Επιστροφή στο παρελθόν

Στάθης Λουκάς, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2004-04-23

Δεν προκαλούν «κατάπληξη» οι μετεκλογικές πολιτικές εξελίξεις ούτε ακόμα οι επιπτώσεις, στους πολιτικούς σχηματισμούς, που σχετίζονται με την εκλογική τους δύναμη καθώς ακόμη και ο κίνδυνος για ορισμένους από αυτούς να μπουν σε κλυδωνισμούς που να σχετίζονται με την ταυτότητά τους (ΣYN). Και αυτό γιατί «η εξουσία φθείρει αυτόν που δεν την έχει», ή κάνοντας παράφραση, αυτόν που δεν πείθει ότι έχει μια πολιτική πρόταση εξουσίας.

Οι οιωνοί ήταν ήδη δυσοίωνοι, ενώ από την άλλη μεριά δεν έχει καμιά αξία αυτή τη στιγμή «να κλάψουμε για το γάλα που χύσαμε» - σε σχέση με την διαμόρφωση συγκεκριμένης πολιτικής πρότασης που να απευθύνεται σε πραγματικές πολιτικές δυνάμεις, που να εντοπίζει την διαδρομή το πώς και τους καινούργιους ανυσματικούς χώρους οργάνωσης της πολιτικής- την δεκαπενταετία των μεγάλων αλλαγών ( διεθνών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτισμικών, παραγωγικών, περιβαλλοντικών κλπ) που αφήσαμε πίσω μας. Εκείνο που έχει απομείνει είναι ένας «ηθελημένος βολονταρισμός» ενεργειών τακτικισμού - κατάλοιπο παραποιημένο μιας ανεκπλήρωτης λενινιστικής κουλτούρας- που δεν συνοδεύεται αναγκαστικά από μια αναπροσαρμογή και συγκεκριμενοποίηση της πολιτικής μας κουλτούρας, σκέψης και πρότασης.

Αν παρατηρήσουμε το τέλος του αιώνα, που αφήσαμε πίσω μας, θα δούμε ότι ιδίως για τους προερχόμενους από το ΚΚΕ – και όχι μόνον- δεν διαμορφώνονταν μια πολιτική κουλτούρα κριτικής θεώρησης του παρελθόντος. Όχι βέβαια σαν μια άρνηση, διαγραφή και αφαίρεσή του αλλά κύρια σαν κριτικής αναθεώρησης και υπέρβασής του χωρίς τακτικισμούς και υπολείμματα.
Ίσως μια απάντηση μπορεί να αναζητηθεί στις επιπτώσεις που είχε, στο μορφωτικό υπόβαθρο των διαφόρων εκφράσεων της αριστεράς κομμουνιστικής προέλευσης, η κρίση του λενινισμού. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του λενινισμού υπήρξε η ικανότητα έκφρασης μιας ισχυρής «τακτικής» σε σχέση με μια μεγάλη στρατηγική ανεπίστρεπτου επαναστατικού μετασχηματισμού. Κάθε στιγμή της τακτικής εύρισκε την επιβεβαίωσή της σαν ενδιάμεσο σταθμός προσέγγισης στην στιγμή του μεγάλου μετασχηματισμού, του ανεπίστρεπτου μετασχηματισμού της κοινωνίας.

Η επιβίωση όμως ενός λενινισμού χωρίς την επαναστατική ανατροπή, μιας τακτικής ορφανομένης από την επανάσταση δηλ. από μια στρατηγική δυνατού μετασχηματισμού που μπορεί να συμβαδίσει με το γενικό συμφέρον προκαλεί αντιφάσεις και μεταμορφισμούς . Έτσι μπορεί να εξηγηθεί:

-α. Η παράφραση - της γνωστής σταλινικής ρήσης - «ότι το κόμμα ενισχύεται» όταν οι διαφορετικές αντιλήψεις απομακρύνονται «οικειοθελώς» ή αναγκάζονται να απομακρυνθούν. Aυτό μάλιστα σε μια εποχή που χρειάζονται όχι μόνο διαφορετικές αντιλήψεις στα πλαίσια της ίδιας πολιτικής κουλτούρας αλλά διαφορετικές πολιτικές κουλτούρες – που μπορεί βέβαια να γίνουν συγγενείς- για επεξηγήσουν την με μεγάλη ταχύτητα μεταβαλλόμενη πραγματικότητα

