Η Ευρώπη χρειάζεται κοινή εξωτερική πολιτική

Θερμός υπέρμαχος μιας ισχυρής Ευρώπης με κοινή εξωτερική πολιτική, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόσκα Φίσερ δηλώνει προς «Το Βήμα» ότι έχει βαρεθεί τις γκρίνιες των Ευρωπαίων για την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και καλεί τους σημερινούς ηγέτες να βρουν την τόλμη να αντιμετωπίσουν από κοινού τις μελλοντικές προκλήσεις. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής, της ενεργειακής πολιτικής και του Κοσσυφοπεδίου, του οποίου προβλέπει ότι επίκειται η ανεξαρτησία είτε με τη σύμφωνη γνώμη της Σερβίας είτε χωρίς αυτήν. Υστερα δε από την ακαδημαϊκή εμπειρία του στις ΗΠΑ, έχει άρει τις ιδεολογικές αντιρρήσεις που είχε για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

- Τον τελευταίο χρόνο διδάσκετε στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Πώς σας φαίνεται το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα;

«Στις ΗΠΑ υπάρχουν πρώτης τάξεως πανεπιστήμια και οι σπουδαστές είναι άριστοι - αλλά αυτό μπορεί να το βρει κανείς και στην Ευρώπη. Θα έλεγα όμως ότι οι δισταγμοί μου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν μειωθεί δραματικά. Στις ΗΠΑ υπάρχουν εξαίρετα δημόσια πανεπιστήμια και εξαίρετα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αυτό δεν αποτελεί πλέον ιδεολογικό ζήτημα για μένα».

- Είστε αισιόδοξος ότι θα είναι επιτυχής η προσπάθεια της κυρίας Μέρκελ να αναβιώσει το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα;

«Θα πρότεινα σε όλους τους ενδιαφερομένους να διαβάσουν το βιβλίο του Ερνεστ Χέμινγκγουεϊ "Ο Γέρος και η Θάλασσα". Ο ήρωας έχει πιάσει ένα τεράστιο ψάρι αλλά στο τέλος, όταν φθάνει στο λιμάνι, διαπιστώνει ότι οι καρχαρίες τού έχουν αφήσει μόνο τα ψαροκόκαλα. Εύχομαι στην κυρία Μέρκελ κάθε επιτυχία, ωστόσο θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι στο τέλος, τα σημαντικά στοιχεία δεν θα έχουν αφαιρεθεί. Μια νέα συνθήκη χωρίς κοινή εξωτερική πολιτική δεν βγάζει νόημα. Εχουμε κοινές στρατηγικές προκλήσεις - τη διεύρυνση, το κλίμα, τη Ρωσία, τις νέες δυνάμεις της Ασίας, την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή. Στόχος μας θα πρέπει να είναι η όλο και μεγαλύτερη Ενωση».

- Πιστεύετε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνιστούν στρατηγική πρόκληση για την ΕΕ;

«Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει μια τραγική κατάσταση στο Ιράκ, που μόνο αρνητικά μπορεί να εξελιχθεί. Πιστεύω ότι οι συνέπειες θα μας ακολουθούν όλους για πολύ καιρό. Οι ΗΠΑ όμως μπορούν να μειώσουν την εμπλοκή τους στη Μέση Ανατολή, ενώ εμείς είμαστε άμεσοι γείτονες, δεν μπορούμε να αρνηθούμε αυτή τη γεωπολιτική πραγματικότητα. Αν οι ΗΠΑ περιορίσουν τη δέσμευσή τους, τι θα κάνει η Ευρώπη; Ηγεσία δεν είναι να περιμένει κανείς παθητικά τις εξελίξεις, ηγεσία σημαίνει να αναγνωρίζεις τις απειλές και να επιχειρείς να τις αντιμετωπίσεις με κοινές απαντήσεις. Εχω βαρεθεί τις ευρωπαϊκές γκρίνιες για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Κανείς δεν μας εμποδίζει να προχωρήσουμε με νέες πολιτικές. Το ερώτημα αφορά την Ευρώπη: γιατί είναι τόσο αδύναμη;».

- Σας ανησυχεί η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία;

«Η εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία δεν είναι μονομερής αλλά αμοιβαία. Οσο όμως είμαστε διαιρεμένοι στην ενεργειακή μας πολιτική, η Ρωσία θα παίζει παιχνίδια μαζί μας. Η ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης, τουλάχιστον η εξωτερική ενεργειακή μας πολιτική, θα πρέπει να είναι κοινή. Αν η Ρωσία είχε να κάνει μόνο με τις Βρυξέλλες, πιστεύω ότι η κατάσταση θα ήταν τελείως διαφορετική».

- Τι θα γίνει αν οι Σέρβοι απορρίψουν την προτεινόμενη λύση για το Κοσσυφοπέδιο;

«Θεωρώ καλή την πρόταση Αχτισάαρι για περιορισμένη ανεξαρτησία και πιστεύω ότι είναι προς το συμφέρον της Σερβίας να συμφωνήσει. Αν δεν το κάνει, οι φήμες στη Ουάσιγκτον λένε ότι θα υπάρξει μονομερής απόφαση για ανεξαρτησία και αναγνώριση από τις ΗΠΑ. Κατανοώ τις ευαισθησίες της Σερβίας, αλλά είναι ώρα να ξυπνήσει και να προσανατολισθεί προς την Ευρώπη».