Μεγάλη Δευτέρα στη μία το μεσημέρι. Τότε κλείστηκε το ραντεβού μας με τον Φώτη Κουβέλη, τον πρόεδρο της Δημοκρατικής Αριστεράς. Το κυνηγούσαμε καιρό αλλά μεσολάβησε το 1ο συνέδριο του κόμματος και ο χρόνος του ήταν πιεσμένος. Η αλήθεια είναι ότι για λόγους ανωτέρας βίας καθυστερήσαμε στο ραντεβού μας. Και εκεί που θεωρήσαμε ότι θα ακυρωνόταν, μας υποδέχτηκε πάντα με την ευγένεια που τον διακρίνει στο προσωπικό του γραφείο στην Κριεζώτου. Ειπώθηκαν πολλά, τόσο «επισήμως» όσο και «οff the record». Και όταν μας είπε ότι ο χρόνος του τελειώνει και μας έμεναν ακόμα κάποιες ερωτήσεις, τότε μας πρότεινε και δεύτερο ραντεβού παρά την αργοπορία μας: «την Πέμπτη στη μία, αλλά μία μία!» Ο Φώτης Κουβέλης, λοιπόν, μιλά στο Vice Versa για την Αριστερά, το ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και τη ΔΗΜΑΡ, μέχρι το Μνημόνιο, το χρέος και την Κερατέα.
Πως αποτιμάτε την περίοδο της Μεταπολίτευσης για την Αριστερά;
Η Αριστερά μέσα στην διαδρομή των ετών έχει θετικές καταγραφές αλλά και ελλείμματα. Δε μπόρεσε να επηρεάσει ουσιαστικά το περιεχόμενο της ασκούμενης πολιτικής. Επηρέασε, όμως, σε σημαντικό βαθμό τις κοινωνικές διεκδικήσεις. Επειδή ακριβώς προσδιορίστηκε περισσότερο ως μια δύναμη καταγγελτική και αντιπολιτευόμενη, δε θέλησε να επηρεάσει το μέγεθος της κυβερνητικής εξουσίας. Αυτό μαζί με τις δικές της ατέλειες, που δεν της επέτρεψαν να διαμορφώνει και να διατυπώνει έναν ολοκληρωμένο πολιτικό λόγο, την καθήλωσε σε ένα περιορισμένο πεδίο πολιτικής παρέμβασης και επηρεασμού των πολιτικών εξελίξεων. Είχε κατά συνέπεια μια αναντιστοιχία της κοινωνικής της επιρροής σε σχέση με την πολιτική επιρροή η οποία ήταν περιορισμένη.
Η περίοδος του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ βοήθησε την Αριστερά;
Η ίδρυση του Συνασπισμού -με βασικές δυνάμεις το ΚΚΕ και την ΕΑΡ- ήταν μια κίνηση που ήθελε να απαντήσει στον πολυκερματισμό της Αριστεράς αλλά και ταυτόχρονα να χαράξει μια καινούργια πραγματικότητα για μια Αριστερά που πείθει και στρατεύει περισσότερους. Η κατάρρευση όμως της Σοβιετικής Ένωσης ετεροκαθόρισε σημαντικά την επιλογή του ΚΚΕ το οποίο και αποχώρησε. Ο Συνασπισμός είχε την πορεία του και τις ταλαντεύσεις του, κατέγραψε θετικά πράγματα, αλλά δε μπόρεσε να απαντήσει σε μια σειρά από άλλα ζητήματα και κάποια στιγμή ιδρύθηκε το συμμαχικό σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί πια, μέσα σε αυτό το συμμαχικό σχήμα άρχισε να διαχέεται η πολιτική του ΣΥΝ όπως την είχαμε αποφασίσει ως πολιτική της σύγχρονης Ανανεωτικής Αριστεράς. Υπήρξαν ακόμη και εκδηλώσεις που οδηγούσαν την πορεία του ΣΥΝ σε αριστερότροπους λαϊκισμούς ή και αριστερισμούς με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται η φυσιογνωμία του. Αυτά είχαν επισημανθεί ως καίρια ζητήματα. Η προσπάθειά μας να ανακτήσει ο ΣΥΝ τα χαρακτηριστικά του ως δύναμη της σύγχρονης ευρωπαϊκής αριστεράς δε στάθηκε δυνατή. Η αποχώρηση της Ανανεωτικής Πτέρυγας δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η πλήρης αντίθεσή της προς την αλλοίωση της φυσιογνωμίας του ΣΥΝ.
