Edito

Αν καμιά φορά γράψω κάτι θετικό για την προηγούμενη κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, την κυβέρνηση Σημίτη, στο www.athensvoice.gr αμέσως εμφανίζονται από κάτω μερικά σχόλια που λένε περίπου, αμάν κι εσύ με τον εκσυγχρονισμό σου, ξεχνάς τι συνέβαινε και τότε. Ακόμα και οι φίλοι μου απορούν, τι θες τώρα κι εσύ με το παρελθόν, πέρασε, τι υπερασπίζεσαι, αφού τα ίδια έγραφες και τότε με όσα γράφεις τώρα.

Αλήθεια είναι, και τότε γκρίνιαζα, αυτό κάνουν οι εφημερίδες, κριτική. Αυτό κάνουν και τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, αντιπολίτευση. Τι είδους κριτική όμως και τι είδους αντιπολίτευση. Όταν στην πρόσφατη προεκλογική περίοδο ο Κ. Καραμανλής διαπίστωσε ότι ο κεντρώος χώρος έχει ήδη μεταναστεύσει αριστερότερα και κινδυνεύει να χάσει και το στενό κομματικό του πυρήνα που προσελκύεται από το Λάος, θυμήθηκε όλα τα διαδεδομένα ψεύδη της προηγούμενης δεκαετίας που έγιναν με διακομματική προπαγάνδα οι κυρίαρχες ψευδαισθήσεις της ελληνικής κοινωνίας. Τα Ίμια, τον Οτσαλάν, το σχέδιο Ανάν, το χρηματιστήριο. Ήταν μια τελευταία κακή υπηρεσία προς μια κοινή γνώμη που επιμελώς αγνοεί την πραγματικότητα.

Γίνεται πάλι συζήτηση αυτές τις μέρες για τα Ίμια, με πολύ λιγότερες κορόνες αυτή τη φορά. Θυμάμαι που έγραφα κι εγώ τότε κάθε μέρα. Κι εγώ κριτική έκανα. Γιατί οι δικές μας δημοτικές αρχές που έπαιζαν μαζί με τους απέναντι Τούρκους παιχνίδια πολέμου φυτεύοντας σημαιούλες στα βραχάκια, ΠΑΣΟΚ ήταν. Και ο υπουργός που σε πλήρη τηλεοπτική μετάδοση έβγαζε το στόλο απ’ το ναύσταθμο κλιμακώνοντας την ένταση, ΠΑΣΟΚ ήταν. Και ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων που απέτυχε να αποσοβήσει το επεισόδιο και γι’ αυτό πρότεινε βομβαρδισμούς, δηλαδή πόλεμο, ΠΑΣΟΚ ήταν κι αυτός. Όμως τα ΜΜΕ και τα άλλα κόμματα δεν έλεγαν αυτά. Αντίθετα, κατηγορούσαν την κυβέρνηση γιατί δεν έκανε τον πόλεμο. Γιατί δηλαδή απέφυγε την περιπέτεια που θα γύρναγε τη χώρα κανέναν αιώνα πίσω. Ήθελαν να κρεμάσουν τον Σημίτη στο Γουδί. Ακόμα και σήμερα, «θυμηθείτε τα Ίμια» έλεγε προεκλογικά ο Κ.Κ., «ο πρωθυπουργός που ευχαρίστησε τους Αμερικάνους» συμπλήρωναν οι αριστεροί πολιτικοί στις βραδινές τηλεοπτικές εκπομπές. Αυτό μας έμεινε από εκείνη την ιστορία. Ζήσαμε μια κλασική απόπειρα της βιομηχανίας του πολέμου να μπλέξει δυο χώρες σε πόλεμο κι εμείς στενοχωριόμαστε που τελικά τον αποφύγαμε.

Το θέμα λοιπόν δεν είναι η κριτική και η αντιπολίτευση, αλλά το είδος της αντιπολίτευσης. Το είδος της αντιπολίτευσης εκείνης καθόρισε και τα χρόνια που ακολούθησαν. Το πισωγύρισμα της χώρας, την κατεδάφιση όσων κατακτήσεων πέτυχε ο βραχύβιος εκσυγχρονισμός. Η κριτική που έγινε τότε στον εκσυγχρονισμό δεν ήταν για τα λάθη του, για τις παραλείψεις, την καθυστέρηση να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Ήταν η αντίθεση στον ίδιο τον εκσυγχρονισμό. Γι’ αυτό από τη «Δεξιά του Κυρίου» του μακαρίτη Χριστόδουλου μέχρι την Αριστερά της «αντίθεσης στη Νέα Τάξη», εχθρός ήταν η ευρωπαϊκή κοινότητα, το «διευθυντήριο των Βρυξελλών», η Δύση. Νικητής ήταν ο αναχρονισμός.

Στην πρώτη συνεδρίαση του νέου υπουργικού συμβουλίου, ο πρωθυπουργός της χώρας ανακοίνωσε μερικά πολύ σοβαρά πράγματα. Σημαντικά δεν είναι μόνο τα νέα μέτρα αλλά και η ίδια η αλλαγή στη φιλοσοφία της κυβερνητικής πολιτικής. Το 2004 τέτοιες μέρες, ο Κ. Καραμανλής, στον ίδιο ρόλο, ανακοίνωνε τη σεμνότητα και την ταπεινότητα, τον πόλεμο εναντίον της αλαζονείας, απαγόρευε τη χλιδή και την επίδειξη, ζητούσε από τους υπουργούς του να πηγαίνουν νωρίς στο γραφείο. Ήταν τότε που τα κανάλια την έστηναν στις 6 το πρωί έξω από τα υπουργεία για να μας δείξουν πόσο εργατικοί είναι οι υπουργοί που πιάνουν δουλειά αξημέρωτα.

