Οσοι διαφώνησαν μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ με την απόφαση του πρωθυπουργού να δεχτεί τους όρους που επέβαλαν οι δανειστές, θέτουν το εξής ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν να ζητάμε από τον λαό να μας στηρίξει για να απορρίψουμε ένα ιταμό τελεσίγραφο, ο λαός να μας στηρίζει με ποσοστό ανέλπιστα μεγάλο και μια βδομάδα αργότερα να δεχόμαστε λύση πολύ χειρότερη από εκείνη που απορρίψαμε;

Σε μια πρώτη ματιά θα χαρακτήριζα το ερώτημα εύλογο. Μόνο που τα πράγματα δεν έγιναν έτσι ή, μάλλον, δεν έγιναν ακριβώς έτσι.

Θέλω να πω ότι στις μέρες πριν από το δημοψήφισμα η κυβέρνηση έστειλε όχι ένα αλλά δύο μηνύματα. Το πρώτο, και σαφώς εμφανέστερο, ήταν όντως το κάλεσμα στα όπλα. Και το δεύτερο, πιο συγκεκαλυμμένο και έμμεσο, ήταν ότι το «όχι» δεν θα είχε δυσάρεστες συνέπειες εφόσον δεν διακυβεύεται η παραμονή της χώρας στο ευρώ. Αντίθετα, θα ενίσχυε τη θέση της κυβέρνησης.

Οπως είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης, σε 48 ώρες μετά το «όχι» θα ανοίξουν οι τράπεζες και θα έχουμε συμφωνία πολύ καλύτερη από εκείνη που μας πρότειναν.

Αξίζει να σταθούμε και να δούμε από πιο κοντά αυτόν τον περίεργο συνδυασμό εξέγερσης και επανάπαυσης: από τη μια ο ακραίος λόγος της ρήξης, που μας προτρέπει σε πόλεμο μέχρις εσχάτων, κι από την άλλη η καθησυχαστική διαβεβαίωση ότι δεν διατρέχουμε κανέναν κίνδυνο.

Ως τέχνασμα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά δεν αφορά μόνο όσους ασχολούνται με τη ρητορική, επειδή η σύζευξη αυτών των δύο αντιθέτων αποτέλεσε τον πυρήνα της επικοινωνιακής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ. Μιας πολιτικής η οποία, μέχρι προσφάτως, είχε θεαματικά αποτελέσματα. Κυριολεκτικά για σεμινάριο.

Ας δούμε τι συνέβη στις εκλογές του Ιανουαρίου. Το μήνυμα της ανατροπής και της ρήξης ήταν αυτό που ήθελαν να ακούσουν εκατομμύρια χειμαζόμενοι Ελληνες, που είτε δεν έφταιξαν σε τίποτα, είτε θέλησαν να φορτώσουν τα δικά τους λάθη σε άλλους.

Κι όπως συμβαίνει πάντα όποτε ένας λαός οδεύει προς το πεδίο της μάχης, όπου υποτίθεται ότι θα κριθεί η ύπαρξή του, το πολεμιστήριο σάλπισμα λειτούργησε εμψυχωτικά, ανακαλώντας στη μνήμη το ένδοξο εθνικό παρελθόν, διάφορα ιδεολογικά στερεότυπα (π.χ. το περιβόητο αντιστασιακό DNA του Ελληνα) και κυρίως μια σειρά από ηρωικές σελίδες και εμβληματικές προσωπικότητες της Αριστεράς: θάρρος, λεβεντιά, αυτοθυσία, Βελουχιώτης, βροντάει ο Ολυμπος...

Εμφορούμενοι από τέτοια ψυχοδιεγερτικά συναισθήματα οι Ελληνες ξεκίνησαν για τα μαρμαρένια αλώνια της Ιστορίας, έχοντας όμως κατά νου και το δεύτερο μήνυμα, το οποίο εστάλη υπογείως: ότι η αντίσταση δεν συνεπάγεται κόστος. Κι αυτό, διότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πείσει τους ψηφοφόρους του ότι ο μισητός εχθρός θα το βάλει στα πόδια. Ή, για να σας θυμίσω τη γνωστή διαβεβαίωση πριν από τις εκλογές: δεν υπάρχει περίπτωση, ούτε μία στο εκατομμύριο, να πει όχι η Μέρκελ.

