Για τη Διαφθορά με Δ κεφαλαίο
Βασίλης Ζουναλής, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-10-01
Ονομάζω Διαφθορά με Δ κεφαλαίο τις σημαντικές, σύμφωνα με τα μέτρα της εποχής μας, περιπτώσεις |δεκασμού| (δωροδοκία/δωροληψία δικαστών ή μαρτύρων, αλλά και στελεχών της κυβέρνησης και του ευρύτερου δημόσιου τομέα).
Όσο κι αν είναι αδύνατο να διαχωρισθούν με αναμφισβήτητη σαφήνεια όλες οι περιπτώσεις Διαφθοράς από το σώμα της εν γένει διαφθοράς, αυτός ο διαχωρισμός έχει μεγάλη σημασία σε πείσμα κάθε εγγενούς ατέλειας. Έχει μεγάλη σημασία για το γόνιμον της συζήτησης περί διαφθοράς, ιδιαίτερα στη χώρα μας όπου δεν είναι άστοχη η επισήμανση του Φώτη Κουβέλη ότι η διαφθορά στο δημόσιο "τείνει να γίνει γονιδιακό πρόβλημα".
Αν η εν λόγω συζήτηση, η οποία αναζωπυρώθηκε επ’ ευκαιρία του "σκανδάλου" ύψους 2,5 εκ. ευρώ με πρωταγωνιστές την Επιτροπή Ανταγωνισμού και τη γαλακτοβιομηχανία ΜΕΒΓΑΛ, δεν εντοπισθεί σήμερα στο διαχρονικό φαινόμενο της Διαφθοράς, στο δεκασμό, αν αφεθεί να ξεχειλώσει --όπως ήδη συμβαίνει-- είτε προς την αχαλίνωτη σκανδαλολογία και τις αντιπολιτευτικές κορώνες (ο Καραμανλής "οργανώνει τη διαφθορά" είπε ο Γ. Παπανδρέου), είτε προς κάθε πεδίο της εν γένει διαφθοράς με την αλυσιτελή φιλοδοξία "να τα πούμε όλα", αυτή η συζήτηση θα αυτοκαταργηθεί οσονούπω.
Αυτό το γεγονός συνέβη ήδη στο χώρο του ΚΚΕ, πλην με τον δικό του ιδιάζοντα τρόπο. Η Αλέκα Παπαρήγα έκλεισε τη συζήτηση, με το καλημέρα, αναμασώντας ένα δεδομένο: "το σάπιο και ανήθικο εκμεταλλευτικό σύστημα είναι εκείνο το οποίο, εκτός των άλλων, παράγει και αναπαράγει και την ατομική διαφθορά". Ο περιορισμός ή και η εξάλειψη της όποιας διαφθοράς παραπέμπεται, έτσι, στο σοσιαλισμό αλά ΚΚΕ όποτε κι αν επέλθει. Για το ότι ο μακαρίτης υπαρκτός σοσιαλισμός έβριθε από διαφθορά, για το ότι η διαφθορά ποικίλει από χώρα σε χώρα του καπιταλισμού (σπανίζει στην καπιταλιστική Σουηδία ενώ βρίθει στην καπιταλιστική Ελλάδα), δεν προβληματίζει την ηγεσία του ΚΚΕ. Αξίζει, πάντως, να επιμείνουμε στην περίπτωση του ΚΚΕ. Θα έχουμε έτσι την ευκαιρία να σχολιάσουμε περαιτέρω και τον καταγγελθέντα δεκασμό της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Το ΚΚΕ επαναλαμβάνει αυτές τις ημέρες πως η ελεύθερη αγορά και η ανταγωνιστικότητα γεννάει και αναπαράγει τη διαφθορά, αγκαλιάζει με επιταχυνόμενους ρυθμούς όλα τα επίπεδα λειτουργίας του συστήματος, ενώ προάγει την κερδοφορία και την ισχυροποίηση των μονοπωλιακών επιχειρήσεων (|Ελευθεροτυπία|, 21 Σεπτεμβρίου 2006). Grand merci!
