Τοξική κυβερνητική αστάθεια
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2016-10-02
Η δυσοσμία της διαφθοράς, δυστυχώς έχει επανέλθει.
Η σημερινή κυβέρνηση (με σχέδια και ετοιμασίες εδώ και μήνες...) κατάφερε να υποστεί μια βαρύτατη πολιτική ήττα που δεν θα έχει στιγμιαίες συνέπειες, αλλά συνέπειες με χαρακτηριστικά διάρκειας. Γιατί πρόκειται για ήττα στην πλέον ευαίσθητη, στρατηγικά κρίσιμη σφαίρα, αυτή της δημόσιας ηθικής. Το τηλεοπτικό πεδίο ήταν υπερώριμο, η κοινή γνώμη ευνοϊκή σε δημοκρατικές αλλαγές στην κατεύθυνση της διαφάνειας, της ποιότητας της ενημέρωσης, της πολυφωνίας. Αλλά αντί να αποδιαρθρώσει το «τρίγωνο της αμαρτίας» (πολιτικό σύστημα-τράπεζες-κανάλια) προωθώντας, με νέες πρακτικές, νέους κανόνες και νέα πρότυπα, η συγκυβέρνηση επέλεξε ένα φθαρμένο εργαλείο, το «νταραβέρι». Με στόχο, την απόκτηση ενός πόντου μέσα σε αυτό το τρίγωνο.
Οι νταραβερτζήδες απέτυχαν στον στόχο τους. Πέτυχαν, μόνο, να προσθέσουν στους ήδη γνωστούς, λειτουργούντες παράγοντες αβεβαιότητας, έναν εξαιρετικά δραστικό, τοξικό, δηλητηριώδη. Που λέγεται κυβερνητική αστάθεια.
Ενας λαός μπορεί να υπομένει δεινά μιας δύσκολης οικονομικής πολιτικής, στο μέτρο που διαισθάνεται ότι είναι αναπόφευκτα. Να δείχνει κατανόηση στην αθέτηση υποσχέσεων – που, άλλωστε, δεν τις είχε πάρει και πολύ στα σοβαρά. Να δίνει χρόνο και ευκαιρίες σε μια κυβέρνηση, στο μέτρο που εκτιμά ότι δεν υπάρχει ώριμη κυβερνητική εναλλακτική ή/και δεν θέλγεται από την ιδέα της ολικής επαναφοράς των πολιτικών που ηγήθηκαν στην κατρακύλα του τόπου στη σημερινή κρίση. Αλλά, σε τόσο σκληρές κοινωνικές συνθήκες, ένα σπίρτο ίσως αρκεί για να πυροδοτηθεί η αντίστροφη μέτρηση. Και η δυσοσμία διαφθοράς, δεν είναι απλώς σπίρτο.
Οι νταραβερτζήδες έχουν διχάσει όχι μόνο τον σκληρό πυρήνα των οπαδών της αλλά και την ίδια την κυβέρνηση. Μια ασθενική κυβέρνηση είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί στο επικίνδυνο διεθνές περιβάλλον και στο εύφλεκτο εσωτερικό πεδίο της χώρας. Ουδείς θέλει να γίνει μάντης κακών. Αλλά (και) η νωπή ιστορία μας δείχνει ότι μια ασθενική κυβέρνηση αφήνει χώρο για διαλυτικές συγκρούσεις μικρών και μεγάλων συμφερόντων, για φαινόμενα κοινωνικής αναταραχής, για τάσεις αποσύνθεσης σε βασικούς θεσμούς της Ελληνικής Δημοκρατίας. Τέλος, αν τα πράγματα αφεθούν έτσι, η οικονομία εύκολα μπορεί να σπάσει τα σημερινά χαμηλά σημεία αντίστασης, να κυλήσει σε χαμηλότερα.
Το σημερινό κυβερνητικό σχήμα έχει εξαντληθεί. Υπάρχουν δύο σενάρια, το ένα να αλλάξει, το άλλο να οδηγηθεί σε κατάρρευση.
Το δεύτερο σενάριο είναι να αφεθεί σε μια ταχύτερη ή αργόσυρτη, βασανιστική για τη χώρα κατάρρευση, έως ότου μια άλλη πολιτική δύναμη δείξει ότι μπορεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη είτε (αν δεν προκάμει και αυτή...) η χώρα να βουλιάξει βαθύτερα. Το πρώτο σενάριο, προϋποθέτει έναν άμεσο, βαθύ και ευρύ κυβερνητικό ανασχηματισμό, με ριζοσπαστική ανασύνθεση σε πρόσωπα, διαδικασίες και λειτουργία, με φιλοδοξία να συγκροτηθεί μια κυβέρνηση απαλλαγμένη από οπλαρχηγούς που αναγορεύουν την ιδεοληπτική μούχλα σε Αριστερά και από νταραβερτζήδες της διαπλοκής, ικανή να υλοποιήσει τη δύσκολη πολιτική που μπορεί να οδηγήσει σε διατηρήσιμη ανάπτυξη, στο πλαίσιο των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας. Τρίτο σενάριο, νομίζω δεν διαφαίνεται.
