Το ξέραμε εδώ και καιρό από τους ιστορικούς, τους κοινωνιολόγους, τους ψυχολόγους αλλά κυρίως από τους μεγάλους λογοτέχνες. Μια επιδημία, πόσω μάλλον μια πανδημία, τεμαχίζει τον χρόνο σε ένα «πριν» και ένα «μετά», κυρίως όμως τον παγώνει σε ένα «τώρα». Ενα «τώρα» σχεδόν ακίνητο, επαναληπτικό, μονοθεματικό και μονότονο μέσα στη δραματικότητά του. Σαν αυτό που ζούμε αυτή την εποχή του κορωνοϊού. Με μια πρωτόφαντη ιδιαιτερότητα: αυτό το «τώρα» είναι παγκοσμιοποιημένο όσο ποτέ στο παρελθόν. Βιώνουμε ατομικά και συλλογικά μια παράξενη διαλεκτική όπου συνυπάρχουν η πιο εκρηκτική και απότομη ρήξη της καθημερινότητάς μας με την καταφυγή ή την προσπάθεια διάσωσης του «οικείου», του όποιου «οικείου» και ό,τι σταθερού καθησυχάζει τον καθένα μας. Στην πραγματικότητα, αυτή η διαλεκτική συνύπαρξη δεν είναι καθόλου παράξενη. Τέτοιες συνθήκες δραματικών και ξαφνικών αλλαγών κορυφώνουν την υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου, ραγίζουν τη βεβαιότητα και τη σταθερότητα του κοινωνικού και υλικού περιβάλλοντός του.

Οταν ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε τα νέα αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού –τα οποία μέχρι τότε είχε επιμελώς αποφύγει– λάνσαρε και ένα σύνθημα που υποτίθεται ότι συνοψίζει τον στόχο της όλης προσπάθειας: «Να προστατεύσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας»!

Αν περιοριστούμε στη συγκεκριμένη συγκυρία, έχει δίκιο. Τα βρετανικά νοσοκομεία, όπως και τα νοσοκομεία οποιασδήποτε άλλης χώρας, δεν θα μπορούσαν ποτέ να ανταποκριθούν 100% σε μια τόσο ξαφνική και πρωτοφανή σε έκταση ζήτηση των υπηρεσιών τους. Αν όμως διευρύνουμε την οπτική γωνία, τίθεται το εξής ερώτημα: Γιατί τα τελευταία δέκα χρόνια το κόμμα του Τζόνσον πετσόκοψε συστηματικά τα κονδύλια για την Υγεία και το κοινωνικό κράτος γενικότερα;

«Η δυσκολία δεν έγκειται στην ανάπτυξη νέων ιδεών, αλλά στο πώς θα αφήσουμε πίσω μας τις παλιές»
Τζ. Μ. Κέινς, 1936

Όταν, το 2015, η Ελλάδα αντιμετώπιζε τον παραλογισμό της τιμωριτικής λιτότητας που είχε ήδη οδηγήσει, μετά από δύο αποτυχημένα προγράμματα του ΔΝΤ, μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης, οι περισσότεροι στην Ευρώπη θεωρούσαν ότι «αυτή η μικρή χώρα» θα παρέμενε μια εξαίρεση. Κάτι σαν μια τιμωρία παραδειγματισμού για να μην ακολουθήσουν και άλλες χώρες τον ολισθηρό δρόμο των μεγάλων ελλειμμάτων.

Η για καιρό συνέχιση της τακτικής της νομοθέτησης μέσω διαταγμάτων μπορεί να οδηγήσει σε κατάργηση της Δημοκρατίας, επισημαίνει ο Νίκος Αλιβιζάτος. Εξοργίζεται με συναδέλφους του που χαρακτηρίζουν τα μέτρα που επιβάλλει η πανδημία αντισυνταγματικά. Ο κορυφαίος συνταγματολόγος εξηγεί πώς ήρθε η ώρα να περάσουμε από τον όρο εθνική κυριαρχία στον όρο κυριαρχία της αλληλεγγύης και εξετάζει τη στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη που θα βγει ενισχυμένος από την κρίση - υπενθυμίζοντας όμως την τύχη του Τσόρτσιλ και του Βενιζέλου. Επισημαίνει ότι η καλύτερη απάντηση στους «καραγκιόζηδες» της συνωμοσιολογίας είναι η τηλεθέαση της ΕΡΤ όταν μιλάει ο Τσιόδρας.

Ο Νίκος Αλιβιζάτος κάνει την αρχή της συζήτησης για τις προκλήσεις της Δημοκρατίας και του κράτους Δικαίου εξαιτίας της πανδημίας και του νέου κόσμου που διαμορφώνεται.