Είναι δεδομένο, το γνωρίζουμε και καλύτερα απ’ όλους μας, το γνωρίζουν και οι καπιταλιστές, πως η ελεύθερη αγορά οδηγείται εκ των πραγμάτων σε |εναρμονισμένες πρακτικές|, ώστε οι μεγάλες επιχειρήσεις του κάθε επιμέρους κλάδου αφενός να συμπιέζουν, όσο γίνεται, τις αμοιβές της εργατικής δύναμης και τις τιμές των βασικών προμηθειών τους κι αφετέρου να αυξάνουν υπέρμετρα τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Αυτές οι εναρμονισμένες πρακτικές ποικίλουν ανάλογα με τις ευκαιρίες και τους περιορισμούς της συγκυρίας (δεν παγιώνονται αναγκαστικά και πάντοτε στην τυπική μορφή του τραστ ή του καρτέλ). Το καθεστώς του πλήρους (ή του υγιούς, όπως λέγεται) ανταγωνισμού και της πλήρους διαφάνειας της αγοράς, |ένα κάποιο αντίδοτο σε ορισμένες από τις βλαβερές συνέπειες του καπιταλισμού|, δεν είναι παρά μια αφηρημένη θεωρητική κατασκευή του οικονομικού φιλελευθερισμού. Αυτή την αφηρημένη θεωρητική κατασκευή την ανήγαγε σε δόγμα ο νεοφιλελευθερισμός: η ελεύθερη αγορά είναι ένας ηθικός κώδικας αυτός καθαυτός, ικανός να λειτουργήσει ως οδηγός όλων των ανθρωπίνων ενεργειών, ισχυρίζονται οι πατέρες του νεοφιλελευθερισμού.
Για να περιορισθεί το φαινόμενο των εναρμονισμένων πρακτικών, για να εξυγιανθούν κάπως οι αγορές, θεσμοθετήθηκαν στις χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού διάφορα "αντιμονοπωλιακά μέτρα" καθώς και Ανεξάρτητες Επιτροπές Ανταγωνισμού (με περισσότερες ή λιγότερες ουσιαστικές αρμοδιότητες, με περισσότερη ή λιγότερη επάρκεια στελεχών και υλικών πόρων ανά χώρα). Αυτό δεν σημαίνει πως ο στόχος επετεύχθη και όλα πάνε έκτοτε μέλι-γάλα. Έχουν, όμως, αυτές οι Επιτροπές Ανταγωνισμού να επιδείξουν ένα κάποιο αξιόλογο έργο, όπως στην πασίγνωστη περίπτωση της Microsoft και όχι μόνον. Όσον αφορά στη Διαφθορά, στο δεκασμό αυτών των Επιτροπών Ανταγωνισμού, τα νέα είναι καλά. Η Διαφθορά |και| σ’ αυτόν τον χώρο δεν έχει καταθέσει τα όπλα, αλλά δεν κυριαρχεί.
Στα ίδια χνάρια υποτίθεται πως στήθηκε και η εγχώρια Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή). Αλλά αυτή η Επιτροπή και ελάχιστα ανεξάρτητη είναι και η στελέχωσή της έγινε σύμφωνα με την επικρατούσα στον ελληνικό δημόσιο τομέα πρακτική (δεν προηγήθηκε καμία ουσιαστική αξιολόγηση, απαραίτητη για την ανάληψη ενός τόσο σημαντικού έργου, πλην της κομματικής ή και οικογενειακής-παρεΐστικης τοιαύτης). Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του κατηγορουμένου σήμερα για εκβίαση της ΜΕΒΓΑΛ (μίζα 2,5 εκατ. ευρώ) πρώην γενικού διευθυντού της Επιτροπής Ανταγωνισμού κ. Αδαμόπουλου. Από μικρομεσαίο στέλεχος αντίστοιχης επιτροπής της Ε.Ε. ανέλαβε πρώτο βιολί, ως "αδάμας" σύμφωνα με τον υφυπουργό Ανάπτυξης, στην εγχώρια επιτροπή. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως η Επιτροπή Ανταγωνισμού ήταν αδύνατο να ανταποκριθεί στο ρόλο της με έναν μέτριο, όχι και τόσο αδελέαστο και αδέκαστο, γενικό διευθυντή. Θα ήταν, ίσως, αρκετή η ύπαρξη όλων των λοιπών απαραιτήτων προϋποθέσεων: κατάλληλο, για την περίπτωση, διοικητικό συμβούλιο, κατάλληλος πρόεδρος, κατάλληλο και επαρκές λοιπό προσωπικό, κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και επαρκείς υλικοί πόροι. Εν πάση περιπτώσει, το ότι μάθαμε επιτέλους κάποια πράγματα για το έργο της Επιτροπής Ανταγωνισμού από τη στιγμή που ο Κ. Κωνσταντινίδης, φίλος και κουμπάρος του κ. Αδαμόπουλου, πιάστηκε στα πράσα με τα σημαδεμένα 200.000 ευρώ, δείχνει πως είμαστε ακόμη πολύ μακριά από μια τέτοια επιτροπή αντάξια του ονόματός της. (Αυτό δεν μειώνει στο ελάχιστο την ανεπάρκεια των ΜΜΕ στον τομέα της ενημέρωσης για το τι συμβαίνει γύρω μας, εξαιρουμένης της αμετροέπειάς τους στην περίπτωση των "σκανδάλων".)