Πριν την αποχώρηση σας ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε μια απότομη δημοκοπική άνοδο και μια απότομη πτώση αυτών των ποσοστών μέσα σε λίγους μήνες. Πως το ερμηνεύετε αυτό;
Τα ποσοστά αυτά ήταν όντως, όπως το είπατε, δημοσκοπικά. Αλλά ανεξάρτητα από το γεγονός αυτό ήταν εξαιρετικά εύθραυστα. Δεν αντανακλούσε μια σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία. Τότε, είχα υποστηρίξει ότι αυτά τα ποσοστά θέλουν την ορθή διαχείριση και την πολιτική εκείνη που θα τα μετατρέψει σε συγκεκριμένα και όχι ευμετάβλητα ποσοστά μέσα στην ίδια την κοινωνία.
Ένα από τα σημαντικά εγχειρήματα της Ανανεωτικής Αριστεράς ήταν η ίδρυση της ΕΑΡ που οδήγησε στο Συνασπισμό όπου επετεύχθη η σύνθεση. Δύσκολη λέξη για την Αριστερά. Η ΔΗΜΑΡ ωστόσο δημιουργήθηκε μέσα από μια διάσπαση. Πως απαντάτε στο ζήτημα του πολυκερματισμού της Αριστεράς;
Είναι όντως υπαρκτό το ζήτημα του πολυκερματισμού της Αριστεράς, αλλά δε μπορεί να ξορκίζεται με ευχές και με αόριστες αναφορές στην ανάγκη ενότητας. Τα επιμέρους τμήματα της Αριστεράς, αυτά που αυτοπροσδιορίζονται ως αριστερές δυνάμεις, δεν αθροίζονται σε ενιαίο άθροισμα με δεδομένες τις πολλές και μεγάλες διαφορές αλλά και τις αντιθέσεις και, σε πολλές περιπτώσεις, τις αντίπαλες θέσεις. Κατά συνέπεια δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για ενότητα της Αριστεράς ερήμην των υπαρκτών αυτών διαφορών και αντιθέσεων.
Σε ποιο βαθμό η ΔΗΜΑΡ έχει αποκρυσταλλώσει τα χαρακτηριστικά της;
Εμείς με την Διακήρυξη του κόμματός μας στις 27 Ιουνίου κάναμε αναφορά στο δημοκρατικό σοσιαλισμό, δηλαδή στο σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία. Στην πορεία για την κατάκτηση αυτού του στόχου μιλήσαμε για τον δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό που σημαίνει ότι οι οποιεσδήποτε αλλαγές θα πρέπει να γίνονται πάντοτε με την ευρύτερη δυνατή συναίνεση της κοινωνίας και των πολιτών της. Η αναφορά στον στρατηγικό στόχο του δημοκρατικού σοσιαλισμού και στον δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό δεν αποτελεί ένα γενικό και αφηρημένο ιδεολόγημα. Εάν πιστεύεις σε αυτό το δρόμο σημαίνει ότι αυτός επηρεάζει και την καθημερινά ασκούμενη πολιτική σου. Το δεύτερο στοιχείο είναι ο αριστερός ευρωπαϊσμός, δηλαδή η μάχη για τον ανακαθορισμό των συσχετισμών πρέπει να δίνεται όχι μόνο στο εθνικό αλλά και στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Βασικό στοιχείο της φυσιογνωμίας μας είναι και ο αριστερός μεταρρυθμισμός. Πιστεύουμε ότι η κοινωνία και η πολιτική θα πρέπει να κινηθούν προς επί της ουσίας δημοκρατικές, σχηματικά αριστερές, μεταρρυθμίσεις. Επιπλέον, θεωρούμε ότι πρέπει να ανήκει στο πυρήνα της πολιτικής μας η πολιτική οικολογία. Όλα αυτά η ΔΗΜΑΡ καλείται να τα αποδείξει στην πράξη. Δεν αρκεί να τα διακηρύττεις αλλά πρέπει και να τα μετουσιώνεις σε ένα καθημερινό πολιτικό αποτέλεσμα. Πιστεύω, όμως, χωρίς καμία κομματική αυταρέσκεια ότι στο διάστημα των δέκα μηνών έχουμε επιτύχει αρκετά πράγματα. Δεν εφησυχάζουμε, δεν έχουμε βεβαιότητες. Μας ενδιαφέρει να αναδείξουμε την Αριστερά της ευθύνης στην κοινωνία και στη χώρα. Δεν μας καλύπτει ένας στείρος καταγγελτικός λόγος διότι όσο χρήσιμος και αν είναι για να απαξιώνει μια νεοφιλελεύθερη συντηρητική πολιτική, δε φτάνει αυτός από μόνος του. Πρέπει αναγκαία να συνοδεύεται και από την εναλλακτική πρόταση διότι μόνο έτσι θα δημιουργηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία.
