Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές μικρού έως μεγάλου βεληνεκούς. Στην ουσία, το 2024 συνεχίστηκαν γεγονότα τα οποία είχαν ξεκινήσει τον προηγούμενο χρόνο (όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη), αλλά υπήρξαν και εξελίξεις σημαντικές, όπως η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ και η αναμενόμενη εκλογική επιτυχία στις ΗΠΑ, του κ. Τραμπ, τα καθοριστικά γεγονότα του χρόνου που μας αφήνει. Από ελληνικής πλευράς και πάλι το ‘24 συνεχίζει το ‘23, τόσο στα ελληνοτουρκικά, όσο και στο Κυπριακό.

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν με ασθενείς ρυθμούς. Στο τρίμηνο Ιούλιος -Σεπτέμβριος 2024, η μεγέθυνση στους 20 της Ευρωζώνης κατά μέσο όρο ήταν αυξημένη 0,9% συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023. Τη μεγαλύτερη αύξηση ΑΕΠ πέτυχε η Κύπρος με 3,8%, ακολουθούσαν η Ισπανία με 3,4%, η Λιθουανία με 2,3%, η Ελλάδα με 2,4%. Ότι η καθ΄ ημάς οικονομική μεγέθυνση ήταν υπερδιπλάσια από το μέσο όρο, εξηγείται εν πολλοίς από τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πιο ανεπτυγμένες, αφενός για να «χωνέψουν» το υψηλότερο κόστος ενέργειας, αφετέρου για να εκσυγχρονιστούν για να σταθούν απέναντι σε έναν πανίσχυρο ανταγωνιστή, την Κίνα.

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12), αναλογίζεται κανείς με τρόμο ποιος άνθρωπος υπήρξε πρωθυπουργός της χώρας για δυόμισι χρόνια και υπουργός Εξωτερικών για άλλα τόσα. Η πλατφόρμα που ξεδίπλωσε για τα Ελληνοτουρκικά, την Κύπρο, το Μακεδονικό, αποτελεί έκφραση ενός ακραίου ελληνικού εθνικισμού. Ψευτοδίλημμα το «πόλεμος ή ειρήνη», μας είπε. «Κατευνασμό» χαρακτήρισε τον διάλογο με την Τουρκία. Εθνική επιτυχία την απόρριψη του σχεδίου Ανάν. Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική, προσέθεσε, για να μην ξεχνιόμαστε.

Οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης ξεθυμαίνουν όσο πλησιάζει η λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Το κυβερνητικό μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2025-28 προβλέπει μεγέθυνση 2,3% το νέο έτος, 2% το 2026, 1,5% το 2027 και 1,3% το 2028. Βεβαίως, αυτοί οι ρυθμοί είναι από τους υψηλότερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλ’ είναι αυτό βάσιμος λόγος να νιώθουμε ικανοποίηση; Πιστεύω όχι. Γιατί αυτή η διαφορά τίποτα σημαντικό δεν λέει για την τροχιά της ελληνικής οικονομίας ούτε, πολύ περισσότερο, υποδηλώνει κάτι για την αναβάθμιση της θέσης της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας.

Ο «ανεμοστρόβιλος» Τραμπ-Μασκ με τις δηλώσεις που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες και οι οποίες έχουν προκαλέσει σοκ, προοιωνίζει τις «αναταράξεις» που θα ακολουθήσουν μετά την ορκωμοσία Τραμπ.

Ο Μασκ έχει μια τεράστια επιρροή πάνω στον Τραμπ. Δεν θυμόμαστε στην αμερικανική Ιστορία άλλον σύμβουλο, που να έχει τόσο μεγάλη επιρροή πάνω στον πρόεδρο. Ο μελλοντικός αντιπρόεδρος, Τζέϊ Ντι Βανς, είναι εξαφανισμένος, έχει εντελώς επικαλυφθεί από τον Μασκ.

Dita e Pavarësisë. Ημέρα της Αλβανικής Ανεξαρτησίας! Στις 28 Νοεμβρίου το βράδυ, χιλιάδες Αλβανοί είχαν ξεχυθεί στους δρόμους των Αθηνών, πεζοί, στα αυτοκίνητα και στα μηχανάκια να γιορτάσουν την εθνική επέτειο της πατρίδας τους. H άρτι φωταγωγημένη για τις γιορτές πόλη έλαμψε με τρόπο πρωτόφαντο: και χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια και δικέφαλοι αετοί!

Στις 28 Νοέμβρη του 1912, υπεγράφη η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Αλβανίας στην Αυλώνα. Βέβαια, θα χρειαζόταν να περάσει αρκετός καιρός ώστε να γίνει πραγματικά κράτος η Αλβανία.