|Παρένθεση|: όσον αφορά την αθέατη, μέχρι χθες, πλευρά της σελήνης, τις εναρμονισμένες πρακτικές των γαλακτοκομικών επιχειρήσεων, πρόκειται για μια πραγματικότητα γνωστή στους εντός των τειχών εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες. Ο ισχυρισμός της ΔΕΛΤΑ, ότι δεν υπάρχει καρτέλ και ότι ο μεταξύ αυτών των επιχειρήσεων ανταγωνισμός καλά κρατεί, ισχύει μόνον τυπικά. Στην ουσία, όμως, είναι οι εναρμονισμένες πρακτικές που κυριαρχούν (στο μοίρασμα της ζώνης γάλακτος, στις τιμές παραγωγής, στη διάρκεια ζωής των προϊόντων και στις τιμές διάθεσης των βασικών προϊόντων) του όποιου ανταγωνισμού για μεγαλύτερα μερίδια αγοράς. Είθε να ανασκουμπωθεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ώστε να τελεσφορήσουν οι προσπάθειες απαλλαγής μας από αυτές τις εναρμονισμένες πρακτικές.
Επιστρέφουμε στο ΚΚΕ. Το ΚΚΕ δεν ενδιαφέρεται για τον περιορισμό των εναρμονισμένων πρακτικών, για μια κάποια εξυγίανση των αγορών, για την ευδοκίμηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. [Θα έσκυβε εκεί με ενδιαφέρον αν είχε τον πλήρη έλεγχο αυτής της Επιτροπής, όχι για την ευόδωση των σκοπών της, αλλά για να μην του ξεγλιστρήσει ο έλεγχός της]. Δεν θέλει να λερώσει τα χέρια του βοηθώντας αυτούς που πασχίζουν να απαλλαγούμε κάπως από τις βλαβερές συνέπειες του καπιταλισμού, ούτε καν από τη Διαφθορά. Από τη στιγμή που δεν ελέγχει το κράτος περιορίζεται απλώς στην ακατάπαυστη επανενοχοποίηση του καπιταλισμού χλευάζοντας κάθε επιμέρους αντίδοτο με όσο δογματικό πείσμα διαθέτει: "κάθε μέτρο σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι παρά φύλλο συκής της διαφθοράς, πρώτα απ’ όλα στα κέντρα εξουσίας" (|Ελευθεροτυπία|, 21 Σεπτεμβρίου 2006).
Αρκετά φλυάρησα για τη στάση του ΚΚΕ. Επισημαίνω, πάντως, πως όσες φορές κι αν επανερχόμαστε στην ιδιάζουσα απολιτική στάση του ΚΚΕ, σώζουμε κυρίως την ψυχή μας. Φαίνεται πως όχι μόνον υπάρχουν αλλά πληθαίνουν οριακά τα μέλη και οι οπαδοί ορισμένων εκτός ΚΚΕ πολιτικών χώρων, μη εξαιρουμένου του Συνασπισμού, που αντιμετωπίζουν τα εν λόγω προβλήματα με παρόμοιο τρόπο. Μακάρι να σφάλλω.