-β. Σαν «αποκατάσταση της νομιμότητας»- δηλ της «επαναστατικής νομιμότητας»- η παραίτηση από την πιθανή διεκδίκηση της βουλευτικής έδρας μιας υποψηφίου και μάλιστα γυναίκας που επιλέχτηκε από την ύψιστη έκφραση νομιμότητας που είναι ή ψήφος του κυρίαρχου λαού

-γ. Η βιασύνη οργάνωσης συνεδρίου (παρά την ακύρωση που οφείλεται σε άλλους λόγους) χωρίς ουσιαστικά προσπάθεια εμβάθυνσης της περίσκεψης γιατί στις εκλογές η λεγόμενη αριστερά (ΚΚΕ, ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ,ΔΗΚΙ) μένει στάσιμη και ουσιαστικά χάνει 0,48% σε σχέση με τις εκλογές του 2000. Kάποιο πρόβλημα θα υπάρχει στην προσέγγιση της σχέσης παγκοσμιοποίηση- αλλαγή του παραγωγικού προτύπου – επιπτώσεις στους κοινωνικούς, πολιτικούς συμβιβασμούς κλπ και επόμενα στους χώρους προσέγγισης και οργάνωσης της πολιτικής και στην επεξήγηση των πόλων αντιπαράθεσης των συγχρόνων κοινωνιών και ειδικά της ελληνικής.

Αλλά τι συμβαίνει όταν η επαναστατική διέξοδος έχει διαψευσθεί κατά τον ένα ή άλλο τρόπο από την εξέλιξη της πραγματικότητας και ο ανεπίστρεπτος μετασχηματισμός της κοινωνίας δεν είναι πια στρατηγικός στόχος ή είναι κάτι που παραμένει πολύ μακριά στον αχνό ορίζοντα των βιολογικών χρόνων ή ακόμα και ιστορικών χρόνων.
Tι συμβαίνει μετά το χάσιμο ή το θόλωμα της προοπτικής, λίγο ή πολύ μακρινής, « του μεγάλου και ανεπίστρεπτου μετασχηματισμού»;

Οι δυνατές ή πιθανές μεταρρυθμίσεις δεν είναι πια λειτουργικές αυτής της απίθανης αλλαγής, μέσω μιας διαδικασίας σταδιακής προσέγγισης στην εξουσία. Είναι κύρια μεταρρυθμίσεις που φέρνουν στην επιφάνεια στιγμές κρίσης και μετασχηματισμού μιας μεταβατικής φάσης της κοινωνίας και επιβάλλονται να επιδιωχθούν εδώ και τώρα και όχι σαν ενδιάμεσο στάδιο. Και για να επιδιωχθούν πρέπει να γίνουν κατανοητές για το ριζοσπαστισμό τους και κύρια για το λόγο ότι είναι δυνατό να προβλεφθούν από τώρα οι ποιοτικές αλλαγές και οι θετικές επιπτώσεις που θα έχουν στην καθημερινότητα της ζωής των πολιτών.

Αυτό όμως σημαίνει την ικανότητα, πέρα από την διαμόρφωση πολιτικής πρότασης που θα βάζει προβλήματα εξουσίας όχι για ένα αόρατο μέλλον, της οικοδόμηση και τις διαδρομές οικοδόμησης ενός κόμματος που θα είναι σε θέση να «αναπτύσσεται» όχι μέσα σε μια θερμοκοιτίδα μέχρι να «ψωμώσει»- σχήμα οξύμωρο- αλλά σε επαφή με τις κοινωνικές διαδρομές και εξελίξεις, σε όσμωση με πραγματικούς πολιτικούς και κοινωνικούς σχηματισμούς. Τέτοιο που να είναι σε θέση να προβάλλει την κοινωνική ριζοσπαστικότητα και τα σημεία κρίσης στο επίπεδο των πολιτικών και θεσμικών σχέσεων για να βρουν την απάντηση λύσης για το σήμερα και όχι για ένα φωτεινό αύριο που η αριστερά θα έχει «ψωμώσει». Για να γίνει όμως κάτι παρόμοιο πρέπει να συγκρουσθεί, μέσα από τα προβλήματα, να συγκριθεί και να συγκλίνει με άλλες πολιτικές δυνάμεις ώστε οι λύσεις να έλθουν από τους χώρους όπου διαμορφώνονται οι πολιτικές αποφάσεις.

