Η σταθερότητα της ηγεμονίας εξασφαλίζεται όσο δεν φαίνεται στον ορίζοντα επεξεργασμένος διαφορετικός τρόπος και πλαίσιο διακυβέρνησης, αναγνωρίσιμα στην κοινωνία.

Καλόδεχτη η κριτική του Ευκλείδη Τσακαλώτου με τίτλο «Οι αντιφάσεις στην ανασυγκρότηση του ελληνικού αστισμού» («Εφ.Συν.» 11.12.21) στο άρθρο που γράψαμε με τη Μυρσίνη Ζορμπά «Η ανασυγκρότηση του ελληνικού αστισμού» («Εφ.Συν.» 26.6.21). Αλλωστε συμφωνούμε στην αναγκαιότητα μιας πολιτικής στρατηγικής «αντίδοτου σε απλοϊκές αναλύσεις που μένουν στην ανικανότητα, την αναποτελεσματικότητα ή κυνικότητα της κυβέρνησης».

Είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς, με λογική ή ατομική ψυχολογία, την επιμονή ενός πολιτικού σε σίγουρη ήττα, όταν έχει δυνατότητα αξιοπρεπούς υποχώρησης. Δεν εξηγείται. Νομίζω ότι πρέπει να αναζητήσει κανείς το τραύμα σε όλους τους πολιτικούς που διαχειρίστηκαν την κρίση, μια όντως δύσκολη συγκυρία.

Οι εξοπλισμοί είναι σαν τον άνθρωπο που κυνηγάει τη σκιά του. Οσο κι αν τρέχει, ποτέ δεν θα τη φτάσει. Και η Ελλάδα την κυνηγά, ξοδεύει και ξοδεύεται συνεχώς. Στα 200 χρόνια ιστορίας της, μία και μόνη φορά απέδωσαν οι επενδύσεις σε όπλα. Στους Βαλκανικούς Πολέμους. Και τότε όμως στο πλαίσιο μιας συμμαχίας βαλκανικής και ευρωπαϊκής. Ωστόσο τον βράχο του Σίσυφου τον σπρώχνει στην κορυφή του λόφου αενάως.

Ο Θάνατος γράφει την ιστορία των ανθρώπων, ανασυνθέτοντας το σύνολο της ζωής τους. Και ο θάνατος του Μίκη Θεοδωράκη μας φέρνει αντιμέτωπους με μια προσωπικότητα που επένδυσε με ήχο την ιστορία της Ελλάδας και έκανε τη μουσική διαμορφωτική πολιτική δύναμη. Η διάχυτη συγκίνηση που εκφράζεται με δηλώσεις και αναρτήσεις σε επικολυρικούς τόνους, αναμενόμενη βέβαια, δεν μας βοηθάει να καταλάβουμε την προσωπικότητα και την εποχή της.

Ο Θεοδωράκης δεν πειραματιζόταν στο στούντιο αλλά στα κατάμεστα γήπεδα των συναυλιών του. Ο μουσικός λαός καθοδηγούσε τον πολιτικό λαό, ακόμη και στις πιο αμφισβητούμενες πολιτικές θέσεις και χειρονομίες του Θεοδωράκη. Και αυτός ο διαχρονικός λαός είναι το έθνος, η ρωμιοσύνη, δηλαδή ελληνισμός χωρίς κρατικές συνδηλώσεις, ο λαϊκός ελληνισμός που υπερβαίνει το κράτος και τις διαμεσολαβήσεις της πολιτικής κοινότητας

Ο αποκλεισμός του 1/3 των παιδιών από το Πανεπιστήμιο είναι στίγμα για την κυβέρνηση και θα πρέπει να μείνει ως τέτοιο για το κόμμα της ΝΔ. Τέτοιες μέρες που γιορτάζουμε την Μεταπολίτευση αξίζει να θυμηθούμε ότι στη ραχοκοκαλιά της κουλτούρας της υπήρξαν οι πολιτικές της συμπερίληψης – πολιτικές που σταθερά πολεμούσε η δεξιά, τόσο τις προηγούμενες δεκαετίες αλλά από όσο φαίνεται ακόμη και σήμερα. Είναι πολιτικές που πηγάζουν από την αλλεργία της για τα λαϊκά στρώματα αλλά και από την καταστατική της ιδεολογία σχετικά με τα κοινωνικά στεγανά, τον περιορισμό της κοινωνικής κινητικότητα και την εξυπηρέτηση ενός στενού πυρήνα ημετέρων – στην προκειμένη περίπτωση των σχολαρχών.

