Όρος για τη βιωσιμότητα της κοινωνικής ασφάλισης, η δημιουργία νέου αποθεματικού
Σάββας Γ. Ρομπόλης, Συνέντευξη στον Ανδρέα Πετρόπουλο, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2007-10-14
Το εμφανές έλλειμμα ανταγωνισμού των ελληνικών επιχειρήσεων μετασχηματίζεται σε έλλειμμα της κοινωνικής ασφάλισης, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στην "Κυριακάτικη Αυγή", ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ και καθηγητής εργασιακών σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Σάββας Ρομπόλης, σχολιάζοντας την εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή των επιχειρήσεων.
Ο Σ.Ρομπόλης τονίζει ότι η "δέσμη" μέτρων Αναλυτή και η δέσμευση του πρωθυπουργού για καθιέρωση "εθνικής κατώτατης σύνταξης" από το 2009, ενδεχομένως να σημαίνει διάβρωση του σημερινού διανεμητικού συστήματος και εγκαθίδρυσης κεφαλαιοποιητικού συστήματος, με μείωση του επιπέδου των συνταξιοδοτικών παροχών.
Ο κ.καθηγητής υποστηρίζει ακόμα ότι απαιτείται άμεσα ο σχηματισμός ενός νέου αποθεματικού, τονίζοντας: "Πρέπει να προσδιορίσουμε τις βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες χρηματοοικονομικές ανάγκες και να ποσοτικοποιήσουμε τις πηγές των νέων πόρων οι οποίες απαιτείται να αναζητηθούν σε πεδία της δημοσιονομικής πολιτικής που αναφέρονται σε μια εκτεταμένη αναδιανομή του εισοδήματος.
- Κύριε Ρομπόλη, έχουμε μια γενικόλογη πρόταση της κυβέρνησης για το αφαλιστικό, μια θεματολογική αναφορά θάλεγα στο θέμα.
Παράλληλα όμως έχουμε και το πόρισμα Αναλυτή που λέει συγκεκριμένα πράγματα, και προτείνει ουσιαστικά αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωση των συντάξεων. Θα μπορούσε αυτή η πρόταση να αποτελεί λύση για το ασφαλιστικό σύστημα;
Οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί είτε από επιτροπές, είτε από διεθνείς οργανισμούς είτε από την Τράπεζα της Ελλάδας αναφέρονται κυρίως στο σκέλος των εκκροών (παροχών του συστήματος) και μάλιστα από μια άποψη περιορισμού τους για να εξοικονομηθούν πόροι που θα χρηματοδοτήσουν το σύστημα.
Η έρευνα του ΙΝΕ έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η έμφαση των παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να δοθεί στο σκέλος των εισροών και της αναζήτησης νέων πόρων προκειμένου να σχηματιστεί ένα νέο και αναγκαίο αποθεματικό το οποίο θα χρηματοδότήσει τις μελλοντικές υποχρεώσεις της κοινωνικής ασφάλισης.
- Γιατί δεν επαρκεί η χρηματοδοτηση του 1% για το σχηματισμό του αποθεματικού;
Κατ αρχήν η οικονομική κατάσταση του συστήματος αποτυπώνεται σήμερα με το αποθεματικό να ανέρχεται στα 31 δισ.ευρώ, ενώ για να ανταποκριθεί το σύστημα στις μακροχρόνιες υποχρεώσεις του θάπρεπε να ήταν 180 δισ. ευρώ. Επομένως το 1% δεν επαρκεί για τον σχηματισμό του νέου αποθεματικού και γι αυτό ακριβώς πρέπει να προσδιορίσουμε τις βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες χρηματοοικονομικές ανάγκες και να ποσοτικοποιήσουμε τις πηγές των νέων πόρων οι οποίες κατά τη γνώμη μας απαιτείται να αναζητηθούν σε πεδία της δημοσιονομικής πολιτικής που αναφέρονται σε μια εκτεταμένη αναδιανομή του εισοδήματος.
