Οι διαφορές στο Αιγαίο αποτελούν ασφαλώς τον «σκληρό πυρήνα» των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η κάθε πλευρά ισχυρίζεται ότι έχει το απόλυτο δίκαιο, καθώς και ότι η άλλη πλευρά είναι πάντα προκλητική και βρίσκεται εν αδίκω.

Οι δύο χώρες πρέπει να ξεφύγουν από τη λογική του «μηδενικού αθροίσματος», σύμφωνα με την οποία ό,τι κερδίζει ο ένας το χάνει ο άλλος. Είναι σημαντικό να εδραιωθεί η πεποίθηση ότι είναι δυνατόν να εξευρεθούν λύσεις που μπορεί να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα και των δύο χωρών. Στις σύγχρονες συνθήκες, η αντίληψη ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα και το αίσθημα ασφάλειας του γείτονα είναι κεντρική.

Έχει γίνει με πολλούς τρόπους φανερό, ήδη από το ξέσπασμά της, ότι η δοκιμασία της πανδημίας στον ευρωπαϊκό χώρο δεν αφορά μόνο τα εθνικά κράτη. Αφορά εξ ίσου και την Ευρωπαϊκή Ένωση, (ΕΕ) η οποία για δεύτερη φορά, μέσα σε 10 χρόνια, βρίσκεται αντιμέτωπη με προβλήματα που απειλούν την ίδια την ύπαρξη και την προοπτική της. Το χειρότερο δε είναι ότι αυτήν την φορά η ΕΕ δεν έχει πλέον την λάμψη του παρελθόντος. Οι έκδηλες αδυναμίες, τα καθυστερημένα αντανακλαστικά και οι προβληματικοί χειρισμοί της στην οικονομική κρίση και το μεταναστευτικό (με μεγαλύτερο θύμα την χώρα μας) έχουν προκαλέσει μια πρωτοφανή κρίση πολιτικής νομιμοποίησης, που εκδηλώθηκε ήδη με την άνοδο ευρωσκεπτικιστικών ή και αντιευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων.

Μόνες τους αποφάσισαν να εκδοθούν γιατί δεν είχαν τι άλλο να κάνουν και είπαν να αρχίσουν να μεταδίδουν ιούς για να περνάει η ώρα. Μόνες τους κλείστηκαν εκεί. Μόνες τους γδύνονταν. Μόνες τους το έκαναν. Μόνες τους ντύνονταν. Μόνες τους πλήρωναν. Μόνες τους εισέπρατταν. Όλα μόνες τους.

Γι’ αυτό είναι πανικόβλητοι οι φιλήσυχοι οικογενειάρχες της περιοχής. Επειδή δεν είχαν καμιά σχέση. Εκείνοι ούτε που είχαν ιδέα. Εξάλλου, μεγάλο μέρος το Κρανίδι. Κάτι σαν Σαϊγκόν, Ρίο, Πόλη του Μεξικού. Πού να ξέρουν οι νοικοκυραίοι τι γίνεται τα βράδια στη δομή φιλοξενίας; Πού να ξέρουν ότι μένουν κορίτσια εκεί; Πού να ξέρουν ότι το κάνουν σχεδόν τζάμπα;

Η Σύνοδος Κορυφής της 23ης Απριλίου καλείται να επικυρώσει τον γαλλογερμανικό συμβιβασμό που αποτυπώθηκε στην απόφαση του Eurogroup και στη βάση αυτού να κάνει ένα περαιτέρω βήμα για τη διαμόρφωση της στρατηγικής ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας και τη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης, που σε συνδυασμό με τον νέο – υπό διαμόρφωση ακόμη – προϋπολογισμό θα τη χρηματοδοτήσει.

