Η ένταση που έχουν συσσωρεύσει τις τελευταίες εβδομάδες οι χειρισμοί της κυβέρνησης στην τραγωδία των Τεμπών ξεπερνά τα συνήθη. Οπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, η συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μας φρονεί ότι δεν γίνονται όσα πρέπει για να αποκαλυφθεί γυμνή η αλήθεια και για να τιμωρηθούν οι ένοχοι, όσο ψηλά και αν ίστανται. Η γνωστή συνέντευξη του πρωθυπουργού στον Alpha (29.1.2025), αντί να εκτονώσει την ατμόσφαιρα, μπέρδεψε πιο πολύ τα πράγματα καθώς ακόμη και στενοί συνεργάτες του δεν θέλουν –ίσως και δεν μπορούν– να αντιληφθούν την «κατευναστική» γραμμή που θέλησε να περάσει.

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή είναι όμως και η εικόνα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με την πρόσφατη μέτρηση της Metron, η θετική αξιολόγηση του κυβερνητικού έργου είναι 27% -περίπου 4 μονάδες κάτω από το Δεκέμβριο, όπερ διόλου παράδοξο αν αναλογιστείτε την ποιότητα της ασκούμενης πολιτικής. Και η αξιολόγηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όμως, ναι μεν ξεκόλλησε από το 7% που ήταν προ 6μήνου (όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν δεύτερο κόμμα στη Βουλή) αλλά είναι στο 20% και πέφτει –είναι 6 μονάδες κάτω από τον περασμένο Δεκέμβριο.

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για τα Τέμπη και ποια η ευθύνη της κυβέρνησης;Αναθεωρήθηκε το Σύνταγμα καταργώντας τη σύντομη αποσβεστική προθεσμία για μέλη της κυβέρνησης, δεν έχει όμως ακόμα ψηφιστεί ο σχετικός νόμος!

Μου τηλεφώνησε χθες ένα σημαντικό πολιτικό πρόσωπο για να ρωτήσει τη νομική γνώμη μου πάνω σε ένα κρίσιμο συνταγματικό ερώτημα, που αφορά άμεσα την υπόθεση των Τεμπών.

Η Κυριακή των Τεμπών διέλυσε την ψευδαίσθηση κυριαρχίας. Η πεποίθηση ότι, εφόσον δεν υπάρχει ισχυρή αντιπολίτευση, όλοι και όλα είναι διαχειρίσιμα, μπορείς να κινείς τα νήματα και με μαεστρία να ελέγχεις το παιγνίδι, αποδείχθηκε αφελής. Μαζί, κατέρρευσε και η εμπιστοσύνη στην ειλικρίνεια των κυβερνώντων, αφενός: Ουδείς πιστεύει ότι ανακάλυψαν την αλήθεια την Κυριακή. Αυτό που εκείνη την ημέρα αντιλήφθηκαν ήταν ότι όλοι οι άλλοι γνώριζαν πως τους έλεγαν ψέματα. Αφετέρου, στη διαχειριστική ικανότητά τους:

 Το μεσημέρι άφησα αυτή την τεράστια συγκέντρωση κόσμου να με καταπιεί. Περιπλανιόμουν ανάμεσα σε στενές διόδους στο πλήθος για να καταλάβω το μέγεθός της, την πυκνότητά της, τη σύνθεσή και την υφή της. Κρυφάκουγα κουβέντες, παρατηρούσα πρόσωπα, προσπαθούσαν να μαντέψω συναισθήματα. Με μαγεύουν οι μεγάλες συγκεντρώσεις, και νομίζω ότι υπήρξε σταθμός στη ζωή μου η εμπειρία της πλατείας Ταχρίρ στην Αίγυπτο, στην Αραβική Άνοιξη, τέτοια εποχή το 2011. Και νομίζω ότι η τούτη η σημερινή είναι ίσως η μεγαλύτερη που έχω δει στην Αθήνα -ίσως μεγαλύτερη και από τις μεταπολιτευτικές και τις συγκεντρώσεις της κρίσησ

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ Μαρξ προειδοποιούσε στον πρόλογο του «Κεφαλαίου» ότι ο αναδυόμενος μοναχικός τότε αγγλικός βιομηχανικός καπιταλισμός αφορούσε και τον υπόλοιπο Κόσμο. Την ίδια προειδοποίηση εκπέμπουν οι αμερικανικές εξελίξεις. Όχι τόσο η εκλογή Τραμπ καθαυτή. Από μόνη της η στρατηγική «πρώτα η Αμερική» περικλείει πολλές αδυναμίες και αντιφάσεις – με πιο ανησυχητικό στοιχείο ασφαλώς την ποιότητα του νέου Προέδρου. Έχουν γραφτεί ήδη άπειρες αναλύσεις επ΄ αυτού.