Κλείνοντας την παρένθεση για τον κίνδυνο αυτοκατάργησης της συζήτησης περί διαφθοράς, υπενθυμίζω και τα ποικίλα καφενεία (κλασικά και οιονεί καφενεία πολλών ΜΜΕ) όπου ευδοκιμεί ο πλήρης αποπροσανατολισμός με το πιπίλισμα της καραμέλας για την all around διαφθορά: "όλοι τα παίρνουν, όλοι τα δίνουν", εξαιρουμένων των παρόντων.
Μια εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεων, για τον περιορισμό της διαφθοράς στη χώρα μας, είναι ο περιορισμός της Διαφθοράς με Δ κεφαλαίο. Ο περιορισμός της Διαφθοράς, όσο δύσκολος κι αν φαντάζει, δεν είναι ανέφικτος. Αυτός ο περιορισμός είναι ζήτημα πολιτικό (ο εισαγγελέας αναλαμβάνει τις αποτυχίες του πολιτικού που έρχονται στο φως). Είναι ζήτημα μεταρρυθμίσεων ή, όπως έλεγε παλαιότερα και ο ίδιος ο Καραμανλής, είναι ζήτημα "επανίδρυσης" του κράτους (πολιτική πρόληψη) κι όχι απλώς ζήτημα "μηδενικής ανοχής", όπως υπερτονίζει σήμερα (ηθικός και ποινικός κολασμός).
Τι δέον γενέσθαι για να περιορισθεί η Διαφθορά; Βροχή έχουν πέσει και πέφτουν στο τραπέζι ιδέες και προτάσεις, ορισμένες μάλιστα είναι αξιόλογες. Πρέπει να αναδιοργανωθεί ή και να αναθεωρηθεί συνταγματικά το τερατώδες πρωθυπουργικό κεντρικό σύστημα εξουσίας (ας όψεται η αναθεώρηση του Συντάγματος από τον Ανδρέα Παπανδρέου το 1985) που επιτρέπει τόσες παραλείψεις, τόσα λάθη, τόσες ιδιοτελείς πρακτικές από την παρέα του Μαξίμου ελλείψει αντιβάρου. Πρέπει να αναδιοργανωθεί ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικότερα και διαφανέστερα, χωρίς την παθογένεια του νεποτισμού και της κατάληψής του από κάθε καρυδιάς καρύδι αρκεί αυτό να είναι από το σόι μας (πολιτικό ή και οικογενειακό, φιλικό). Πρέπει η διαχείριση της εξουσίας να μην αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο του μονο(δι)κομματισμού. Πρέπει να απαλλαγούμε από την πολυνομία και την εξουσία του υπαλλήλου, ο οποίος "αξιοποιεί" αυτή την πολυνομία ανάλογα με την περίπτωση. Πρέπει οι Ανεξάρτητες Αρχές να είναι πράγματι ανεξάρτητες και με επαρκείς ανθρώπινους και υλικούς πόρους, ώστε να φέρνουν σε πέρας το έργο τους. Ο κατάλογος των "πρέπει" δεν εξαντλείται εδώ. Περιττεύει, πάντως, η συμπλήρωσή του. |Διότι το κυρίως αναπάντητο ερώτημα δεν είναι "τι δέον γενέσθαι;", αλλά ποια πολιτική δύναμη θα φέρει σε πέρας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ποια πολιτική δύναμη θα αδιαφορήσει για το τεράστιο πολιτικό κόστος που αυτές συνεπάγονται;| Σ’ αυτό το ερώτημα δεν υπάρχει απάντηση. Ακριβέστερα: δεν υπάρχει στη χώρα μας μια τέτοια πολιτική δύναμη.
