Πλησιάζει η 13η Ιουνίου, ημέρα των ευρωεκλογών. Τα πολιτικά κόμματα εξέδωσαν τους καταλόγους των υποψηφίων τους. Ορισμένα εξέδωσαν και τα προγράμματά τους, διότι ένα κόμμα που σέβεται τον εαυτό του δεν μπορεί να κατεβαίνει στις εκλογές χωρίς πρόγραμμα. Με βάση αυτά τα δυο στοιχεία ασκούμε οι πολίτες το δικαίωμα της ψήφου. Εκλέγουμε τους εκπροσώπους μας. Και μετά;



Μετά τίποτα. Κανένα κόμμα δεν έκανε απολογισμό της δράσης του. Πόσο τήρησε το πρόγραμμα που είχε εκδώσει στις προηγούμενες εκλογές; Ποια θέματα ανέδειξε ως κόμμα; Ποια ανέδειξαν οι Ευρωβουλευτές του; Πόσες, έστω, παρουσίες και πόσες απουσίες είχε κάθε μέλος στις συνεδριάσεις της Ευρωβουλής; Τα κόμματα απαξιώνουν να λογοδοτήσουν.



Ας μην πετροβολούμε όμως αποκλειστικά τα κόμματα. Από τον 19ο αιώνα κι’ όλας, ο Gustave Le Bon διαπίστωνε ότι ο εκλογέας -ακόμα κι’ αυτός που δίνει φανατικά τη μάχη υπέρ κάποιου υποψηφίου- σπάνια ενδιαφέρεται ύστερα να μάθει αν ο εκλεγείς φάνηκε συνεπής προς όσα εξήγγειλε και για τα οποία υποτίθεται πως εκλέχτηκε. Αυτός είναι ο λόγος που ο υποψήφιος μπορεί άφοβα να εξαγγέλλει τις πιο εντυπωσιακές υπερβολές, χωρίς να νοιώθει ότι δεσμεύεται. Όσο, βέβαια, αυτό γίνεται κοινή συνείδηση, τόσο οι πολίτες αδιαφορούν για τα προγράμματα. Το έχουν καταλάβει και τα κόμματα. Γι’ αυτό έχουν σταματήσει τις πανάκριβες πολυσέλιδες εκδόσεις προγραμμάτων, που ήσαν απαραίτητα εκλογικά εργαλεία του καιρού της μεταπολίτευσης. Τώρα τα προγράμματα συρρικνώνονται όσο γίνεται, μήπως και διαβαστούν, έστω και διαγώνια. Και βέβαια, αποφεύγουν να είναι κατηγορηματικά και συγκεκριμένα, όχι τόσο επειδή ο εκλογέας θα ζητήσει το λογαριασμό αργότερα, όσο επειδή αφ’ ενός χάνουν από την πολυσυλλεκτικότητά τους και αφ’ ετέρου γίνονται ευάλωτα στην πολεμική των αντιπάλων.



Στα προγράμματα, θα βρει ο αναγνώστης -ψηφοφόρος πολλές ευχάριστες στ’ αυτιά γενικότητες και συνθήματα, αλλά δεν θα βρει λέξη για πράγματα συνθετότερα ή για πράγματα που απαιτούν δύσκολες αποφάσεις, όπως είναι, προφανώς, τα περισσότερα. Ας πούμε, ποια οικονομικά μέτρα πρέπει να λάβει η Ε.Ε. ώστε να είναι ανταγωνιστική με τις ΗΠΑ; Πρέπει ή όχι να μπει φραγμός (και ποιος) στη μετανάστευση;



Μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ωστόσο, έχει η κατάρτιση των ψηφοδελτίων. Για ποιους λόγους, με ποια κριτήρια επελέγησαν από τις ηγεσίες των κομμάτων τους, άλλοι να συνεχίσουν να θητεύουν στο Ευρωκοινοβούλιο και άλλοι να αντικατασταθούν; Ποιες θέσεις για την Ε.Ε., τους θεσμούς της, τις προοπτικές της έχει ο καθένας από τους επιλεγέντες; Ποια όργανα, ποιες επιτροπές έλαβαν αυτές τις αποφάσεις; Ποια πρόσωπα και ποιες διαπλοκές κρύβονται πίσω από την ανωνυμία των επιτροπών; Άγνωστον.



Σωστά γράφει ο Γ. Πρετεντέρης ότι η ποιότητα της εκπροσώπησης της χώρας μας στην Ευρωβουλή αντανακλά τη θέση μας στην Ε.Ε., δηλαδή ότι της δίνει ή της αφαιρεί κύρος και επιρροή. Βιάζεται, ωστόσο, να θεωρήσει την ιδέα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ να αντικαταστήσει όλους τους Ευρωβουλευτές του «εξαιρετική». Αξίζει να σταθούμε σ’ αυτή την πρωτοτυπία:



Τι σημαίνει να αλλάξει ο πρόεδρος όλους συλλήβδην τους Ευρωβουλευτές; Σημαίνει να ισοπεδώσει το κύρος, τις απόψεις, τη δράση, τη συνέπεια του καθενός και της καθεμιάς. Ο ευσυνείδητος ταυτίζεται με τον καιροσκόπο. Εκπέμπεται το σύνθημα «Γίνετε όλοι τουρίστες. Δεν αξίζει να μοχθείτε για να είσθε συνεπείς, αφού αυτό δεν αναγνωρίζεται και δεν ανταμείβεται».



Παραλείπω την άχρι κρετινισμού «πολιτική ορθότητα» της εναλλαγής των φύλων (γυναίκες στα μονά, άντρες στα ζυγά!) για να θίξω τον ηλικιακό ρατσισμό των «νιάτων», που μάλιστα διαφημίστηκε ως προοδευτικό μέτρο. Θυμίζει το κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας των μεσήλικων. Όμως, η μοναδική προεδρία που πήρε η Ελλάδα στις Επιτροπές της Ευρωβουλής, κερδήθηκε με το κύρος μιας Άννας Καραμάνου. Με ποια ονόματα θα διεκδικήσει τώρα προεδρία; Και παραπέρα: πώς θα εξασφαλιστεί η, απαραίτητη για τη συνέχεια της κομματικής δράσης, ενημέρωση των νέων Ευρωβουλευτών; Μήπως από τους νυν Ευρωβουλευτές, που έμαθαν την αποβολή τους από τις εφημερίδες;



Αναρωτιέμαι: το αποτέλεσμα της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, την οποία προκάλεσε ο πρόεδρος, ήταν πράγματι η Μαίρη Ματσούκα ή μήπως εξαπάτησε τους πολίτες που κάλεσε να ψηφίσουν; Αυτή είναι η με τόσο πάταγο εξαγγελθείσα «συμμετοχική δημοκρατία»; Αναρωτιέμαι: ποιος θα εκπροσωπήσει το ΠΑΣΟΚ στα ντιμπέϊτ που ζήτησε ο πρόεδρός του; Ποιος θα αντιπαρατεθεί στον I. Βαρβιτσιώτη, στον Δ. Παπαδημούλη, στον Θ. Παφίλη;



Η στήλη δεν δίστασε στο παρελθόν να επαινέσει τον Γ. Παπανδρέου, όταν υπερασπιζόταν τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεχόταν ολόπλευρη επίθεση. Συνεπώς, δεν υπάρχει κομματική ή προσωπική εμπάθεια. Λύπη υπάρχει, διότι η επιπολαιότητα και οι απρόσωποι «νεωτεριστές» σύμβουλοι μπορούν να οδηγήσουν τα πράγματα αρκετά χρόνια πίσω.