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις και ανακατατάξεις σε όλο τον κόσμο, αναπόφευκτα και καθ’ ημάς. Ήταν εντυπωσιακά -κι όχι για καλό- ορισμένα από τα πιο νωπά δημοσκοπικά ευρήματα: Κατέγραψαν ότι στην πλευρά των συστημικών κομμάτων επικρατεί ορισμένη σταθερότητα, κάτι, λες, σαν μια παγιωμένη κατάσταση, ενώ στην άλλη πλευρά, των λεγόμενων αντισυστημικών κομματικών σχημάτων εμφανίζεται έντονη κινητικότητα: Έτσι, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, σε λίγο πάνω από ένα μήνα αφότου εκλέχτηκε ο Τραμπ, ο κομματικός χώρος δεξιότερα της ΝΔ κέρδισε 4 ποσοστιαίες μονάδες (περίπου τόσες, όσες έχασε ο χώρος αριστερά του ΠΑΣΟΚ), με αποτέλεσμα αθροιστικά να ξεπεράσει το 20%.

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) υποτίθεται ότι ήταν το πολύτιμο εργαλείο που θα άλλαζε την Ελλάδα, χρηματοδοτώντας συγκεκριμένες δράσεις και προτεραιότητες: Πράσινη μετάβαση, ψηφιακό μετασχηματισμό, οικονομίες κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων και εξωστρέφεια. Τα ευρωπαϊκά κεφάλαιά του, 36 δισ. ευρώ, μαζί με τα αντίστοιχα κεφάλαια του ΕΣΠΑ και της νέας ΚΑΠ, με συνήθη μόχλευση άθροιζαν πάνω από 100 δισ. ευρώ, αρκετά για να καλυφθεί το επενδυτικό κενό της χώρας και, υπό προϋποθέσεις, να ανασυγκροτηθεί η παραγωγική βάση της οικονομίας της.

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη για τον θεσμό και υπερβαίνει τα κομματικά όρια. Η πορεία της χαρακτηρίζεται από δημοκρατικές αξίες και δημοκρατικό ήθος, έχει μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό αποτύπωμα, αλλά και μια διεθνή και ακαδημαϊκή δράση που προσθέτει και αντιστοιχεί στον ανώτατο θεσμό. Επιμείναμε ότι δεν πρέπει η διαδικασία εκλογής να γίνει ευκαιρία για εντυπώσεις και κομματικά παιχνίδια. Για όλους αυτούς τους λόγους η υποψηφιότητα της κυρίας Κατσέλη έχει ήδη ένα πολύ θετικό πολιτικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Και αποτελεί και σήμερα τη μόνη υποψηφιότητα που μπορεί και να ενώσει.

Ανήμερα τα Χριστούγεννα έγινε δολιοφθορά σε ένα υποβρύχιο καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας –άλλο ένα κρούσμα προστέθηκε στα «δυστυχήματα» που τελευταία πυκνώνουν σε καλώδια επικοινωνιών κι αγωγούς ενέργειας στη Βαλτική. Ίσως το πιο σημαντικό, όμως, είναι αυτό που –για πρώτη φορά- ακολούθησε: Την επομένη, οι φινλανδικές αρχές απαλλοτρίωσαν πλοίο με σημαία των Νήσων Κουκ, που υποψιάζονταν (ενδεχομένως ορθώς) ότι ανήκει στο ρωσικό σκιώδη στόλο δεξαμενοπλοίων και προκάλεσε τη δολιοφθορά, κόβοντας το καλώδιο με τις άγκυρές του. Ποιο είναι το νέο και σημαντικό;

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές μικρού έως μεγάλου βεληνεκούς. Στην ουσία, το 2024 συνεχίστηκαν γεγονότα τα οποία είχαν ξεκινήσει τον προηγούμενο χρόνο (όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη), αλλά υπήρξαν και εξελίξεις σημαντικές, όπως η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ και η αναμενόμενη εκλογική επιτυχία στις ΗΠΑ, του κ. Τραμπ, τα καθοριστικά γεγονότα του χρόνου που μας αφήνει. Από ελληνικής πλευράς και πάλι το ‘24 συνεχίζει το ‘23, τόσο στα ελληνοτουρκικά, όσο και στο Κυπριακό.

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν με ασθενείς ρυθμούς. Στο τρίμηνο Ιούλιος -Σεπτέμβριος 2024, η μεγέθυνση στους 20 της Ευρωζώνης κατά μέσο όρο ήταν αυξημένη 0,9% συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023. Τη μεγαλύτερη αύξηση ΑΕΠ πέτυχε η Κύπρος με 3,8%, ακολουθούσαν η Ισπανία με 3,4%, η Λιθουανία με 2,3%, η Ελλάδα με 2,4%. Ότι η καθ΄ ημάς οικονομική μεγέθυνση ήταν υπερδιπλάσια από το μέσο όρο, εξηγείται εν πολλοίς από τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πιο ανεπτυγμένες, αφενός για να «χωνέψουν» το υψηλότερο κόστος ενέργειας, αφετέρου για να εκσυγχρονιστούν για να σταθούν απέναντι σε έναν πανίσχυρο ανταγωνιστή, την Κίνα.