Κάτι τέτοιο όμως τείνει να είναι πρακτικά σχεδόν αδύνατο, τη σημερινή χρονική φάση, για δύο κύρια λόγους:

-α. Την σύγκληση την τελευταία επταετία της ορφανής, από την επανάσταση, λενινιστικής αντίληψης με την φρασεολογικά μαξιμαλιστική και παπανδρεϊκού τύπου αντίληψη οργάνωσης της πολιτικής, το δε λεγόμενο προγραμματικό συνέδριο αποτελεί «το ιδεολογικό και θεωρητικό» υπόβαθρό της. Σύγκληση που δίνει ζωή σε ένα υβριδικό μαξιμαλισμό που στην ουσία αποκρούει ή αρνείται:
-1. τις συμμαχίες
-2. την συνθετότητα των συγχρόνων αστικών κοινωνιών
-3. την συμβατότητα και αναγκαιότητα της οικονομικής αποτελεσματικότητας
-4. τον ρεαλισμό του συσχετισμού της δύναμης
και όλα αυτά στο όνομα ενός «ανύπαρκτου υποθετικού» γενικού σχεδίου, πλήρους ανταγωνιστικής ρήξης, φαντασιακά διαφορετικού σε σχέση με το «υπάρχον παρόν»

-β. με την αδυναμία- την ίδια περίοδο πέρα από τις επί μέρους επιδιώξεις, αλλά και κύρια και λόγω αυτών- των «ανανεωτικών» ομάδων, να διαμορφώσουν μια πειστική, «μορφωτικά» στηριγμένη και οργανωτικά συντονισμένη πολιτική πρόταση που να φέρνει με ένταση στην επιφάνεια την αλλοίωση των γενετικών χαρακτηριστικών του ΣΥΝ και τις ευθύνες της συγκεκριμένης ηγετικής ομάδας
Αντίθετα η σημερινή φάση μπορεί να σημαδέψει (αν δεν αναλάβει την αμετάκλητη πρωτοβουλία της πάλης για τις ιδέες της και τις αξίες της) , οριστικά και μια για πάντα, τη δύση της «ανανεωτικής » και ριζικά μεταρρυθμιστικής αριστεράς, παρά την αναγκαιότητά της. Και αυτό γιατί είναι πιεσμένη από την παραπάνω σύγκληση – που η ίδια με μοναδική ελαφρότητα συνέβαλε να δημιουργηθεί- μεταξύ μιας ηγεσίας (leadership) ναρκισσιστικά αυτάρεσκους που θέλει να ρυθμίζει τις εξελίξεις του ΣΥΝ «πιεστικά» αυτοσχεδιάζοντας για την ανάδειξη του μοναδικού της ρόλου και της απορφανομένης λενινιστικής τάσης που συνεχώς ενισχύεται με την ανακύκλωση υπολειμματικών αριστερίστικων ομάδων που υπάρχουν στην πιάτσα. Το ανησυχητικό είναι η αποδοχή «των ιδεολογημάτων» αυτών των ομάδων που δεν έχουν καμία σχέση με τις σημερινές προκλήσεις – ιδίως ευρωπαϊκές- και για τις οποίες, ομάδες, ο Ντούμπτσεκ εξακολουθεί να είναι «προδότης» του μαρξισμού-λενινισμού και ένας από τους μεγάλους θεωρητικούς και πολιτικούς «της θεωρίας της πράξης» τουτέστιν Α. Γκράμσι ένας «ρεβιζιονιστής».
Η σύγκληση αυτή τείνει να δημιουργήσει μαζί με άλλους – όρα ΚΚΕ – «μια Μακεδονική φάλαγγα» με σαθρές σάρισες και που θα προχωρά σε ένα σαθρό έδαφος- φτιαγμένου με αδύναμα πια υλικά του παρελθόντος- για να αντισταθεί συλλήβδην σε πραγματικούς κινδύνους και αντικειμενικές αλλαγές.
Λες και η ιστορική φάση που διανύουμε να είναι μια νύχτα την οποία φτάνει να ξορκίσουμε με «σημαίες και ταμπούρλα» για να την ξεπεράσουμε κατά κάποιο τρόπο και να βρεθούμε «στο φωτεινό πρωινό» με τον ανατέλλοντα στον ορίζοντα ήλιο της παγκόσμιας πάλης για την ανατροπή, ξεκινώντας από εκείνη των ΗΠΑ μια «και ο αγώνας για τη ειρήνη είναι αγώνας ενάντια των ΗΠΑ»
και το κίνημα για την ειρήνη έχει γίνει, « για να ολοκληρωθεί» πολιτικά , «κίνημα ανατροπής της παγκοσμιοποίησης»!!!!!.

