Η φύλαξη των συνόρων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί μια θαρραλέα πρόταση για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, τη σύσταση ανεξάρτητης Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, που θα συζητηθεί στη Διάσκεψη Κορυφής (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο) την Παρασκευή. Αλλά η Ελλάδα αντιτίθεται στην ανεξαρτησία της ενώ για πολλούς λόγους θα έπρεπε να πλειοδοτεί. Από την ένταξή της (το 1981) στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η Ελλάδα σταθερά επεδίωκε να καταστήσει το θέμα της εξωτερικής ασφάλειας, ακεραιότητας, προστασίας των συνόρων της ευρωπαϊκό. Αυτός άλλωστε ήταν και ένας από τους κύριους αφετηριακούς λόγους που η χώρα επεδίωξε την ένταξη. Για να πετύχει τον στόχο αυτόν εργάστηκε ώστε σ’ όλες τις αναθεωρήσεις των συνθηκών, από την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη μέχρι το Σύνταγμα/Συνθήκη Λισαβόνας, να συμπεριληφθούν σχετικές ρυθμίσεις. Το βασικό μας επιχείρημα ήταν ότι τα σύνορα της Ελλάδας είναι και ευρωπαϊκά σύνορα και επομένως η προστασία τους θα πρέπει να είναι «κοινή υπόθεση» της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των κρατών - μελών της. Και πράγματι πετύχαμε να «περάσουμε» τις αναγκαίες ρυθμίσεις: στη Συνθήκη του Αμστερνταμ (1997) τη ρητή αναφορά ότι η Ενωση θα πρέπει να προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα και την ακεραιότητα (άρθ. 21 Συνθήκης) ενώ στο Σύνταγμα/Συνθήκη Λισαβόνας τις ρήτρες αμοιβαίας συνδρομής και αλληλεγγύης (άρθ. 42, 7,222). Σύμφωνα με την πρώτη ρήτρα όλα τα κράτη - μέλη της Ενωσης «οφείλουν να παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα» σε κάθε κράτος που μπορεί να πέσει θύμα ένοπλης επιθετικότητας (aggression). Είναι η ρήτρα που για πρώτη φορά ενεργοποίησε η Γαλλία μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι και που έχει αγνοήσει πλήρως η Ελλάδα.

Περάσαμε επίσης ρυθμίσεις για την «ολοκληρωμένη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων» (άρθ. 77 Συνθήκης). Και επιδιώξαμε τη δημιουργία των σχετικών εργαλείων για τον σκοπό αυτόν (Frontex, RABIT κ.λπ.). Αλλά, αν και η χώρα αντιμετωπίζει πράγματι πρόβλημα αποτελεσματικής φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, είχαμε αρνηθεί την ενεργοποίηση των εργαλείων αυτών με την επίκληση τετριμμένων, εθνολαϊκιστικής προέλευσης και απήχησης επιχειρημάτων περί εθνικής αξιοπρέπειας, εθνικής κυριαρχίας - και άλλα ηχηρά παρόμοια. Μόνο μια ιδιαίτερα φοβική ιδεοληπτική προσέγγιση μπορεί να δικαιολογήσει την άποψη ότι η παρουσία ευρωπαϊκών οργάνων, ανεξάρτητων ή μη, για τη φύλαξη των συνόρων παραβιάζει την κυριαρχία μας, ενώ κατά βάση την προστατεύουν όπως οφείλουν άλλωστε να κάνουν. Η ελληνική αντίδραση επομένως στη πρόταση της Επιτροπής για τη σύσταση της ανεξάρτητης Ακτοφυλακής θα πρέπει να εγκαταλειφθεί. Η Ελλάδα οφείλει να πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία της. Μας συμφέρει πολλαπλώς.