Πολλοί πρώην σύντροφοί σας στο ΣΥΝ σας καταλογίζουν δογματική απομάκρυνση και σας κατηγορούν για στροφή προς την κυβερνώσα σοσιαλδημοκρατία. Ακόμη, διατυπώνεται η ένσταση ότι ο αριστερός ευρωπαϊσμός έχει ξεπεραστεί και μάλιστα ότι δε θα αρνιόσασταν να συγκυβερνήσετε με το ΠΑΣΟΚ;
Είναι προφανές ότι τα στοιχεία που αναφέρετε είναι προσδιοριστικά της έντονης διαφωνίας που έχουμε με το ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Εμείς εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι ο αριστερός ευρωπαϊσμός είναι επίκαιρος και πολιτικά αναγκαίος. Τώρα σε ό,τι αφορά τις συνεργασίες θα πρέπει να σας πω με απόλυτη σαφήνεια ότι η αριστερά δεν είναι φύσει ταγμένη στο περιθώριο της πολιτικής ζωής και θα πρέπει να θέλει να επηρεάσει το μέγεθος της κυβερνητικής εξουσίας. Αυτό είναι τελείως διαφορετικό από ένα στείρο κυβερνητισμό διότι αυτός δεν αφορά τη ΔΗΜΑΡ σε καμία περίπτωση. Μας αφορά και μας ενδιαφέρει το πώς κυβερνιέται η χώρα και το περιεχόμενο της κυβερνητικής εξουσίας, αλλά δε μιλάμε για συνεργασίες χωρίς την ύπαρξη προγραμματικών συμπτώσεων και συμφωνιών. Οι συγκλίσεις είναι αναγκαίες για να μπορεί να μετατοπίζεται η πολιτική ζωή από τη βαθιά συντηρητική θέση που βρίσκεται σήμερα προς μια ουσιαστική προοδευτική κατεύθυνση. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνεται ερήμην των προϋποθέσεων που ανέφερα. Σήμερα αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχουν. Κατά συνέπεια όποιοι αποδίδουν στη ΔΗΜΑΡ αυτές τις κατηγορίες, καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για έναν εύκολο αντίπαλο λόγο προς τη ΔΗΜΑΡ και δεν μας αφορά. Εμείς αυτοπροσδιοριζόμαστε δεν ετεροκαθοριζόμαστε.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε στο συνέδριο της ΔΗΜΑΡ η ομιλία του καθηγητή και στελέχους της ΔΗΜΑΡ κ. Μάνου Ματσαγγάνη. Δήλωσε μεταξύ άλλων ότι ο καλύτερος τρόπος για να απαλλαγούμε από το Μνημόνιο είναι να το εφαρμόσουμε και ότι σε επιτροπή του κόμματος και ύστερα από πίεση προς τους βουλευτές, αυτοί κατέστησαν σαφές ότι αν κρινόταν η χρεοκοπία της χώρας, τότε θα ψήφιζαν το Μνημόνιο.