Θέματα επικαιρότητας: Μετά τις εκλογές

Γιάννης Σακιώτης

Η Μεταπολίτευση δεν τελείωσε

Γιάννης Σακιώτης, 2004-07-28

Τριάντα χρόνια δημοκρατίας και μεταπολίτευσης γιορτάσαμε...

Περισσότερα

Επιστροφή στο παρελθόν

Στάθης Λουκάς, 2004-04-23

Δεν προκαλούν «κατάπληξη» οι μετεκλογικές πολιτικές εξελίξεις...

Περισσότερα
Δημήτρης Χατζησωκράτης

Όχι εκπτώσεις στην ευρωπαϊκή μας πολιτική

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2004-03-28

Η επόμενη μεγάλη δοκιμασία είναι οι ευρωεκλογές. Δεν θα...

Περισσότερα
Αντώνης Ανηψητάκης

Kλίνατε επί δεξιά. Eπαναλάβετε τρις.

Αντώνης Ανηψητάκης, 2004-03-27

Για μένα είναι καθαρό ότι λαθέψαμε τόσο στην λεγόμενη αριστερή...

Περισσότερα

Για την αριστερά των οραμάτων μας

Ηλίας Ζαράνης, 2004-03-25

Δεν έχει αξία μια αριστερά που θα είναι στο περιθώριο και...

Περισσότερα
3,26%. O ΣYN και πάλι στη ΒΟΥΛΗ

3,26%. O ΣYN και πάλι στη ΒΟΥΛΗ

2004-03-24

Στο χώρο του ΣΥΝ απαιτείται συστηματική συλλογική αναζήτηση...

Περισσότερα

Μετεκλογικές... παρατηρήσεις

Στάθης Λουκάς, 2004-03-24

Έγραψα αυτό το κείμενο γιατί οι απαξιωτικές τοποθετήσεις...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Το δίλημμα της Αριστεράς

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2004-03-24

Η πολιτική αντιδικία μπορεί να αποτελεί το άλας της δημοκρατίας,...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Κατά φαντασίαν ιατρός

Παντελής Μπουκάλας, 2025-04-08

Πολλούς Απρίληδες πριν, το 1967, οι Ελληνες άκουγαν τον αρχιπραξικοπηματία...

Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Βασίλης Τραϊφόρος

ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΟΠΩΣ ΤΟ Die Linke στη Γερμανία

Βασίλης Τραϊφόρος, 2025-04-06

...Ναι η κριτική στην κυβέρνηση πρέπει να είναι οξεία και...

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Τουρκία

Χρήστος Ροζάκης, 2025-04-06

Το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να διατηρηθεί...

Γιώργος Σταθάκης

Η «τελευταία ευκαιρία» για την προοδευτική αντιπολίτευση

Γιώργος Σταθάκης, 2025-04-03

...Η παραδοσιακή «πολυσυλλεκτικότητα» πέθανε μαζί με την...

Σωτήρης Βαλντέν

Πόσο νέα είναι η εθνική πυξίδα Τσίπρα;

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-03-26

O Αλέξης Τσίπρας δημοσίευσε προ ημερών μακροσκελές κείμενο...

×
×