Με άλλα λόγια, αντικαθιστούσε την πολιτική με την ηθικολογία. Τα προβλήματα δεν θέλουν λύσεις, θέλουν εμάς, που είμαστε καλοί άνθρωποι, σεμνοί, τίμιοι και ταπεινοί. Τη συνέχεια την είδαμε όλοι, στα Βατοπέδια, τις βίλες και τις offshore εταιρείες. Την προηγούμενη Τετάρτη, η πολιτική επανήλθε στο κυβερνητικό λόγο. Ο Γ. Παπανδρέου επανέφερε τις Ανεξάρτητες Αρχές που είχε απαξιώσει η προηγούμενη κυβέρνηση. Τις επανέφερε με τον πιο συμβολικό τρόπο, μέσα στο υπουργικό συμβούλιο, για να τονίσει το ρόλο τους στην αντιμετώπιση της κρατικής διαφθοράς. Απέκλεισε το ενδεχόμενο να στελεχωθούν οι θέσεις των γενικών γραμματέων με κομματικά στελέχη, όπως γινόταν μέχρι τώρα, για να αντιμετωπίσει την κομματοκρατία. Ανακοίνωσε την κατάργηση των χιλιάδων επιτροπών που απαρτίζουν την κρατική γραφειοκρατία και λυμαίνονται τη δημόσια περιουσία και προανήγγειλε ότι ο υπουργός Επικρατείας θα ξεκινήσει το τιτάνιο έργο της απλοποίησης του νομοθετικού πλέγματος. Όλοι ξέρουν ότι η πολυνομία, η αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων, οι αλληλοσυγκρουόμενες ρυθμίσεις, νομοσχέδια, ερμηνείες των νόμων, είναι το κόλπο για τις πελατειακές σχέσεις και τη διαφθορά. Αν έχεις το κατάλληλο κονέ, υπάρχει πάντα μια «διάταξη» για να κάνεις τη δουλειά σου.

Παραδόξως τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν τοποθετήθηκαν σε αυτά τα μέτρα. Θρήνησαν για την κατάργηση του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης και αναρωτήθηκαν αν ακολουθεί «η κατάργηση και της ίδιας της Μακεδονίας μας» απ’ αυτούς τους κακούς πατριώτες που είναι πάντα πρόθυμοι να παραδώσουν ελληνικά εδάφη στους εχθρούς. Σ’ έναν αριστερό σταθμό οι δημοσιογράφοι κάνουν αστειάκια ότι στα υπουργεία θα μιλάνε αγγλικά και οι αριστεροί καλλιτέχνες αμέσως δήλωσαν αντιπολιτευόμενοι σ’ αυτή την κυβέρνηση της οποίας αντιπρόεδρος είναι αυτός που «πρόδωσε τον Οτσαλάν». Οι προοδευτικοί, πάντα, γελοιογράφοι δημοσίευαν γελοιογραφίες με τον Μπαρμπα-Σαμ αφεντικό του Γιώργου, αφού δεν είναι πολύ θετικός με τον αγωγό Αλεξανδρούπολης-Μπουργκάς. Έναν αγωγό ανύπαρκτο, σημειωτέον. Ως γνωστόν, οι πατριώτες Έλληνες είναι πάντα με το Μόσκοβο, έστω με τον Πούτιν.

Δεν είναι περίεργο; Εδώ έγιναν συγκεκριμένες εξαγγελίες, συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις. Η λογική λέει ότι όλες οι δημόσιες φωνές της πολιτικής ζωής θα έπρεπε να τοποθετηθούν επ’ αυτών. Είτε διαφωνούν, είτε συμφωνούν και είναι έτοιμοι να κάνουν αντιπολίτευση αν όλα αυτά μείνουν μόνο λόγια και δεν αλλάξει τίποτα. Αλλά δεν πρέπει να το πουν; Δεν πρέπει κάποτε όλοι να τοποθετούνται επί των πραγματικών ζητημάτων ώστε ν’ αρχίσει η πολιτική αντιπαράθεση και να φανεί επιτέλους ποιος είναι ο καθένας; Ποιοι συμφωνούν με τη λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών και ποιοι όχι; Ποιοι συμφωνούν στη στελέχωση του δημοσίου με διαγωνισμούς και όχι με πρόσληψη των κομματικών στελεχών ή των κομματικών κομισάριων;

Σ’ αυτά τα θέματα συζήτηση δεν έγινε. Κι όμως αποτελούν μια πραγματική στροφή πολιτικής. Ο πραγματικός έλεγχος θα έπρεπε να ήταν στην υλοποίησή τους. Η πραγματική αντιπολίτευση θα έπρεπε να ζητήσει περισσότερες, πιο γρήγορες αλλαγές, να αποκαλύπτει τη διάσταση των πράξεων απ’ τα λόγια. Όμως, για μία ακόμα φορά, παίζεται το ίδιο έργο. Η αντιπολίτευση γίνεται με το ρεπερτόριο της συντήρησης. «Τρίβουν τα χέρια τους εφοπλιστές, τραπεζίτες και βιομήχανοι» λένε οι αριστερές φωνές. «Κινδυνεύει η Μακεδονίας μας» θρηνούν οι δεξιές. Στη χώρα που κάθε αναχρονισμός θεωρείται κατάκτηση, η Καθυστέρηση εμφανίζεται μεταμφιεσμένη. Δεν μιλάει ποτέ συγκεκριμένα, ποτέ πολιτικά.