Κοιτάξτε, δεν υπήρχε τέτοιο ενδεχόμενο. Ακόμα και αν απαιτούνταν 180 βουλευτές για να ψηφιστεί το Μνημόνιο, εμείς δε θα το ψηφίζαμε. Οι τέσσερις βουλευτές της ΔΗΜΑΡ μελετήσαμε το Μνημόνιο, σταθμίσαμε όλα τα δεδομένα και το καταψηφίσαμε. Όπως καταψηφίσαμε και τους νόμους που συνδέονταν με το Μνημόνιο. Βεβαίως είμαστε ένα κόμμα δημοκρατικό πλουραλιστικό και ο καθένας μπορεί να διατυπώνει την άποψή του. Όμως εκείνο το οποίο πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι εν ομοφωνία(με ένα ή δύο λευκά) ψηφίστηκαν οι θέσεις και το πρόγραμμα στο 1ο συνέδριο που κινούνται στο πλαίσιο που σας προανέφερα. Πιστεύω ότι το Μνημόνιο θα μπορούσε να αποφευχθεί όσο και η παρουσία του ΔΝΤ. Λαθεμένοι χειρισμοί; Ίσως να ήταν και κυβερνητική επιλογή. Ωστόσο δε μπορούμε να παραμένουμε μόνο σε έναν αντιμνημονιακό λόγο. Έχω πει ότι δε φτάνει να δηλώνεις αντιμνημονιακός. Πρέπει ταυτόχρονα να καταθέτεις τις δικές σου προτάσεις και διεκδικήσεις και αυτό κάνουμε. Για παράδειγμα, έχουμε μιλήσει για την ανάγκη μιας θετικής αναδιάρθρωσης με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής όλων των δανείων, μείωση του επιτοκίου και διαχείριση μέρους του χρέους από την ΕΚΤ. Στο εσωτερικό μέτωπο, η ασκούμενη οικονομική πολιτική οδηγεί σε γκρεμό διότι δεν έχει καθόλου το στοιχείο της επί της ουσίας ανάπτυξης και δεν έχει τη στήριξη της κοινωνίας. Για το ΕΣΠΑ από το κονδύλι των € 4,5 δις έχουν απορροφηθεί μόνο € 390 εκατ.! Ακόμη, είναι αναγκαία η δημιουργία ενός δημόσιου τραπεζικού πυλώνα μέσω της συνένωσης-συγχώνευσης ΕΤΕ, ΑΤΕ και ΤΤ προκείμενου να αναλάβει την επενδυτική διαδικασία για να εξασφαλίσει ρευστότητα στη μικρομεσαία επιχείρηση. Θέλω να σας πω με άλλα λόγια, ότι εμείς καταθέτουμε και αναδεικνύουμε τις αναλυτικές προτάσεις που είναι δυνατό να οδηγήσουν στην έξοδο από την ασφυξία του Μνημονίου, αλλά η Κυβέρνηση δεν τα κάνει. Για παράδειγμα εξακολουθεί με την πολιτική της διατηρεί την παραοικονομία στο να λυμαίνεται το 30% του ΑΕΠ ή τη διαφθορά περίπου το 12% του ΑΕΠ και θεωρεί ως μόνη σταθερή πηγή εξασφάλισης εσόδων -με δεδομένη τη μεγάλη υστέρηση αυτών- την περικοπή συντάξεων, αποδοχών και δαπανών του κοινωνικού κράτους.
Το Μνημόνιο είναι αντισυνταγματικό;
Το Μνημόνιο επειδή περιέχει στοιχεία εκχώρησης μέρους της κυριαρχίας μας, θα έπρεπε να έχει ψηφιστεί από τους 180 βουλευτές. Επιπλέον, θεωρώ βαθιά αντιδημοκρατική, με ότι συνεπάγεται αυτό σε σχέση με την έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, την εν λευκώ εξουσιοδότηση προς τον Υπουργό Οικονομικών να αναθεωρεί το Μνημόνιο και απλώς να γνωστοποιεί την αναθεώρηση στη Βουλή των Ελλήνων. Εάν η Βουλή είναι -και πρέπει να είναι- το κατεξοχήν αντιπροσωπευτικό όργανο της λαϊκής κυριαρχίας, η λαϊκή κυριαρχία είναι στο περιθώριο και παραμένει λόγος που εξαγγέλλεται αλλά που δε διατυπώνεται στη θεσμική λειτουργία του τόπου. Αυτό δεν είναι μόνο ένα θεσμικό ζήτημα αλλά είναι ταυτόχρονα και ένα βαθύτατα πολιτικό θέμα. Το έλλειμμα και το χρέος είναι υπαρκτά μεγέθη και τούτο ανεξάρτητα από την τεράστια ευθύνη του πολιτικού στερεότυπου του δικομματισμού που σε απόλυτη συνεργασία και συζυγία με το πελατειακό κράτος τα δημιούργησαν.