Φορολόγηση των κερδών και των τόκων
- Πού συγκεκριμένα μπορούν να αναζητηθούν αυτοί οι νέοι ποροι;
Εκτός από την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας μπορεί να αναζητηθούν στη φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών, σε ένα τμήμα από την φορολόγηση των τόκων, όπως επίσης και από τα πρόστιμα που επιβάλλονται κατά τους φορολογικούς ελέγους των επιχειρήσεων. Και βέβαια από την καταβολή των νομοθετημένων πόρων από την πλευρά του κράτους που όσον αφορά το ΙΚΑ για την τελευταία πενταετία (με εφαρμογή της υποχρέωσης του 1% ΑΕΠ) είναι 3,38δισ. ευρώ αντί του 1,9 που είναι κατατεθειμένο στον προϋπολογισμό. Επίσης σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις οι καταβολές από τις υποχρεώσεις του κράτους προς τα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχονται το 2008 σε 11,5 δισ.ευρώ και σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις οι οποίες συμπεριλαμβάνουν και τη χρηματοδότηση των κλάδων υγείας οι υποχρεώσεις του κράτους ανέρχονται σε πάνω από 16 δισ.ευρώ.
- Ποια είναι σήμερα τα επίπεδα της εισφοροδιαφυγής; Τι απαντάτε σε όσους υποστηρίζουν ότι η εισφοροαποφυγή αποτελεί όρο επιβίωσης των μικρομεσαίων ιδιαίτερα επιχειρήσεων;
Το φαινόμενο της εισφοροδιαφυγής διατηρείται και σταδιακά διευρύνεται. Σήμερα έχει φθάσει τα επίπεδα 4 δισ. ευρώ το χρόνο εξ αιτίας της ανοχής ή ακόμα και της περίθαλψης της από την κοινωνικοασφαλιστική πολιτική. Οι ρυθμίσεις οφειλών που επαναλαμβάνονται συνεχώς έχει αποδειχθεί για το σύνολο του συστήματος της κοινωνικής ασφάλισης ότι δεν συμβάλλουν στην είσπραξη πόρων που είναι σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και ανέρχονται όχι πάνω από 12% των συνολικών οφειλών.
Επομένως είναι θέμα πολιτικής βούλησης καθώς επίσης και θέμα οργάνωσης και αναβάθμισης του συστήματος είσπραξης και ελέγχου των εσόδων της κοινωνικής ασφάλισης.
Αναφορικά με τη συσχέτιση που ορισμένοι διατυπώνουν μεταξύ της εισφοροδιαφυγής και της βιωσιμότητατας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων η απάντηση επικεντρώνεται στο γεγονός ότι στις σημερινές συνθήκες της διεθνοποίησης και της έντασης του ανταγωνισμού εάν η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων δεν εξασφαλιστεί με όρους τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, καινοτομίας νέων προϊόντων και κατάκτησης νέων αγορών, τότε δεν μπορεί να επιτευχθεί με την μη καταβολή των εισφορών στα ταμεία της κοινωνικής ασφάλισης.
- Επομένως το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, μεταβιβάζεται στην κοινωνική ασφάλιση.
Θάλεγα ακριβέστερα το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας επιχειρείται να μετασχηματιστεί σε έλλειμμα της κοινωνικής ασφάλισης.
Προς διάβρωση του διανεμητικού συστήματος
- Υπάρχει και η δέσμευση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού για καθιέρωση εθνικής σύνταξης. Σε συνδυασμό και με τις προτάσεις του κ. Αναλυτή θεωρείται ότι διαμορφώνουν ένα νέο ασφαλιστικό τοπίο;
Η εξαγγελία της κυβέρνησης για τη χορήγηση από 1.1.2009 "εθνικής κατώτατης σύνταξης" σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του ρόλου της επαγγελματικής ασφάλισης που περιλαμβάνονται στις προτάσεις Αναλυτή, ενδεχομένως να σημαίνει μια ανατροπή και ένα μετασχηματισμό του συστήματος Βίσμαρκ (εγγυημένη καταβολή σύνταξης κύριας και επικουρικής με βάση τις εισφορές εργαζομένων, εργοδοτών και κράτους και του χρόνου ασφάλισης) στο σύστημα Μπέβεριτς (εθνική σύνταξη χρηματοδοτούμενη από τη φορολογία και ιδιωτική επαγγελματική ασφάλιση), που θα σημαίνει διάβρωση του σημερινού διανεμητικού συστήματος, εγκαθίδρυση κεφαλαιοποιητιικού συστήματος και μείωση του επιπέδου των συνταξιοδοτικών παροχών.
