Συμβαίνουν και αλλού. Οι αρχές στη Γαλλία ανησυχούν για τις πρακτικές των τραπεζών βλέποντάς τες να περιορίζουν τις πιστώσεις τους προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ένας μήνας έχει περάσει αφότου ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί ανήγγειλε το σχέδιο των 360 δισ. ευρώ από το κράτος για τη στήριξη του τραπεζικού τομέα προκειμένου να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της οικονομίας και να περιοριστεί η ήδη δρομολογημένη ύφεση.

Οι μεγάλες κρίσεις, υπό μια οπτική, αντιμετωπίζονται και ως ευκαιρία προοδευτικής διεξόδου, αφού εμπεριέχουν τις ωδίνες της κυοφορίας του καινούργιου, υπό την προϋπόθεση ότι η μορφή, το περιεχόμενο και η κατεύθυνσή του θα καθοριστούν από προοδευτικές και δημοκρατικές δυνάμεις.

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι πάντοτε τόσο ευθύγραμμα και η ιστορία αποδεικνύεται συχνά αρκούντως ειρωνική και δολοπλόκα.

Ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Γκέρχαρντ Σρέντερ, ταξίδεψε ξανά στην Αθήνα, μια πόλη που, όπως λέει, αγαπάει ιδιαίτερα. Αφορμή της επίσκεψής του ήταν μία ομιλία για την ψηφιακή τεχνολογία.

Λίγες ημέρες απέμειναν μέχρι το κρίσιμο ραντεβού της 15ης Νοεμβρίου στην Ουάσινγκτον, όπου οι G20, οι ηγέτες των 20 ισχυρότερων ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών του πλανήτη, θα προσπαθήσουν να βάλουν τις βάσεις για μια νέα «αρχιτεκτονική» του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ένα μήνα τώρα παίζεται ένα περίεργο παιχνίδι με τα χρήματά μας, την τύχη των τραπεζών της χώρας, το κόστος της κρίσης, το μέλλον των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων, την αύξηση της ανεργίας.

Ένας συνδυασμός προσπάθειας παραπλάνησης, εξαπάτησης των πολιτών, σκοτεινού πολιτικο-οικονομικού παρασκηνίου, πασίδηλης ανικανότητας και κοντόφθαλμης ιδιοτέλειας έχει προκαλέσει παράλυση. Το περιβόητο πακέτο των 28 δισ. -χάρισμα στις τράπεζες- περιφέρεται στα αζήτητα ή σαν "ύποπτη βόμβα" που κανείς δεν θέλει να αγγίξει...

Ενώ η κρίση του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος θα αργήσει να ξεπεραστεί, η ύφεση έφθασε ήδη στις ΗΠΑ, εξαπλώνεται στην Ευρώπη και στις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες, απειλεί πλέον και τις αναπτυσσόμενες σε όλον τον κόσμο. Στην Ελλάδα η διεθνής επιδείνωση αναδεικνύει επιπρόσθετα τις σοβαρές εγγενείς αδυναμίες της δικής μας οικονομίας.

Στις ΗΠΑ συρρικνώνεται το ΑΕΠ και τα εισοδήματα πέφτουν. Βουτιά στην εμπιστοσύνη επιχειρήσεων και καταναλωτών στην Ευρώπη. Και στην Ελλάδα πλέον η κατανάλωση μειώνεται.

Η ύφεση επελαύνει στις ανεπτυγμένες οικονομίες απειλώντας ολοένα περισσότερο και τις αναπτυσσόμενες. Προχθές μάθαμε ότι η αμερικανική συρρικνώθηκε το καλοκαίρι. Επίσης ότι στην Ευρώπη οι προσδοκίες επιχειρήσεων και καταναλωτών έκαναν τον Οκτώβριο τη μεγαλύτερη βουτιά από συστάσεως του δείκτη οικονομικού κλίματος.

Το ξέρουμε από τις «συστάσεις» του, που ήταν η αιτία -ή μήπως μόνο η αφορμή;- για να μας ζητάν οι υπουργοί των Οικονομικών μας να σφίγγουμε το ζωνάρι. Το ξέρουμε από τη σκληρή κριτική που του ασκείται από την παγκόσμια αριστερά -ότι π.χ. πιέζει τις χώρες που έχουν την ανάγκη του σε ιδιωτικοποιήσεις- ή από την αμερικανική δεξιά- ότι π.χ. δεν είναι αρκετά φιλελεύθερο.

O εντεινόμενος φόβος των επενδυτών ότι επέρχεται βαθιά ύφεση στην παγκόσμια οικονομία είναι η κύρια εξήγηση που προσφέρουν οι αναλυτές αυτές τις ημέρες για τη ραγδαία πτώση στα διεθνή χρηματιστήρια. Δεν έχει σημασία πόσο θεμελιωμένος είναι αυτός ο φόβος. Οι ενδείξεις είναι ισχυρές, ίσως όχι σε βαθμό που να δικαιολογούν μια τόσο μεγάλη πτώση, κάθετη το τελευταίο διάστημα, πάνω από 50% διεθνώς από τις αρχές του έτους. Όταν όμως πανικόβλητοι οι πολλοί πουλάνε και ελάχιστοι βρίσκονται να αγοράσουν, οι τιμές των μετοχών κατακρημνίζονται.

Δύσκολη, και πολύ κρίσιμη, είναι η εβδομάδα που αρχίζει για τις μεγάλες διεθνείς χρηματαγορές, οι οποίες έχουν χάσει τη μισή κεφαλαιοποίησή τους από τις αρχές του χρόνου. Συνολικά, έχουν «εξαφανιστεί» 25 τρισεκατομμύρια δολάρια, δύο φορές το ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.

Τι σηματοδοτεί για τον φιλελευθερισμό η κατάρρευση των τραπεζών; «Ο,τι και η πτώση του Βερολίνου για τον κομμουνισμό», απαντά αβίαστα ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς. Ο διάσημος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κολούμπια, ο οποίος επί χρόνια έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την επερχόμενη κρίση, κατηγορεί για το χάος τα golden boys της Γουόλ Στριτ αλλά και όσους υπηρέτησαν το δόγμα «εμπιστευόμαστε τις αγορές».

Οσο διαρκεί η κρίση οικοδομείται, ή ακόμη καλύτερα ανοικοδομείται η Ευρώπη. Ετσι τουλάχιστον θα θέλαμε να εξελιχθούν, σε κάθε περίπτωση, τα πράγματα. Αυτό θα ήθελε και ο Νικολά Σαρκοζί να συμβεί σε ό,τι αφορά τη Γαλλία. Η ιδέα ήταν αρχικά απλή.