Ποια είναι η θέση για την επιτροπή ελέγχου του χρέους; Είναι ρεαλιστική η πρωτοβουλία αυτή;
Δεν έχω καμία αντίρρηση και το έχω πει. Να γίνει έλεγχος του χρέους και μάλιστα να αφαιρεθεί στο βαθμό που υπάρχει -και υπάρχει- το λεγόμενο επαίσχυντο χρέος. Είναι ρεαλιστική κατά τούτο. Όταν έχεις καταγραφή του χρέους και έχεις καταγεγραμμένο επίσης αυτό το απεχθές, επαίσχυντο χρέος, τότε διαμορφώνεις πάλι στο πλαίσιο μια ρεαλιστικής πολιτικής την δυνατότητα όχι μόνο διαπραγμάτευσης αλλά κυρίως διεκδίκησης. Και νομίζω ότι στο πλαίσιο αυτού του ρεαλισμού, επαναλαμβάνω με τα στοιχεία που ανέφερα, είναι η αναγκαία διεκδίκηση που πρέπει να προβληθεί από την ελληνική κυβέρνηση η οποία επί του θέματος αυτού σιωπά.
Είστε αντίθετος με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων;
Είμαι αντίθετος και θητεύω στην πολιτική άποψη για το δημόσιο χαρακτήρα της Παιδείας. Είμαι βέβαιος ότι αν ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια τότε θα είχαμε μια εκτροπή από το σκοπούμενο που είναι η ανάδειξη της γνώσης χωρίς ετεροκαθορισμούς από επιλογές οικονομιστικού, όχι οικονομικού, χαρακτήρα και μια καθυπόταξη στις ανάγκες της αγοράς.
Η ΔΗΜΑΡ μπορεί να πιέσει για το φλέγον ζήτημα που έχει ανακύψει σχετικά με τα συγγράμματα; Ήδη δίνεται μόνο ένα ανά μάθημα και καθηγητές που εμπλέκονται με τη διοίκηση των Σχολών δήλωναν ότι του χρόνου μπορεί να μην έχουμε ούτε ένα δωρεάν.
Βεβαίως μπορούμε και θα πιέσουμε σε αυτήν την κατεύθυνση γιατί το κόστος των συγγραμμάτων είναι πραγματικά δυσβάσταχτο για τις οικογένειες των φοιτητών. Ακόμη, θα προσέθετα ότι πέρα από τα συγγράμματα αυτό που πρέπει να διασφαλιστεί είναι η επί της ουσίας εκπαιδευτική διαδικασία. Αναμφισβήτητα και τα συγγράμματα, αλλά μη λησμονούμε και την πραγματική μάθηση όπως αυτή πρέπει να αναδεικνύεται μέσα από τη ζωντανή ακαδημαϊκή διαδικασία.
Ποια είναι η γνώμη για τη δράση των κομμάτων μέσω των παρατάξεών τους στα Πανεπιστήμια;
Μακριά τα κόμματα. Είναι άλλο πράγμα οι παρατάξεις, άλλο πράγμα η αυτονομία του φοιτητικού κινήματος και είναι τελείως διαφορετικό ζήτημα η παρουσία των κομμάτων. Πρέπει να σεβαστούμε όλοι την αυτονομία του φοιτητικού-σπουδαστικού κινήματος.
Το πανεπιστημιακό άσυλο βλέπουμε ότι πολύ συχνά στεγάζει φορείς βίας. Θεωρείτε ότι είναι επίκαιρος ο θεσμός του ασύλου;
Ναι, υπό την προϋπόθεση ότι θα λειτουργεί ως πραγματικό άσυλο ιδεών. Υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο καλείται να προστατεύσει και η πολιτική αλλά και η ίδια η πανεπιστημιακή κοινότητα. Εάν εξασφαλιστεί αυτό, τότε θα λειτουργήσει το πανεπιστημιακό άσυλο. Με άλλα λόγια, να εφαρμοστεί ο νόμος ως έχει και να σταματήσουν οι μεν πολιτικοί να αναζητούν άλλοθι στις παραλείψεις των πανεπιστημιακών, οι δε πανεπιστημιακοί άλλοθι σε σχέση με την ευθύνη των πολιτικών. Και εδώ διαχρονικά υπήρξε μια διελκυστίνδα για το ποιος έχει ή δεν έχει την ευθύνη.