Ο Σ.Ρομπόλης τονίζει ότι η "δέσμη" μέτρων Αναλυτή και η δέσμευση του πρωθυπουργού για καθιέρωση "εθνικής κατώτατης σύνταξης" από το 2009, ενδεχομένως να σημαίνει διάβρωση του σημερινού διανεμητικού συστήματος και εγκαθίδρυσης κεφαλαιοποιητικού συστήματος, με μείωση του επιπέδου των συνταξιοδοτικών παροχών.
Ο κ.καθηγητής υποστηρίζει ακόμα ότι απαιτείται άμεσα ο σχηματισμός ενός νέου αποθεματικού, τονίζοντας: "Πρέπει να προσδιορίσουμε τις βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες χρηματοοικονομικές ανάγκες και να ποσοτικοποιήσουμε τις πηγές των νέων πόρων οι οποίες απαιτείται να αναζητηθούν σε πεδία της δημοσιονομικής πολιτικής που αναφέρονται σε μια εκτεταμένη αναδιανομή του εισοδήματος.
- Κύριε Ρομπόλη, έχουμε μια γενικόλογη πρόταση της κυβέρνησης για το αφαλιστικό, μια θεματολογική αναφορά θάλεγα στο θέμα.
Παράλληλα όμως έχουμε και το πόρισμα Αναλυτή που λέει συγκεκριμένα πράγματα, και προτείνει ουσιαστικά αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωση των συντάξεων. Θα μπορούσε αυτή η πρόταση να αποτελεί λύση για το ασφαλιστικό σύστημα;
Οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί είτε από επιτροπές, είτε από διεθνείς οργανισμούς είτε από την Τράπεζα της Ελλάδας αναφέρονται κυρίως στο σκέλος των εκκροών (παροχών του συστήματος) και μάλιστα από μια άποψη περιορισμού τους για να εξοικονομηθούν πόροι που θα χρηματοδοτήσουν το σύστημα.
Η έρευνα του ΙΝΕ έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η έμφαση των παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να δοθεί στο σκέλος των εισροών και της αναζήτησης νέων πόρων προκειμένου να σχηματιστεί ένα νέο και αναγκαίο αποθεματικό το οποίο θα χρηματοδότήσει τις μελλοντικές υποχρεώσεις της κοινωνικής ασφάλισης.
- Γιατί δεν επαρκεί η χρηματοδοτηση του 1% για το σχηματισμό του αποθεματικού;
Κατ αρχήν η οικονομική κατάσταση του συστήματος αποτυπώνεται σήμερα με το αποθεματικό να ανέρχεται στα 31 δισ.ευρώ, ενώ για να ανταποκριθεί το σύστημα στις μακροχρόνιες υποχρεώσεις του θάπρεπε να ήταν 180 δισ. ευρώ. Επομένως το 1% δεν επαρκεί για τον σχηματισμό του νέου αποθεματικού και γι αυτό ακριβώς πρέπει να προσδιορίσουμε τις βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες χρηματοοικονομικές ανάγκες και να ποσοτικοποιήσουμε τις πηγές των νέων πόρων οι οποίες κατά τη γνώμη μας απαιτείται να αναζητηθούν σε πεδία της δημοσιονομικής πολιτικής που αναφέρονται σε μια εκτεταμένη αναδιανομή του εισοδήματος.