Οι διατυπώσεις της απόφασης του Eurogroup δίνουν μια σαφή πρόγευση προς τα πού θα επιχειρηθεί να κινηθούν τα πράγματα. Αρκεί να διαβαστεί στο φόντο των προκλήσεων και διλημμάτων με τα οποία η Ευρωπαϊκή Eνωση βρισκόταν αντιμέτωπη ήδη πριν από την πανδημία και τα οποία έχουν προκαλέσει βαθιές διχογνωμίες και διαιρέσεις.

Η κυβέρνηση επαναφέρει την καταδικασμένη έξι φορές από το Συμβούλιο της Επικρατείας, ως αντίθετη με την Κοινοτική νομοθεσία και το άρθρο 24 του συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος, υπόθεση της εκτροπής του Αχελώου!

Με καθυστέρηση δύο ημερών και ύστερα από την καταγγελία του Τομεάρχη Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτη Φάμελλου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης εδέησε (στις 11.4) να υπογράψει την κοινή δήλωση-έκκληση 12 ομολόγων του υπουργών της Ε.Ε., σχετικά με την ανάγκη η επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, μετά από την πανδημία, να γίνει με τους όρους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. 

Οι προβλέψεις κυμαίνονται -5% έως -18%, πιθανόν να κάτσει κάπου στο μέσον, δεν υπάρχει αμφιβολία πάντως ότι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα είναι βαθιά, βαθύτατη. Η κρίση που ταλανίζει προνομιακές αγορές των εξαγωγών μας, η ισχυρή εξάρτηση της οικονομίας μας από τη μονοκαλλιέργεια που λέγεται τουρισμός κι η συντριπτική κυριαρχία ενός αρχιπελάγους από πολύ μικρές επιχειρήσεις, που έχουν εξαιρετικά ασθενικές αντοχές, επιδεινώνουν τις συνέπειες μιας κρίσης που, έτσι ή αλλιώς, είναι μοναδική στα παγκόσμια χρονικά. Μπροστά μας, κοντινή προοπτική, η ανεργία να υπερβεί το 20%, να μπει λουκέτο σε χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, ενώ άλλες, μεγάλες και βιώσιμες επιχειρήσεις, να απαξιωθούν και να εξαγοραστούν από ξένους.

Η εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης, σε συνδυασμό με τις νεοφιλελεύθερες εμμονές στην αντιμετώπιση, δημιουργούν προβλήματα με τεράστιες και πολύπλευρες επιπτώσεις

1. Ο κόσμος και η χώρα βρίσκονται σ’ ένα περιβάλλον ειδικών συνθηκών.
Η εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης, σε συνδυασμό με τις νεοφιλελεύθερες εμμονές στην αντιμετώπιση, δημιουργούν προβλήματα με τεράστιες και πολύπλευρες επιπτώσεις
Κυρίαρχα όμως, η κρίση κάνει διακριτή την ανασφάλεια στη ζωή των ανθρώπων και με τη σειρά της δημιουργεί φόβο και συντηρητικοποίηση.

Μια πρόκληση χωρίς προηγούμενο η πανδημία, το σοκ της οποίας συγκρίνεται με την κρίση του 1929 και τη Μεγάλη Υφεση που ακολούθησε ή ακόμη και με το κόστος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, θέτει ήδη επί τάπητος ως προτεραιότητα τον σχεδιασμό της ανασυγκρότησης της επόμενης μέρας.

Σημείο αναφοράς τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο παραμένει το σχέδιο Μάρσαλ που συμπυκνώνει την πολιτική των ΗΠΑ μετά το 1945. Μέρα με τη μέρα πληθαίνουν οι προτροπές και οι ευχές για ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ ώστε να υπάρξει ταχεία και αποτελεσματική ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας από τις παρενέργειες της πανδημίας, το μέγεθος και η διάρκεια των οποίων δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν ούτε κατά προσέγγιση στην παρούσα φάση.