Για τα φαινόμενα βίας που έχουν παρουσιαστεί απέναντι σε πολιτικούς έχει διατυπωθεί η άποψη ότι είναι κομματικά υποκινούμενα. Συμφωνείτε εσείς με αυτήν την προσέγγιση;
Εγώ δε πιστεύω ότι κάποια ηγεσία κόμματος έχει δώσει εντολή για τέτοιες εκδηλώσεις οι οποίες με βρίσκουν κατηγορηματικά αντίθετο. Δεν πιστεύω ούτε στην αποτελεσματικότητα ούτε στην πολιτική ποιότητα τέτοιων εκδηλώσεων γιατί πρώτον, δεν επιτρέπουν την ανέλιξη ενός δημοκρατικού κινήματος, δεύτερον, διότι διαχέονται και εν τέλει απορροφώνται, και τρίτον, εγείρουν συντηρητικά αντανακλαστικά.
Το φαινόμενο της Κερατέας πως το κρίνετε;
Θα αναφερθώ στην ουσία του ζητήματος. Σε χρόνο ανύποπτο ως προς τις σημερινές εξελίξεις είχα υποστηρίξει ότι δεν πρέπει να γίνει ΧΥΤΥ ή αν γίνει να γίνει μόνο για τις ανάγκες των κατοίκων της περιοχής. Είχα μάλιστα εκφράσει την άποψη του πολυμερισμού των ΧΥΤΥ έτσι ώστε να μην έχουμε πολύ μεγάλα φορτία σε ορισμένες μόνο περιοχές. Τώρα από εκεί και πέρα στην εκδήλωση των κατοίκων που σαφέστατα δικαιούνται να διαδηλώνουν και να διαμαρτύρονται και να διεκδικούν αλλαγή της πολιτικής, έχουν επενδυθεί και άλλες διαθέσεις και άλλα στοιχεία. Αν θέλουμε να είμαστε περισσότερο αναλυτικοί στην ερμηνεία του φαινομένου Κερατέα, όλοι αυτοί που διαδηλώνουν εκεί δεν διαδηλώνουν πλέον -και με τον τρόπο που διαδηλώνουν- μόνο για τον ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ. Διαδηλώνουν προσερχόμενοι και από διαφορετικές πολιτικές κοιτίδες εναντίον μιας συνολικότερης πολιτικής που δεν τους βρίσκει σύμφωνους.
Πιστεύετε ότι είναι εστία λαϊκής εξέγερσής ή είναι απλώς μια εκδήλωση ανομίας;
Είναι μια εκδήλωση και με στοιχεία ανομίας που δεν έχει καμία σχέση με λαϊκή εξέγερση.
Θα πετύχουν ο κ. Καμίνης και ο κ. Μπουτάρης;
Ναι, το πιστεύω παρόλο που έχουν μπροστά τους εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις να αντιμετωπίσουν -ο καθένας βέβαια με τις αναλογίες των Δήμων του. Ο Δήμος Αθηναίων είναι μια δυσχερής υπόθεση. Είναι ένας Δήμος δομημένος στη βάση συγκεκριμένων ρυθμίσεων που πρέπει να αλλάξουν. Ο Δήμαρχος και όσο και η καινούργια δημοτική αρχή βρίσκονται αντιμέτωποι με υπαρκτά και μεγάλα ζητήματα τα οποία εν πολλοίς δε μπορεί να ρυθμίσει το Δημοτικό συμβούλιο αλλά χρειάζεται η παρέμβαση και από την πλευρά της Κυβέρνησης για να λυθούν. Για παράδειγμα, το θέμα των συμβασιούχων δεν είναι υπόθεση του Δήμου Αθηναίων. Ο Δήμος δήλωσε αυτό που αντιστοιχούσε στα πράγματα, ότι δηλαδή οι συμβασιούχοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Από εκεί και πέρα δεν έχει δυνατότητα νομοθετικής ρύθμισης ούτε έκδοσης δικαστικών αποφάσεων.