Στις ερμηνείες για τη δημοσκοπική διαφορά ανάμεσα στη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ παραλείπεται ένας κρίσιμος παράγοντας: η ευρύτερη συρρίκνωση της επιρροής της Αριστεράς. Το είδαμε πρόσφατα και στην Κύπρο, αλλά αφορά ολόκληρη την Ευρώπη, τόσο τη Σοσιαλδημοκρατία, όσο και τη ριζοσπαστική Αριστερά. Δεν ανακάλυψε ξαφνικά ο κόσμος τα καλά του καπιταλισμού. Το αντίθετο.

«Το πρόγραμμα δεν είναι συρραφή αιτημάτων. Ούτε είναι το κυβερνητικό πρόγραμμα που θα δημιουργηθεί όταν έλθει η ώρα. Πρόκειται για πρόγραμμα προσανατολισμού. Για τον προγραμματικό εξοπλισμό ενός προοδευτικού μπλοκ της ελληνικής κοινωνίας. Οι συνθήκες αλλάζουν πολύ γρήγορα και αναπάντεχα», δηλώνει ο εκ των κορυφαίων ιστορικών της χώρας Αντώνης Λιάκος.

Πού βρισκόμαστε σήμερα, στο μέσο της κυβερνητικής θητείας; Χρειάζεται να αντιληφθούμε τις βαθύτερες τάσεις πέρα από τα κυβερνητικά ή αντιπολιτευτικά στερεότυπα. Ο υπό ανασυγκρότηση αστισμός δεν είναι η μετεμφυλιακή Δεξιά του παρακράτους και του Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια. Δεν είναι ο ενοχικός αστισμός της Μεταπολίτευσης, ούτε οι ηττημένοι σνομπ του ’80. Δεν είναι το μετέωρο βήμα του εκσυγχρονισμού του ’90, αλλά ούτε και η άκρα δεξιά. Η ανασυγκρότηση του ελληνικού αστισμού σχεδιάστηκε ως ένα ευρύ στρατηγικό σχέδιο βαθιών δομικών αλλαγών που αναθεωρούν περίπου μισό αιώνα από τη Μεταπολίτευση.

Φαίνεται παράδοξη αυτή η ερώτηση, αλλά αξίζει να γίνει, παραπέμποντας στη μεσαιωνική αντίληψη για τα δύο σώματα του βασιλιά, το φυσικό και το δημόσιο, στην οποία θεμελιώθηκε η πολιτική σκέψη και η θεωρία της κυριαρχίας (E. Kantorowicz, The King’s Two Bodies). Αυτή που μας αποκάλυψε όλες τις απόκρυφες και αόρατες όψεις και λειτουργίες της εξουσίας, που παρέμεναν ακατανόητες. Είναι όμως το πολιτικό κόμμα το σώμα της Αριστεράς; Ταυτίζεται η Αριστερά με το κόμμα της; Σύμφωνα και με τη σοσιαλδημοκρατική και με τη λενινιστική ταυτίζεται. Μπορούμε όμως να το ισχυριστούμε αυτό σήμερα; Η απάντησή μας είναι όχι και αυτό ακριβώς θέλουμε να υποστηρίξουμε.

Αντώνης Λιάκος: Η μελέτη ξεκινά από μακροϊστορικές διαπιστώσεις, όπως η αυξητική τάση του πληθυσμού στα νεότερα χρόνια

Πέραν των εορτασμών, εκείνο που θα μείνει από την επέτειο των 200 χρόνων της Επανάστασης είναι ο τρόπος που θα (ξανα)διαβάσουμε την Ιστορία της. Η Ελληνική Επανάσταση είναι ένα τεράστιο γεγονός που συνεχώς θα ξεδιπλώνεται στα μάτια μας αναλόγως των ερωτημάτων μας.

Τον τελευταίο καιρό εμφανίστηκε μια νέα γενιά θεωριών συνωμοσίας. Τούτη τη φορά η Γερμανία θέλει να παρέμβει στην ελληνική εκπαίδευση και να παραχαράξει την Ιστορία που διδάσκονται οι ελληνόπαιδες αναφορικά με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή.

Οι θεωρίες συνωμοσίας ανήκουν στο φολκλόρ της πολιτικής κουλτούρας, κάτι από το άρωμά τους υπάρχει σε όλο το φάσμα της.