Φορολόγηση των κερδών και των τόκων
- Πού συγκεκριμένα μπορούν να αναζητηθούν αυτοί οι νέοι ποροι;
Εκτός από την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας μπορεί να αναζητηθούν στη φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών, σε ένα τμήμα από την φορολόγηση των τόκων, όπως επίσης και από τα πρόστιμα που επιβάλλονται κατά τους φορολογικούς ελέγους των επιχειρήσεων. Και βέβαια από την καταβολή των νομοθετημένων πόρων από την πλευρά του κράτους που όσον αφορά το ΙΚΑ για την τελευταία πενταετία (με εφαρμογή της υποχρέωσης του 1% ΑΕΠ) είναι 3,38δισ. ευρώ αντί του 1,9 που είναι κατατεθειμένο στον προϋπολογισμό. Επίσης σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις οι καταβολές από τις υποχρεώσεις του κράτους προς τα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχονται το 2008 σε 11,5 δισ.ευρώ και σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις οι οποίες συμπεριλαμβάνουν και τη χρηματοδότηση των κλάδων υγείας οι υποχρεώσεις του κράτους ανέρχονται σε πάνω από 16 δισ.ευρώ.
- Ποια είναι σήμερα τα επίπεδα της εισφοροδιαφυγής; Τι απαντάτε σε όσους υποστηρίζουν ότι η εισφοροαποφυγή αποτελεί όρο επιβίωσης των μικρομεσαίων ιδιαίτερα επιχειρήσεων;
Το φαινόμενο της εισφοροδιαφυγής διατηρείται και σταδιακά διευρύνεται. Σήμερα έχει φθάσει τα επίπεδα 4 δισ. ευρώ το χρόνο εξ αιτίας της ανοχής ή ακόμα και της περίθαλψης της από την κοινωνικοασφαλιστική πολιτική. Οι ρυθμίσεις οφειλών που επαναλαμβάνονται συνεχώς έχει αποδειχθεί για το σύνολο του συστήματος της κοινωνικής ασφάλισης ότι δεν συμβάλλουν στην είσπραξη πόρων που είναι σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και ανέρχονται όχι πάνω από 12% των συνολικών οφειλών.
Επομένως είναι θέμα πολιτικής βούλησης καθώς επίσης και θέμα οργάνωσης και αναβάθμισης του συστήματος είσπραξης και ελέγχου των εσόδων της κοινωνικής ασφάλισης.
Αναφορικά με τη συσχέτιση που ορισμένοι διατυπώνουν μεταξύ της εισφοροδιαφυγής και της βιωσιμότητατας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων η απάντηση επικεντρώνεται στο γεγονός ότι στις σημερινές συνθήκες της διεθνοποίησης και της έντασης του ανταγωνισμού εάν η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων δεν εξασφαλιστεί με όρους τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, καινοτομίας νέων προϊόντων και κατάκτησης νέων αγορών, τότε δεν μπορεί να επιτευχθεί με την μη καταβολή των εισφορών στα ταμεία της κοινωνικής ασφάλισης.
- Επομένως το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, μεταβιβάζεται στην κοινωνική ασφάλιση.
Θάλεγα ακριβέστερα το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας επιχειρείται να μετασχηματιστεί σε έλλειμμα της κοινωνικής ασφάλισης.
Προς διάβρωση του διανεμητικού συστήματος
- Υπάρχει και η δέσμευση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού για καθιέρωση εθνικής σύνταξης. Σε συνδυασμό και με τις προτάσεις του κ. Αναλυτή θεωρείται ότι διαμορφώνουν ένα νέο ασφαλιστικό τοπίο;
Η εξαγγελία της κυβέρνησης για τη χορήγηση από 1.1.2009 "εθνικής κατώτατης σύνταξης" σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του ρόλου της επαγγελματικής ασφάλισης που περιλαμβάνονται στις προτάσεις Αναλυτή, ενδεχομένως να σημαίνει μια ανατροπή και ένα μετασχηματισμό του συστήματος Βίσμαρκ (εγγυημένη καταβολή σύνταξης κύριας και επικουρικής με βάση τις εισφορές εργαζομένων, εργοδοτών και κράτους και του χρόνου ασφάλισης) στο σύστημα Μπέβεριτς (εθνική σύνταξη χρηματοδοτούμενη από τη φορολογία και ιδιωτική επαγγελματική ασφάλιση), που θα σημαίνει διάβρωση του σημερινού διανεμητικού συστήματος, εγκαθίδρυση κεφαλαιοποιητιικού συστήματος και μείωση του επιπέδου των συνταξιοδοτικών παροχών.
