Σημειώσεις πριν από τον τελευταίο γύρο

Γιάννης Βούλγαρης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2014-12-20

Η ελληνική κρίση φτάνει πάλι σε μια φάση που τα διακυβεύματα απλοποιούνται στο έπακρο, τα διλήμματα γίνονται ασφυκτικά για όλους και οι προοπτικές σκοτεινιάζουν. Σενάρια καταγράφονται, αναλύσεις προτείνονται, υποθέσεις γίνονται, αλλά όλα αυτά συρρικνώνονται σε ασφυκτικές επιλογές, όποιοι και αν είναι οι μελλοντικοί νικητές και ηττημένοι. Εδώ και κάποιες εβδομάδες η χώρα ζει ξανά μέρες Grexit, πιασμένη ανάμεσα στην αποτυχία της κυβέρνησης να διαχειριστεί την έξοδο από το Μνημόνιο και την καταστροφική δημαγωγία της αξιωματικής αντιπολίτευσης που ποντάρισε εδώ και καιρό στην απόλυτη πόλωση. Θυμάστε το σύνθημα: «Ή εμείς ή αυτοί». Σύντομα θα φτάσουμε στο πολωτικό δίλημμα «Ή αυτή ή αυτοί». Οπου «αυτή» είναι η πραγματικότητα, οι ρεαλιστικοί συσχετισμοί δυνάμεων στην Ευρώπη και όχι οι ψεύτικοι τους οποίους φαντασιώνεται η εθνική δημαγωγία. Και «αυτοί» είναι ένα πολιτικο-κομματικό σύστημα που στάθηκε αδύναμο να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη μεγαλύτερη εθνική κρίση μετά τον Εμφύλιο και τη δικτατορία. Ή, σωστότερα, τη διαχειρίστηκε αναποτελεσματικά, όπως τότε που κατέληξε στον Εμφύλιο και στη δικτατορία. Οπως τότε έτσι και τώρα οι πολιτικοί χειρισμοί των εθνικών πρωταγωνιστών αποδείχτηκαν παράγοντες επιδείνωσης της κρίσης παρά υπέρβασής της.

Αν η Ελλάδα μπορούσε να διατηρήσει την πολιτική σταθερότητα για το 2015, η οικονομία της, σύμφωνα με τις γνώμες των ειδικών, θα σημείωνε μια απότομη και ουσιαστική βελτίωση. Γι’ αυτό θα ήταν λυτρωτικό να αποδώσουν οι προσπάθειες να δημιουργηθεί συναίνεση για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ομως, η πιθανότερη εξέλιξη είναι ένας προεκλογικός αγώνας με χαρακτηριστικά εμφύλιας πόλωσης. Από ό,τι φαίνεται, δεν αναπαράγεται ένας κραταιός δικομματισμός, ο οποίος, ας θυμηθούμε, στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, χωρίς καμία εξαίρεση, έδινε αυτοδύναμες κυβερνήσεις με πάνω από 41%. Η ΝΔ του Α. Σαμαρά αρνήθηκε να τροποποιήσει τον εκλογικό νόμο ώστε να συμβαδίσει περισσότερο με την άρνηση των πολιτών να στοιχηθούν σε έναν νέο ισχυρό δικομματισμό και τη διάθεσή τους για περισσότερο συνεργατικά σχήματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ σιγοντάρισε με μεγάλη χαρά. Η πρόθεσή τους είναι να κυριαρχήσουν ο καθένας στον χώρο του, εκβιάζοντας την ψήφο σημαντικού μέρους της κοινωνίας. Το πιθανότερο αποτέλεσμα θα είναι να αναδειχθούν δύο κόμματα μεγάλα μεν ως προς τα άλλα, μικρότερα όμως ως προς τις απαιτήσεις μιας δύσκολης κυβερνητικής θητείας και έχοντας απέναντι μια εξαιρετικά δύσπιστη εκλογική πελατεία.

Το αποτέλεσμα των εκλογών δεν είναι προδιαγεγραμμένο, παραμένει ανοιχτό σε ανατροπές καθώς οι συνθήκες διεξαγωγής τους θα είναι ιδιαίτερα δυσμενείς και μπορεί να επιδεινωθούν απότομα. Θα εξαρτηθεί από την έκταση της «ενδοχώρας» που διαθέτουν η ΝΔ κυρίως προς τα δεξιά της, ο ΣΥΡΙΖΑ προς την Κεντροαριστερά, όπως επίσης και από την αντοχή που θα ήταν ευχής έργον να δείξουν τα κόμματα αυτού του χώρου (Το Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ, Μεταρρυθμιστές).