Καταλήγουμε, έτσι, σε ένα νέο |πρέπει|: πρέπει να υπάρξει ουσιαστική συνεργασία των προθύμων πολιτικών δυνάμεων της χώρας για την αντιμετώπιση της Διαφθοράς. Επειδή, όμως, η πρεπολογία και οι υποδείξεις είναι φύσει αλυσιτελείς στην πολιτική, άλλο είναι το κύριο ερώτημα για την κάθε πολιτική δύναμη και εν προκειμένω για τον Συνασπισμό: |Αν ο Συνασπισμός κόπτεται για τον περιορισμό της Διαφθοράς, αποφασίζει να συμβάλει από σήμερα και χωρίς επιφυλάξεις σε μια τέτοια συνεργασία ή όχι; Ιδού Ρόδος, ιδού πήδημα.|
|Ο Βασίλης Ζουναλής είναι μηχανικός|
Όσο κι αν είναι αδύνατο να διαχωρισθούν με αναμφισβήτητη σαφήνεια όλες οι περιπτώσεις Διαφθοράς από το σώμα της εν γένει διαφθοράς, αυτός ο διαχωρισμός έχει μεγάλη σημασία σε πείσμα κάθε εγγενούς ατέλειας. Έχει μεγάλη σημασία για το γόνιμον της συζήτησης περί διαφθοράς, ιδιαίτερα στη χώρα μας όπου δεν είναι άστοχη η επισήμανση του Φώτη Κουβέλη ότι η διαφθορά στο δημόσιο "τείνει να γίνει γονιδιακό πρόβλημα".
Αν η εν λόγω συζήτηση, η οποία αναζωπυρώθηκε επ’ ευκαιρία του "σκανδάλου" ύψους 2,5 εκ. ευρώ με πρωταγωνιστές την Επιτροπή Ανταγωνισμού και τη γαλακτοβιομηχανία ΜΕΒΓΑΛ, δεν εντοπισθεί σήμερα στο διαχρονικό φαινόμενο της Διαφθοράς, στο δεκασμό, αν αφεθεί να ξεχειλώσει --όπως ήδη συμβαίνει-- είτε προς την αχαλίνωτη σκανδαλολογία και τις αντιπολιτευτικές κορώνες (ο Καραμανλής "οργανώνει τη διαφθορά" είπε ο Γ. Παπανδρέου), είτε προς κάθε πεδίο της εν γένει διαφθοράς με την αλυσιτελή φιλοδοξία "να τα πούμε όλα", αυτή η συζήτηση θα αυτοκαταργηθεί οσονούπω.
Αυτό το γεγονός συνέβη ήδη στο χώρο του ΚΚΕ, πλην με τον δικό του ιδιάζοντα τρόπο. Η Αλέκα Παπαρήγα έκλεισε τη συζήτηση, με το καλημέρα, αναμασώντας ένα δεδομένο: "το σάπιο και ανήθικο εκμεταλλευτικό σύστημα είναι εκείνο το οποίο, εκτός των άλλων, παράγει και αναπαράγει και την ατομική διαφθορά". Ο περιορισμός ή και η εξάλειψη της όποιας διαφθοράς παραπέμπεται, έτσι, στο σοσιαλισμό αλά ΚΚΕ όποτε κι αν επέλθει. Για το ότι ο μακαρίτης υπαρκτός σοσιαλισμός έβριθε από διαφθορά, για το ότι η διαφθορά ποικίλει από χώρα σε χώρα του καπιταλισμού (σπανίζει στην καπιταλιστική Σουηδία ενώ βρίθει στην καπιταλιστική Ελλάδα), δεν προβληματίζει την ηγεσία του ΚΚΕ. Αξίζει, πάντως, να επιμείνουμε στην περίπτωση του ΚΚΕ. Θα έχουμε έτσι την ευκαιρία να σχολιάσουμε περαιτέρω και τον καταγγελθέντα δεκασμό της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Το ΚΚΕ επαναλαμβάνει αυτές τις ημέρες πως η ελεύθερη αγορά και η ανταγωνιστικότητα γεννάει και αναπαράγει τη διαφθορά, αγκαλιάζει με επιταχυνόμενους ρυθμούς όλα τα επίπεδα λειτουργίας του συστήματος, ενώ προάγει την κερδοφορία και την ισχυροποίηση των μονοπωλιακών επιχειρήσεων (|Ελευθεροτυπία|, 21 Σεπτεμβρίου 2006). Grand merci!