Η σημερινή κυβέρνηση (με σχέδια και ετοιμασίες εδώ και μήνες...) κατάφερε να υποστεί μια βαρύτατη πολιτική ήττα που δεν θα έχει στιγμιαίες συνέπειες, αλλά συνέπειες με χαρακτηριστικά διάρκειας. Γιατί πρόκειται για ήττα στην πλέον ευαίσθητη, στρατηγικά κρίσιμη σφαίρα, αυτή της δημόσιας ηθικής. Το τηλεοπτικό πεδίο ήταν υπερώριμο, η κοινή γνώμη ευνοϊκή σε δημοκρατικές αλλαγές στην κατεύθυνση της διαφάνειας, της ποιότητας της ενημέρωσης, της πολυφωνίας. Αλλά αντί να αποδιαρθρώσει το «τρίγωνο της αμαρτίας» (πολιτικό σύστημα-τράπεζες-κανάλια) προωθώντας, με νέες πρακτικές, νέους κανόνες και νέα πρότυπα, η συγκυβέρνηση επέλεξε ένα φθαρμένο εργαλείο, το «νταραβέρι». Με στόχο, την απόκτηση ενός πόντου μέσα σε αυτό το τρίγωνο.
Οι νταραβερτζήδες απέτυχαν στον στόχο τους. Πέτυχαν, μόνο, να προσθέσουν στους ήδη γνωστούς, λειτουργούντες παράγοντες αβεβαιότητας, έναν εξαιρετικά δραστικό, τοξικό, δηλητηριώδη. Που λέγεται κυβερνητική αστάθεια.
Ενας λαός μπορεί να υπομένει δεινά μιας δύσκολης οικονομικής πολιτικής, στο μέτρο που διαισθάνεται ότι είναι αναπόφευκτα. Να δείχνει κατανόηση στην αθέτηση υποσχέσεων – που, άλλωστε, δεν τις είχε πάρει και πολύ στα σοβαρά. Να δίνει χρόνο και ευκαιρίες σε μια κυβέρνηση, στο μέτρο που εκτιμά ότι δεν υπάρχει ώριμη κυβερνητική εναλλακτική ή/και δεν θέλγεται από την ιδέα της ολικής επαναφοράς των πολιτικών που ηγήθηκαν στην κατρακύλα του τόπου στη σημερινή κρίση. Αλλά, σε τόσο σκληρές κοινωνικές συνθήκες, ένα σπίρτο ίσως αρκεί για να πυροδοτηθεί η αντίστροφη μέτρηση. Και η δυσοσμία διαφθοράς, δεν είναι απλώς σπίρτο.
Οι νταραβερτζήδες έχουν διχάσει όχι μόνο τον σκληρό πυρήνα των οπαδών της αλλά και την ίδια την κυβέρνηση. Μια ασθενική κυβέρνηση είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί στο επικίνδυνο διεθνές περιβάλλον και στο εύφλεκτο εσωτερικό πεδίο της χώρας. Ουδείς θέλει να γίνει μάντης κακών. Αλλά (και) η νωπή ιστορία μας δείχνει ότι μια ασθενική κυβέρνηση αφήνει χώρο για διαλυτικές συγκρούσεις μικρών και μεγάλων συμφερόντων, για φαινόμενα κοινωνικής αναταραχής, για τάσεις αποσύνθεσης σε βασικούς θεσμούς της Ελληνικής Δημοκρατίας. Τέλος, αν τα πράγματα αφεθούν έτσι, η οικονομία εύκολα μπορεί να σπάσει τα σημερινά χαμηλά σημεία αντίστασης, να κυλήσει σε χαμηλότερα.
Το σημερινό κυβερνητικό σχήμα έχει εξαντληθεί. Υπάρχουν δύο σενάρια, το ένα να αλλάξει, το άλλο να οδηγηθεί σε κατάρρευση.
Το δεύτερο σενάριο είναι να αφεθεί σε μια ταχύτερη ή αργόσυρτη, βασανιστική για τη χώρα κατάρρευση, έως ότου μια άλλη πολιτική δύναμη δείξει ότι μπορεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη είτε (αν δεν προκάμει και αυτή...) η χώρα να βουλιάξει βαθύτερα. Το πρώτο σενάριο, προϋποθέτει έναν άμεσο, βαθύ και ευρύ κυβερνητικό ανασχηματισμό, με ριζοσπαστική ανασύνθεση σε πρόσωπα, διαδικασίες και λειτουργία, με φιλοδοξία να συγκροτηθεί μια κυβέρνηση απαλλαγμένη από οπλαρχηγούς που αναγορεύουν την ιδεοληπτική μούχλα σε Αριστερά και από νταραβερτζήδες της διαπλοκής, ικανή να υλοποιήσει τη δύσκολη πολιτική που μπορεί να οδηγήσει σε διατηρήσιμη ανάπτυξη, στο πλαίσιο των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας. Τρίτο σενάριο, νομίζω δεν διαφαίνεται.