Προδιαγεγραμμένο και σταθερό είναι αντιθέτως το πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, οποιαδήποτε και αν είναι η ελληνική κυβέρνηση. Είναι φανερό ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση οξύνεται η σύγκρουση μεταξύ της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και της χαλάρωσης ώστε να τροφοδοτηθεί η ανάπτυξη. Η αντιπαράθεση θα είναι μακράς διάρκειας. Η Ελλάδα, εφόσον είναι παρούσα, θα ωφεληθεί από την ενίσχυση των υποστηρικτών της αναπτυξιακής επιλογής, αρχής γενομένης από την αναμενόμενη αγορά κρατικών ομολόγων των χωρών της ευρωζώνης που έχει αναγγείλει ο Ντράγκι. Οπως όμως και να εξελιχθεί αυτή η σύγκρουση, η Ελλάδα θα συνεχίσει να αποτελεί «ειδική περίπτωση» και στην «ειδική» αντιμετώπισή της θα συνεχίσουν να συναινούν άπαντες, Βόρειοι και Νότιοι, δεξιοί και αριστεροί. Το μήνυμα είναι σαφές και έχει σταλεί αρμοδίως. Διαπραγματευόμαστε με κράτη, όχι με κόμματα. Δεν κάνουμε «δώρα» (εδώ δεν κάναμε στον Σαμαρά, στον Τσίπρα θα κάνουμε); Το πακέτο είναι αυτό που ξέρετε. Οταν είστε έτοιμοι, το συζητάμε. Απευθείας κούρεμα του χρέους δεν θα γίνει, αλλά θα συζητήσουμε την αναδιάρθρωσή του υπό τον όρο ότι συνεχίζετε να δεσμεύεστε από τις συμφωνίες. Η μπάλα είναι στο γήπεδο της Ελλάδας. Δεν αποτελείτε πλέον συστημικό κίνδυνο, θέλουμε όμως να μείνετε στο ευρώ. Διευκολύνσεις χρονικού και επικοινωνιακού χαρακτήρα δεν αποκλείεται να προσφερθούν, αλλά η ουσία λίγο θα αλλάξει.

Ας είμαστε σαφείς. Οι δανειστές έχουν κάθε δικαίωμα να υποστηρίζουν το ανωτέρω πλαίσιο, πόσω μάλλον που είναι ήδη συμφωνημένο. Επιπλέον, είναι στη φύση των διεθνών αγορών να αντιδρούν όπως νομίζουν στις πολιτικές εξελίξεις κάθε χώρας. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τους θεσμικούς παράγοντες της ΕΕ ή των κυβερνήσεων, που οφείλουν να αποφεύγουν τις πολιτικές παρεμβάσεις στην προεκλογική αντιπαράθεση.

Στη διάρκεια ενός εκλογικού αγώνα, εμφυλιοπολεμικού μάλιστα χαρακτήρα, τα συνθήματα κυριαρχούν και τα επιχειρήματα υποτάσσονται. Ακόμα όμως και σε αυτές τις συνθήκες οι πολίτες δεν χάνουν την αίσθηση της κατάστασης. Ακόμα και όταν αφήνονται στη δημαγωγία, η αγωνία για τις προοπτικές εξακολουθεί να λειτουργεί. Ισχύει σαφώς για τη ΝΔ που επιλέγει να απαντήσει με πόλωση στην πόλωση. Αφορά όμως πρωτίστως τον ΣΥΡΙΖΑ. Εκμεταλλεύτηκε μια κακή διάταξη του Συντάγματος για να επιβάλει πρόωρες εκλογές, παρότι η πλειονότητα των πολιτών δεν τις ήθελε. Ανέλαβε έτσι μεγάλο ρίσκο. Αν κερδίσει, θα βρεθεί αμέσως προ αδυσώπητων επιλογών, για τις οποίες είναι απελπιστικά ανέτοιμος. Θα κληθεί να ζητήσει την παράταση του Μνημονίου, να εφαρμόσει τα μέτρα του Μνημονίου που έχουν μείνει σχεδόν όπως έχουν συμφωνηθεί, να διαπραγματευτεί το νέο πακέτο μέτρων που θα συνοδεύει τη γραμμή στήριξης. Και όλα αυτά σε μια οικονομική κατάσταση που θα έχει επιδεινωθεί δραματικά, με τη ρευστότητα στο κόκκινο. Για τίποτα από αυτά δεν έχει προετοιμάσει τους πολίτες, το κόμμα και τις συνιστώσες του. Ενα κόμμα που παραμένει εξαιρετικά ανομοιογενές, το οποίο καλείται να κάνει τόσες θυσίες για το ευρώ, την ώρα που το ένα τρίτο των υποστηρικτών του ψηφίζει δραχμή. Ενα κόμμα που έχει κερδίσει πολλούς οπαδούς, αλλά έχει στρέψει «κάθετα» εναντίον του πολύ περισσότερους. Θα κάνει ακαριαία την αποκαλούμενη «κωλοτούμπα», δηλαδή θα «προσαρμοστεί»; Θα τελματώσει μέσα στις αντιφάσεις του; Θα ωθηθεί μέσα από αδιέξοδα «σε φυγή» προς τη δραχμή; Η τελευταία εκδοχή είναι συνώνυμη της καταστροφής και του χάους. Η προσαρμογή παραμένει η πιο συμφέρουσα εξέλιξη όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τον ΣΥΡΙΖΑ. Εχει με το μέρος της την επικρατούσα πολιτική πρακτική «άλλα λέμε, άλλα κάνουμε και άλλα λέμε ότι κάνουμε». Είναι όμως σαφές ότι μπροστά σε αυτή την «κωλοτούμπα» ωχριούν τα «λεφτά υπάρχουν» του Γ. Παπανδρέου και τα Ζάππεια του Α. Σαμαρά. Στην Ελλάδα όμως ζούμε και δεν αποκλείεται να δούμε ως και μνημονιακούς αριστεριστές.