Είναι δεδομένο, το γνωρίζουμε και καλύτερα απ’ όλους μας, το γνωρίζουν και οι καπιταλιστές, πως η ελεύθερη αγορά οδηγείται εκ των πραγμάτων σε |εναρμονισμένες πρακτικές|, ώστε οι μεγάλες επιχειρήσεις του κάθε επιμέρους κλάδου αφενός να συμπιέζουν, όσο γίνεται, τις αμοιβές της εργατικής δύναμης και τις τιμές των βασικών προμηθειών τους κι αφετέρου να αυξάνουν υπέρμετρα τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Αυτές οι εναρμονισμένες πρακτικές ποικίλουν ανάλογα με τις ευκαιρίες και τους περιορισμούς της συγκυρίας (δεν παγιώνονται αναγκαστικά και πάντοτε στην τυπική μορφή του τραστ ή του καρτέλ). Το καθεστώς του πλήρους (ή του υγιούς, όπως λέγεται) ανταγωνισμού και της πλήρους διαφάνειας της αγοράς, |ένα κάποιο αντίδοτο σε ορισμένες από τις βλαβερές συνέπειες του καπιταλισμού|, δεν είναι παρά μια αφηρημένη θεωρητική κατασκευή του οικονομικού φιλελευθερισμού. Αυτή την αφηρημένη θεωρητική κατασκευή την ανήγαγε σε δόγμα ο νεοφιλελευθερισμός: η ελεύθερη αγορά είναι ένας ηθικός κώδικας αυτός καθαυτός, ικανός να λειτουργήσει ως οδηγός όλων των ανθρωπίνων ενεργειών, ισχυρίζονται οι πατέρες του νεοφιλελευθερισμού.
Για να περιορισθεί το φαινόμενο των εναρμονισμένων πρακτικών, για να εξυγιανθούν κάπως οι αγορές, θεσμοθετήθηκαν στις χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού διάφορα "αντιμονοπωλιακά μέτρα" καθώς και Ανεξάρτητες Επιτροπές Ανταγωνισμού (με περισσότερες ή λιγότερες ουσιαστικές αρμοδιότητες, με περισσότερη ή λιγότερη επάρκεια στελεχών και υλικών πόρων ανά χώρα). Αυτό δεν σημαίνει πως ο στόχος επετεύχθη και όλα πάνε έκτοτε μέλι-γάλα. Έχουν, όμως, αυτές οι Επιτροπές Ανταγωνισμού να επιδείξουν ένα κάποιο αξιόλογο έργο, όπως στην πασίγνωστη περίπτωση της Microsoft και όχι μόνον. Όσον αφορά στη Διαφθορά, στο δεκασμό αυτών των Επιτροπών Ανταγωνισμού, τα νέα είναι καλά. Η Διαφθορά |και| σ’ αυτόν τον χώρο δεν έχει καταθέσει τα όπλα, αλλά δεν κυριαρχεί.
Στα ίδια χνάρια υποτίθεται πως στήθηκε και η εγχώρια Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή). Αλλά αυτή η Επιτροπή και ελάχιστα ανεξάρτητη είναι και η στελέχωσή της έγινε σύμφωνα με την επικρατούσα στον ελληνικό δημόσιο τομέα πρακτική (δεν προηγήθηκε καμία ουσιαστική αξιολόγηση, απαραίτητη για την ανάληψη ενός τόσο σημαντικού έργου, πλην της κομματικής ή και οικογενειακής-παρεΐστικης τοιαύτης). Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του κατηγορουμένου σήμερα για εκβίαση της ΜΕΒΓΑΛ (μίζα 2,5 εκατ. ευρώ) πρώην γενικού διευθυντού της Επιτροπής Ανταγωνισμού κ. Αδαμόπουλου. Από μικρομεσαίο στέλεχος αντίστοιχης επιτροπής της Ε.Ε. ανέλαβε πρώτο βιολί, ως "αδάμας" σύμφωνα με τον υφυπουργό Ανάπτυξης, στην εγχώρια επιτροπή. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως η Επιτροπή Ανταγωνισμού ήταν αδύνατο να ανταποκριθεί στο ρόλο της με έναν μέτριο, όχι και τόσο αδελέαστο και αδέκαστο, γενικό διευθυντή. Θα ήταν, ίσως, αρκετή η ύπαρξη όλων των λοιπών απαραιτήτων προϋποθέσεων: κατάλληλο, για την περίπτωση, διοικητικό συμβούλιο, κατάλληλος πρόεδρος, κατάλληλο και επαρκές λοιπό προσωπικό, κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και επαρκείς υλικοί πόροι. Εν πάση περιπτώσει, το ότι μάθαμε επιτέλους κάποια πράγματα για το έργο της Επιτροπής Ανταγωνισμού από τη στιγμή που ο Κ. Κωνσταντινίδης, φίλος και κουμπάρος του κ. Αδαμόπουλου, πιάστηκε στα πράσα με τα σημαδεμένα 200.000 ευρώ, δείχνει πως είμαστε ακόμη πολύ μακριά από μια τέτοια επιτροπή αντάξια του ονόματός της. (Αυτό δεν μειώνει στο ελάχιστο την ανεπάρκεια των ΜΜΕ στον τομέα της ενημέρωσης για το τι συμβαίνει γύρω μας, εξαιρουμένης της αμετροέπειάς τους στην περίπτωση των "σκανδάλων".)