Πριν μια βδομάδα η Εποχή είχε φιλοξενήσει άρθρο μου για τα ελληνοτουρκικά με τίτλο «Σταθεροί στην αντιεθνικιστική μας γραμμή». Εκεί υπήρχε η πρόβλεψη ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, και αν υποθέσουμε ότι θέλει, δεν μπορεί να προχωρήσει στην επίλυση των Ελληνοτουρκικών διαφορών. Το σχετικό σημείο: « …η βούληση και οι αντοχές της κυβέρνησης Μητσοτάκη δεν την οδηγούν σε ριζική επίλυση των διαφορών με την γείτονα αλλά σε επιδίωξη διατήρησης ενός καλού – πλην εύθραυστου – κλίματος».

Κάθε μέρα που περνά, τα «ήρεμα νερά» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κινδυνεύουν να δώσουν τη θέση τους σε νέες φουρτούνες. Η έλλειψη προόδου στην επίλυση των ζητημάτων ουσίας απειλεί την ύφεση.

Όταν όλοι επαναλαμβάνουν καθημερινά και δημόσια πως δεν υποχωρούν ούτε σπιθαμή από καμία θέση τους, ενώ ταυτόχρονα δεν έχουμε και ένδειξη προόδου επί της ουσίας, είναι ζήτημα χρόνου οι διακηρύξεις αδιαλλαξίας να αρχίσουν πάλι να αντιμετωπίζονται εκατέρωθεν ως «προκλήσεις» και για μια ακόμη φορά να μπει σε κίνηση το σπιράλ της έντασης.

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές της στους τρεις πρώην Έλληνες πρωθυπουργούς με τους οποίους συνεργάστηκε την προηγούμενη δεκαετία, πυροδότησε αντιδράσεις στον εγχώριο πολιτικό και δημοσιογραφικό κόσμο. Καταρχάς να υπογραμμίσουμε ότι κάθε ανάλογο εγχείρημα έχει υποκειμενικό χαρακτήρα καθώς εμπεριέχει την οπτική ενός προσώπου. Οφείλουμε όμως να παραδεχθούμε ότι η συμμετοχή του/της εκάστοτε συγγραφέα σε πρωταγωνιστική θέση στα γεγονότα δίνει στο πόνημα του/της μια άλλη δυναμική και αξία στην κατατεθειμένη «αλήθεια» του/της.

Τις επόμενες ημέρες θα απασχολήσει την Ολομέλεια της Βουλής ένα νομοσχέδιο που αφορά τη μισθωτή εργασία: Συλλογικές διαπραγματεύσεις και κατώτατο μισθό. Ορίζει ότι ο κατώτατος μισθός θα προκύπτει (παρά τη διαφωνία της ΓΣΕΕ και του ΣΕΒ) από έναν αλγόριθμο, έτσι ώστε να μην επιτρέπονται αυξήσεις του κατώτατου μισθού πάνω από τον πληθωρισμό και τη γενική παραγωγικότητα. Αναφορικά, δε, με την υποχρέωση της χώρας -σε συμμόρφωση με σχετική ευρωπαϊκή οδηγία- να καταρτίσει συγκεκριμένο σχέδιο για να καλυφθεί το 80% των μισθωτών από συλλογικές συμβάσεις, το νομοσχέδιο πετά τη μπάλα στην εξέδρα.

Μετά από όσα συνέβησαν τη χρονιά που πέρασε απαιτούνται η μέγιστη ενότητα, συντροφικότητα και συλλογικότητα. Χρειάζεται παράλληλα ένας αέρας ανανέωσης στη δημόσια εικόνα του κόμματος, που θα συνδυάζεται, όμως, με την εμπειρία και τη στιβαρή πολιτική παρουσία που αποπνέουν σιγουριά και εμπιστοσύνη.

Το μέτρο της επιτυχίας της εκλογής προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία δεν είναι μόνο το γεγονός ότι σημειώθηκε μια πολύ ικανοποιητική συμμετοχή μετά από μία χρονιά πρωτοφανούς κρίσης και απαξίωσης, με τρεις διασπάσεις και δραματική συρρίκνωση της εκλογικής του επιρροής.

Μόνιμο και διακηρυγμένο μέλημα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι η διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας ως μη διαπραγματεύσιμο αγαθό. Εχει δίκιο. Ούτως ή άλλως για μια υπερχρεωμένη χώρα όπως η Ελλάδα, πολλώ μάλλον στις σημερινές συνθήκες διεθνούς αναστάτωσης, όταν σμήνη από αβεβαιότητες διατρέχουν όλο τον κόσμο, η ανατροπή της δημοσιονομικής ισορροπίας θα ήταν ό,τι χειρότερο θα μπορούσε να μας συμβεί.