Δηλαδή η τιτανομαχία που θα κρίνει το μέλλον της Ελλάδας και ίσως κατ’ επέκταση της Ευρώπης, αν όχι ολόκληρου του κόσμου, θα αποδειχτεί στρατιωτικός περίπατος, ένας πόλεμος αναίμακτος. Προ ημερών μάθαμε την πικρή αλήθεια: Μερικοί εταίροι θέλουν να μείνουμε αλλά με τους δικούς τους όρους, ενώ κάποιοι άλλοι δεν βλέπουν την ώρα να μας διώξουν.

Πρώτη απορία: Πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ λένε «όχι» στη συμφωνία επειδή αντίκειται στην αρχική τους θέση. Τώρα όμως που η προϋπόθεση της εν λόγω θέσης, ότι δηλαδή δεν μπορούν να μας διώξουν, αποδείχτηκε λανθασμένη μήπως θα πρέπει να την αναθεωρήσουν αντί να διαμαρτύρονται; Δεύτερη απορία: Σε τι διαφέρει η θέση της Αριστερής Πλατφόρμας από εκείνη του ΚΚΕ που πάντα διακήρυσσε ότι η μόνη λύση είναι να βγούμε από την ευρωζώνη;

Και τρίτη απορία: Γιατί δεν δήλωσαν ξεκάθαρα, όπως ο Κ. Λαπαβίτσας π.χ. πριν από το δημοψήφισμα ή τις εκλογές και όχι μετά, ότι αν οι εταίροι εμμείνουν στις σκληρές θέσεις τους, εμείς θα ξαναγυρίσουμε στη δραχμή;

Το τι θα συμβεί από εδώ και στο εξής ουδείς γνωρίζει. (Το κείμενο αυτό γράφτηκε το πρωί της Πέμπτης.) Εναπόκειται πάντως στον πρωθυπουργό και μόνο σ’ αυτόν να αποφασίσει. Διότι σήμερα όχι μόνο δεν υπάρχουν, αλλά ούτε φαίνονται στον ορίζοντα κάποιοι που θα μπορούσαν να πάρουν τις τύχες της χώρας στα χέρια τους. Εχω όμως την αίσθηση ότι το συγκεκριμένο παραμύθι δεν θα το ξανακούσουμε. Κι αυτό είναι πολύ θετικό.

Διότι μας βοηθάει να κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στις ταρζανιές του Γ. Βαρουφάκη και τη σοβαρή και προσγειωμένη αμφισβήτηση κάποιων πραγμάτων που δεν θέλουμε να δεχτούμε γιατί τα θεωρούμε άδικα. Οχι όμως με λεονταρισμούς και όνειρα για τη δραχμή, αλλά με κινήσεις σοβαρές και συντονισμένες με εκείνες των συμμάχων μας στην Ευρώπη.

Οι οποίοι υπάρχουν. Ελπίζω δηλαδή να δούμε έναν ΣΥΡΙΖΑ διαφορετικό, απαλλαγμένο από όσους νοσταλγούν το Τείχος του Βερολίνου και από την παράνοια του αριστερισμού που ο λόγος του παραπέμπει λιγότερο στον Μαρξ και περισσότερο στην Αποκάλυψη του Ιωάννη.

Απαλλαγμένο επίσης από διάφορα νοσηρά κρούσματα προσωπικής στρατηγικής. Η ελληνική Αριστερά ίσως ευθύνεται για πάρα πολλά. Ουδέποτε όμως κατηγορήθηκε για εκτός ελέγχου ναρκισσισμούς και αυταρχικές μεγαλομανίες που έχουν περάσει στην επικράτεια του γελοίου.