|Παρένθεση|: όσον αφορά την αθέατη, μέχρι χθες, πλευρά της σελήνης, τις εναρμονισμένες πρακτικές των γαλακτοκομικών επιχειρήσεων, πρόκειται για μια πραγματικότητα γνωστή στους εντός των τειχών εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες. Ο ισχυρισμός της ΔΕΛΤΑ, ότι δεν υπάρχει καρτέλ και ότι ο μεταξύ αυτών των επιχειρήσεων ανταγωνισμός καλά κρατεί, ισχύει μόνον τυπικά. Στην ουσία, όμως, είναι οι εναρμονισμένες πρακτικές που κυριαρχούν (στο μοίρασμα της ζώνης γάλακτος, στις τιμές παραγωγής, στη διάρκεια ζωής των προϊόντων και στις τιμές διάθεσης των βασικών προϊόντων) του όποιου ανταγωνισμού για μεγαλύτερα μερίδια αγοράς. Είθε να ανασκουμπωθεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ώστε να τελεσφορήσουν οι προσπάθειες απαλλαγής μας από αυτές τις εναρμονισμένες πρακτικές.
Επιστρέφουμε στο ΚΚΕ. Το ΚΚΕ δεν ενδιαφέρεται για τον περιορισμό των εναρμονισμένων πρακτικών, για μια κάποια εξυγίανση των αγορών, για την ευδοκίμηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. [Θα έσκυβε εκεί με ενδιαφέρον αν είχε τον πλήρη έλεγχο αυτής της Επιτροπής, όχι για την ευόδωση των σκοπών της, αλλά για να μην του ξεγλιστρήσει ο έλεγχός της]. Δεν θέλει να λερώσει τα χέρια του βοηθώντας αυτούς που πασχίζουν να απαλλαγούμε κάπως από τις βλαβερές συνέπειες του καπιταλισμού, ούτε καν από τη Διαφθορά. Από τη στιγμή που δεν ελέγχει το κράτος περιορίζεται απλώς στην ακατάπαυστη επανενοχοποίηση του καπιταλισμού χλευάζοντας κάθε επιμέρους αντίδοτο με όσο δογματικό πείσμα διαθέτει: "κάθε μέτρο σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι παρά φύλλο συκής της διαφθοράς, πρώτα απ’ όλα στα κέντρα εξουσίας" (|Ελευθεροτυπία|, 21 Σεπτεμβρίου 2006).
Αρκετά φλυάρησα για τη στάση του ΚΚΕ. Επισημαίνω, πάντως, πως όσες φορές κι αν επανερχόμαστε στην ιδιάζουσα απολιτική στάση του ΚΚΕ, σώζουμε κυρίως την ψυχή μας. Φαίνεται πως όχι μόνον υπάρχουν αλλά πληθαίνουν οριακά τα μέλη και οι οπαδοί ορισμένων εκτός ΚΚΕ πολιτικών χώρων, μη εξαιρουμένου του Συνασπισμού, που αντιμετωπίζουν τα εν λόγω προβλήματα με παρόμοιο τρόπο. Μακάρι να σφάλλω.
Κλείνοντας την παρένθεση για τον κίνδυνο αυτοκατάργησης της συζήτησης περί διαφθοράς, υπενθυμίζω και τα ποικίλα καφενεία (κλασικά και οιονεί καφενεία πολλών ΜΜΕ) όπου ευδοκιμεί ο πλήρης αποπροσανατολισμός με το πιπίλισμα της καραμέλας για την all around διαφθορά: "όλοι τα παίρνουν, όλοι τα δίνουν", εξαιρουμένων των παρόντων.
