Η ανακάλυψη ότι υπάρχουν υδρογονάνθρακες (φυσικό αέριο) νοτίως της Κύπρου (κοίτασμα Αφροδίτη) είχε συνδεθεί έως το 2016 με το ζήτημα της επίλυσης του Κυπριακού, με επανένωση και διζωνική ομοσπονδία. Μάλιστα η ανακάλυψη αυτή είχε παρουσιαστεί και ως ο καταλύτης της επίλυσης, διότι η πιο ασφαλής, σύντομη και οικονομική μεταφορά του φυσικού αερίου είναι μέσω Τουρκίας που, εξυπακούεται, για να πραγματοποιηθεί απαιτείται επίλυση του Κυπριακού.

Οι μεγάλες πολιτικές συνήθως ξεκινούν από μικρές εμπνεύσεις. Και κυρίως από απρόσμενα γεγονότα, που υποχρεώνουν σε δράση. Ετσι έγινε και με το Ελσίνκι: To 1999, ζήσαμε από κοντά την εμμονή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην ένταξη της Τουρκίας σε αυτήν, ή τουλάχιστον στην εμμονή της στην έναρξη διαπραγματεύσεων με αυτήν για την ένταξη. Από την άλλη μεριά, ήταν μια διαφορετική Τουρκία, από τη σημερινή, που επιδίωκε την ένταξη urbi et orbi. H ευρωπαϊκή εμμονή ήταν τέτοια ώστε ορισμένα κράτη να χρησιμοποιήσουν το εκβιαστικό επιχείρημα ότι αν η Ελλάδα επέμεινε στην άρνηση να δεχτεί την έναρξη διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, θα έπρεπε να βρεθεί μια διέξοδος, με την παράκαμψη της ομοφωνίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας από το 1973 υλοποιείται μέσα από ένα επαναλαμβανόμενο σχήμα τεσσάρων φάσεων: Αμφισβήτηση της κυριαρχίας και των δικαιωμάτων της Ελληνικής Δημοκρατίας σε θαλάσσιες περιοχές και νησιά. Αναγωγή των αμφισβητούμενων σε «γκρίζες ζώνες». Παρεμπόδιση άσκησης των νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας σε αυτές. Προσπάθεια, τέλος, να εμφανιστούν αυτές οι περιοχές ότι «ανήκουν στην Τουρκία». Πρόκειται για επιλογές διεθνούς πειρατείας, κατάφωρης παραβίασης του διεθνούς δικαίου και προκλήσεων που απαιτούν εκ μέρους μας αυστηρές απαντήσεις. Για την αντιμετώπιση αυτής της μεθόδευσης ως προς τη συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης, η Ελλάδα οφείλει να πράξει άμεσα τα εξής:

Η εξωτερική πολιτική των κρατών δεν καθορίζεται τόσο από την αντικειμενική εξωτερική πραγματικότητα, αλλά από το «τι νομίζουμε ότι είναι η πραγματικότητα αυτή», από το νόημα που προσδίδουμε σε αυτήν. Ετσι τα κράτη, με την εκάστοτε στάση τους, είναι και δημιουργοί της διεθνούς πραγματικότητας. Δηλαδή μια χώρα μπορεί να διαμορφώσει μια πιο συμφέρουσα γιʼ αυτήν πραγματικότητα ή να κάνει το αντίθετο, να επιφέρει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Η διάσκεψη κορυφής του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο για να γιορτάσει τα εβδομήντα χρόνια από την ίδρυση της συμμαχίας ανέδειξε περισσότερο τις πολλαπλές διαιρέσεις και τα προβλήματα παρά την ενότητα του χώρου. Ολοι εναντίον όλων. ΗΠΑ, Γαλλία, Τουρκία, Γερμανία, Βαλτικές χώρες και βέβαια Ελλάδα, κ.ά. με αποκλίνουσες απόψεις και βαθιές αντιθέσεις. Οι πρόσφατες δηλώσεις του Εμ. Μακρόν (στην πολυσυζητημένη συνέντευξή του στον «Economist»), ο οποίος περιέγραψε το ΝΑΤΟ ως «εγκεφαλικά νεκρό» (brain-dead) ανέδειξαν το πρόβλημα, έστω και λίγο άγαρμπα. Αλλά οι δηλώσεις αυτές, παρά τις αντιδράσεις που προκάλεσαν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, τάραξαν τα νερά.

Η επίσκεψη στην Ελλάδα του προέδρου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, γίνεται σε μια συγκυρία όπου κυριαρχεί η αστάθεια σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο.

Είναι όμως και μια ιστορική στιγμή, όπου οι μεγάλες προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης απαιτούν διεθνή συνεργασία.

Πώς αλλιώς θα αντιμετωπισθούν φαινόμενα όπως αυτά της κλιματικής κρίσης, των μεταναστευτικών και προσφυγικών ρευμάτων, των τεράστιων ανισοτήτων και της υπερσυγκέντρωσης της εξουσίας, που ο παγκόσμιος καπιταλισμός έχει προκαλέσει στις κοινωνίες μας;

Με τις επιλογές της η Αγκυρα τεστάρει τις αντοχές, τα αντανακλαστικά, τη θέληση και τον πατριωτισμό της ελληνικής κυβέρνησης. Η καταγραφή που κάνει την ικανοποιεί.

Η Κύπρος κινδυνεύει σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά τα τελευταία 40 χρόνια. Εχει να αντιμετωπίσει έναν επιθετικό ρεβανσιστή Ερντογάν, ο οποίος αμφισβητεί ευθέως τις διεθνείς συνθήκες, το διεθνές δίκαιο και τα κυρίαρχα δικαιώματα της Μεγαλονήσου στη θάλασσα. Επιπλέον, η Κύπρος βρίσκεται δίπλα στις εστίες πολέμου και συγκρούσεων. Εκεί όπου η Τουρκία νομίζει ότι δικαιούται να ορίζει το ποιος «είναι τρομοκράτης» και να καταπατά τον διεθνή νόμο. Η συμπεριφορά της Τουρκίας στη Συρία θυμίζει εκείνη της Γερμανίας στην Πολωνία το 1939. Η κατάσταση για την Κύπρο δυσκολεύει και εξαιτίας του γεγονότος ότι:

Έχοντας συμμετάσχει συνειδητά ως μαθητής γυμνασίου στο μεγάλο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης το 1994 και στη συνέχεια έχοντας διδαχθεί το μακεδονικό ζήτημα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ.

Για να προλάβω τυχόν παρεξηγήσεις, θα πρέπει να δηλώσω εξ αρχής ότι πρόθεση του παρόντος δεν είναι να διχάσει την κοινωνία και με το πατριώμετρο να μετρήσει πόσο πατριώτης είναι ο καθένας.