Εξομολογητικός ήταν ο πρωθυπουργός στο τελευταίο τηλεοπτικό μήνυμά του, που όλως τυχαίως (;) το έκανε την ίδια μέρα με τον πρόεδρο της Γαλλίας Μακρόν. Ο ένας είναι πρόεδρος με πολλές εξουσίες, ο άλλος είναι πρωθυπουργός που φαντασιώνεται ότι είναι πρόεδρος.

Μας είπε ότι «μέσα σε 50 ημέρες, διαλύθηκαν μύθοι δεκαετιών. Και βγήκαν συμπεράσματα που θα μας συνοδεύουν για καιρό». Πράγματι, διαλύθηκαν μύθοι δεκαετιών. Ομως ξέχασε να μας πει ότι πρόκειται για τους μύθους που κατασκεύασε η δική του ιδεολογία, ο νεοφιλελευθερισμός, και προπαγάνδιζαν τα κόμματα που ανήκουν στη δική του πολιτική οικογένεια. Διαλύθηκαν επίσης και οι εγχώριοι μύθοι που η παράταξή του κατάφερε, με την υπεροπλία που διαθέτει στην περιοχή της ενημέρωσης, να τους δώσει κύρος ιερού λόγου.

Ας ξεκινήσουμε με κάτι που όλοι, δεξιοί, κεντρώοι, αριστεροί, γνωρίζουμε: ότι προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο για τον κορονοϊό, ο οποίος διασπείρεται ταχύτατα σε ολόκληρο τον κόσμο, με τα θύματά του να ξεπερνούν τις εκατό χιλιάδες νεκρούς.

Ξέρουμε, επίσης, ότι τα κράτη προσπαθούν να τον αντιμετωπίσουν βελτιώνοντας τις αποδόσεις του δημόσιου συστήματος υγείας, σε συνδυασμό με μια σειρά από μέτρα περιορισμών και επιτήρησης, τα οποία θα ήταν όχι απλώς αμφιλεγόμενα αλλά αδιανόητα σε μια στοιχειωδώς ανοιχτή κοινωνία. Η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα στην κεντρική εξουσία να γνωρίζει πού είμαστε ανά πάσα στιγμή, με ποιον ήρθαμε σε επαφή, τι διαβάζουμε άρα τι ψηφίζουμε, ποιες είναι οι καταναλωτικές προτιμήσεις μας κ.ο.κ. και ταυτόχρονα της δίνει το δικαίωμα να μας κλειδαμπαρώσει στο σπίτι μας.

Το φάντασμα του κορωνοϊού, που πλανάται πάνω από τον κόσμο, για να παραφράσουμε την γνωστή ρήση του Μαρξ, αποτελεί αναμφισβήτητα μια άνευ προηγουμένου δοκιμασία για τις σύγχρονες κοινωνίες. Ακόμη μεγαλύτερη, όμως, είναι η δοκιμασία για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, όχι μόνον διότι είχαν τα περισσότερα έως τώρα θύματα αλλά και διότι οι αντιδράσεις τους εκ των πραγμάτων εντάσσονται σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, που ορίζεται από την δημοκρατική συνταγματική τους τάξη αλλά και από το ευρύτερο περιβάλλον του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού. Ως εκ τούτου βρέθηκαν από την αρχή αντιμέτωπες με το ακόλουθο ερώτημα:

Η χρηματοδότηση του προγράμματος είναι απόλυτα τεκμηριωμένη. Στηρίζεται στους διαθέσιμους δανειακούς πόρους που έχουν ευρωπαϊκή προέλευση, αναδιατάσσει μέρος των πόρων αυτών προς δημοσιονομικά μέτρα και χρηματοδοτεί το υπόλοιπο δημοσιονομικό κόστος από το μαξιλάρι, από καθαρά ελληνικούς και μη δεσμευμένους πόρους του μαξιλαριού. Κοινώς δεν χρειάζεται να προσφύγει το Ελληνικό Δημόσιο σε νέο δανεισμό ή να αυξήσει το συνολικό χρέος