Μια εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεων, για τον περιορισμό της διαφθοράς στη χώρα μας, είναι ο περιορισμός της Διαφθοράς με Δ κεφαλαίο. Ο περιορισμός της Διαφθοράς, όσο δύσκολος κι αν φαντάζει, δεν είναι ανέφικτος. Αυτός ο περιορισμός είναι ζήτημα πολιτικό (ο εισαγγελέας αναλαμβάνει τις αποτυχίες του πολιτικού που έρχονται στο φως). Είναι ζήτημα μεταρρυθμίσεων ή, όπως έλεγε παλαιότερα και ο ίδιος ο Καραμανλής, είναι ζήτημα "επανίδρυσης" του κράτους (πολιτική πρόληψη) κι όχι απλώς ζήτημα "μηδενικής ανοχής", όπως υπερτονίζει σήμερα (ηθικός και ποινικός κολασμός).
Τι δέον γενέσθαι για να περιορισθεί η Διαφθορά; Βροχή έχουν πέσει και πέφτουν στο τραπέζι ιδέες και προτάσεις, ορισμένες μάλιστα είναι αξιόλογες. Πρέπει να αναδιοργανωθεί ή και να αναθεωρηθεί συνταγματικά το τερατώδες πρωθυπουργικό κεντρικό σύστημα εξουσίας (ας όψεται η αναθεώρηση του Συντάγματος από τον Ανδρέα Παπανδρέου το 1985) που επιτρέπει τόσες παραλείψεις, τόσα λάθη, τόσες ιδιοτελείς πρακτικές από την παρέα του Μαξίμου ελλείψει αντιβάρου. Πρέπει να αναδιοργανωθεί ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικότερα και διαφανέστερα, χωρίς την παθογένεια του νεποτισμού και της κατάληψής του από κάθε καρυδιάς καρύδι αρκεί αυτό να είναι από το σόι μας (πολιτικό ή και οικογενειακό, φιλικό). Πρέπει η διαχείριση της εξουσίας να μην αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο του μονο(δι)κομματισμού. Πρέπει να απαλλαγούμε από την πολυνομία και την εξουσία του υπαλλήλου, ο οποίος "αξιοποιεί" αυτή την πολυνομία ανάλογα με την περίπτωση. Πρέπει οι Ανεξάρτητες Αρχές να είναι πράγματι ανεξάρτητες και με επαρκείς ανθρώπινους και υλικούς πόρους, ώστε να φέρνουν σε πέρας το έργο τους. Ο κατάλογος των "πρέπει" δεν εξαντλείται εδώ. Περιττεύει, πάντως, η συμπλήρωσή του. |Διότι το κυρίως αναπάντητο ερώτημα δεν είναι "τι δέον γενέσθαι;", αλλά ποια πολιτική δύναμη θα φέρει σε πέρας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ποια πολιτική δύναμη θα αδιαφορήσει για το τεράστιο πολιτικό κόστος που αυτές συνεπάγονται;| Σ’ αυτό το ερώτημα δεν υπάρχει απάντηση. Ακριβέστερα: δεν υπάρχει στη χώρα μας μια τέτοια πολιτική δύναμη.
Καταλήγουμε, έτσι, σε ένα νέο |πρέπει|: πρέπει να υπάρξει ουσιαστική συνεργασία των προθύμων πολιτικών δυνάμεων της χώρας για την αντιμετώπιση της Διαφθοράς. Επειδή, όμως, η πρεπολογία και οι υποδείξεις είναι φύσει αλυσιτελείς στην πολιτική, άλλο είναι το κύριο ερώτημα για την κάθε πολιτική δύναμη και εν προκειμένω για τον Συνασπισμό: |Αν ο Συνασπισμός κόπτεται για τον περιορισμό της Διαφθοράς, αποφασίζει να συμβάλει από σήμερα και χωρίς επιφυλάξεις σε μια τέτοια συνεργασία ή όχι; Ιδού Ρόδος, ιδού πήδημα.|
|Ο Βασίλης Ζουναλής είναι μηχανικός|