Πάντως στην Ελλάδα υπάρχει η αντίλήψη ότι η μη ανανέωση μιας σύμβασης συνιστά… απόλυση!
Γενικώς και αορίστως διαφωνώ με την αντίληψη αυτή, αλλά στη βάση των συγκεκριμένων στοιχείων που προανέφερα συμφωνώ. Δηλαδή, όταν καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες και όταν ένας άνθρωπος εργάζεται σε 8, 10, 11, 15 χρόνια με ποιο πολιτικό και ηθικό δικαίωμα θα του πεις φύγε; Υπάρχει ένα ζήτημα όμως το οποίο αναδεικνύει το ερώτημα σας, την ορθή κατανομή και την αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού. Αυτό είναι ζήτημα υπαρκτό.
Την περίοδο ίδρυσης της ΔΗΜΑΡ διατυπώθηκε η άποψη στον Τύπο ότι ίσως πλέον να είναι αργά για την Ανανεωτική Αριστερά διότι όταν ο αριστερός ευρωπαϊσμός κυβέρνησε, σε μεγάλο βαθμό, επί Σημίτη, ο τότε ΣΥΝ έκανε σκληρή αντιπολίτευση και αρνιόταν να συμπλεύσει έστω στα βασικά με τις προοδευτικές δυνάμεις. Έχει βάση η κριτική αυτή;
Θα σας απαντήσω, χωρίς να σχηματοποιώ το λόγο μου, ότι όχι μόνο ποτέ δεν είναι αργά, αλλά και ότι η ανάγκη ανασυγκρότησης του πολιτικού πεδίου και η ανάδειξη της Αριστεράς μέσα σε μια περίοδο κρίσης -με τεράστια και ανοιχτά τα προβλήματα της κοινωνίας- καθιστά απόλυτα δικαιολογημένη και αναγκαία την ύπαρξή μας. Στη βάση της οικονομικής πραγματικότητας εκτιμώ ότι ανακαθορίζονται οι κοινωνικοί συσχετισμοί. Ακριβώς αυτή η ανακαθορισμένη κοινωνία στη βάση των συσχετισμών της αναζητεί και επιδιώκει και την έκφραση της στο επίπεδο της κεντρικής πολιτικής σκηνής.
Για την περίοδο Σημίτη;
Εκείνη η περίοδος έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και θα μπορούσε κανείς να πει ότι υπήρξαν περιπτώσεις -όχι πολλές- που η Αριστερά θα έπρεπε να έχει μια θετική στάση απέναντι σε μεταρρυθμίσεις της εποχής εκείνης την οποία δεν είχε. Βεβαίως η διακυβέρνηση της χώρας από τον κ. Σημίτη και την κυβέρνησή του έχει τα θετικά της, αλλά έχει και πολλά, πάρα πολλά, αρνητικά. Ουσιαστικά εκτιμώ πέρα από επιμέρους ζητήματα, ότι η περίοδος εκείνη μετακίνησε τα πράγματα όχι προς ουσιαστικά προοδευτική κατεύθυνση, αλλά υποχώρησε κάτω από διαχειριστικές επιλογές και ανάγκες -χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υποτιμώ τομές οι οποίες είχαν γίνει. Θεωρώ, για παράδειγμα, σημαντικό το γεγονός ότι η χώρα ενετάχθη στην ΟΝΕ, ότι είχαμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Όμως, οι υψηλοί αυτοί ρυθμοί δεν οδήγησαν στο να διαχυθεί στους αρμούς της κοινωνίας το παραχθέν οικονομικό αποτέλεσμα. Εκεί εμφυλοχώρησε ένας βαθύς συντηρητισμός -μέσα και από τις ανεπάρκειες που προσδιόριζαν τις δομές και τις λειτουργίες του κράτους- με αποτέλεσμα η ανάπτυξη και μάλιστα με πολύ υψηλούς ρυθμούς, το τονίζω αυτό, να μην καταστεί κτήμα της κοινωνίας αλλά να ενθυλακωθεί από ορισμένα συμφέροντα.
