ”πατριωτικό Μέτωπο”

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-01

Κάθε μέρα που περνά, τα «ήρεμα νερά» στις ελληνοτουρκικές...

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Στέργιος Καλπάκης

Αφετηρία μιας νέας εποχής ανάκαμψης

Στέργιος Καλπάκης, 2024-11-26

Μετά από όσα συνέβησαν τη χρονιά που πέρασε απαιτούνται...

Χρήστος Ροζάκης

Ανατρέχοντας στο παρελθόν των ελληνοτουρκικών

Χρήστος Ροζάκης, 2024-11-23

Οι ομάδες του «πατριωτικού μετώπου» έχουν οργιάσει με μια...

Αντώνης Λιάκος

Μπορεί να επιβιώσει η Αριστερά;

Αντώνης Λιάκος, 2024-11-24

Δεδομένων του κατακερματισμού, της απώλειας επιρροής και...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Συνέδριο καμπής…

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-11-07

Αύριο το απόγευμα ξεκινάει τις εργασίες του το Έκτακτο...

Κώστας Καλλίτσης

Το αγαθό της σταθερότητας

Κώστας Καλλίτσης, 2024-11-24

Μόνιμο και διακηρυγμένο μέλημα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας...

Κώστας Καλλίτσης

Τέλειωσαν τα μνημόνια;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-11-17

Έχει τελειώσει η περίοδος του αποπληθωρισμού – όταν έπεφταν...

Κώστας Καλλίτσης

Το τέλος ενός κύκλου

Κώστας Καλλίτσης, 2024-11-10

Η ιστορία λέει ότι ένας κύκλος άνοιξε πριν από περίπου μισό...

Κώστας Καλλίτσης

Ο αλγόριθμος και οι φόροι

Κώστας Καλλίτσης, 2024-11-03

Ποιο είναι το μείζον πρόβλημα για τη μισθωτή εργασία; Οτι...

×
×