«Αιτίες για ελπίδα» μέσα στο δραματικό σκηνικό; Ναι. Εκείνο το 55-65% των πολιτών που σε αλλεπάλληλες δημοσκοπήσεις, ήδη από τις αρχές της μνημονιακής εποχής αν θυμάμαι καλά, δείχνει να μένει προσανατολισμένο στο «ευρωπαϊκό και δημοκρατικό κεκτημένο». Είναι ένα ποσοστό που δεν έχουμε αναλύσει επαρκώς τη σύστασή του, τις αντιλήψεις του και τα κίνητρά του. Βλέπουμε όμως ότι υπάρχει, καταγράφεται σταθερά και περιλαμβάνει σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.

Μπορεί να είναι μια άγκυρα ορθολογισμού σε μια περίοδο τρικυμίας.

Θέματα επικαιρότητας: Ποεδρική εκλογή

Γιώργος Λακόπουλος

Η τελευταία μπλόφα Σαμαρά

Γιώργος Λακόπουλος, 2014-12-21

Το διάγγελμα του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, απλώς αποκάλυψε...

Περισσότερα

Ο βυρσοδέψης και ο αλλαντοπώλης

Τάκης Θεοδορώπουλος, 2014-12-21

Κ​​αι με τούτα και με κείνα, φτάσαμε στο σημείο όπου οι...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Εκλογές ή… αλλαγή καθεστώτος;

Κώστας Καλλίτσης, 2014-12-21

Η ασκούμενη πολιτική έχει αρχίσει να αποδίδει και τώρα...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Σημειώσεις πριν από τον τελευταίο γύρο

Γιάννης Βούλγαρης, 2014-12-20

Η ελληνική κρίση φτάνει πάλι σε μια φάση που τα διακυβεύματα...

Περισσότερα

Εκλογές, λοιπόν...

Παύλος Τσίμας, 2014-12-20

Εχει συμβεί τόσες φορές στην ιστορία: ένα αποτέλεσμα που...

Περισσότερα
Δημήτρης Χατζησωκράτης

Ο κυβερνητικός σχεδιασμός για Πρόεδρο απορρίπτει αφεαυτού κάθε συναινετική πρόταση

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2014-12-18

Η απόφαση για επίσπευση της εκλογής ΠτΔ και μονομερή ανάδειξη...

Περισσότερα

Donʼt Panic

Παύλος Τσίμας, 2014-12-16

Και ξαφνικά ο διεθνής Τύπος πλημμύρισε και πάλι Ελλάδα!...

Περισσότερα
Φώτης Κουβέλης

Το μείζον για τη χώρα είναι η αλλαγή της κυβέρνησης

Φώτης Κουβέλης, 2014-12-14

Αυτό που κυρίως μας απασχολεί είναι να συμβάλουμε ώστε...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Κατά φαντασίαν ιατρός

Παντελής Μπουκάλας, 2025-04-08

Πολλούς Απρίληδες πριν, το 1967, οι Ελληνες άκουγαν τον αρχιπραξικοπηματία...

Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Βασίλης Τραϊφόρος

ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΟΠΩΣ ΤΟ Die Linke στη Γερμανία

Βασίλης Τραϊφόρος, 2025-04-06

...Ναι η κριτική στην κυβέρνηση πρέπει να είναι οξεία και...

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Τουρκία

Χρήστος Ροζάκης, 2025-04-06

Το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να διατηρηθεί...

Γιώργος Σταθάκης

Η «τελευταία ευκαιρία» για την προοδευτική αντιπολίτευση

Γιώργος Σταθάκης, 2025-04-03

...Η παραδοσιακή «πολυσυλλεκτικότητα» πέθανε μαζί με την...

Σωτήρης Βαλντέν

Πόσο νέα είναι η εθνική πυξίδα Τσίπρα;

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-03-26

O Αλέξης Τσίπρας δημοσίευσε προ ημερών μακροσκελές κείμενο...

×
×