Η φύλαξη των συνόρων
Π.Κ. Ιωακειμίδης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2015-12-16
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί μια θαρραλέα πρόταση για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, τη σύσταση ανεξάρτητης Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, που θα συζητηθεί στη Διάσκεψη Κορυφής (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο) την Παρασκευή. Αλλά η Ελλάδα αντιτίθεται στην ανεξαρτησία της ενώ για πολλούς λόγους θα έπρεπε να πλειοδοτεί. Από την ένταξή της (το 1981) στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η Ελλάδα σταθερά επεδίωκε να καταστήσει το θέμα της εξωτερικής ασφάλειας, ακεραιότητας, προστασίας των συνόρων της ευρωπαϊκό. Αυτός άλλωστε ήταν και ένας από τους κύριους αφετηριακούς λόγους που η χώρα επεδίωξε την ένταξη. Για να πετύχει τον στόχο αυτόν εργάστηκε ώστε σ’ όλες τις αναθεωρήσεις των συνθηκών, από την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη μέχρι το Σύνταγμα/Συνθήκη Λισαβόνας, να συμπεριληφθούν σχετικές ρυθμίσεις. Το βασικό μας επιχείρημα ήταν ότι τα σύνορα της Ελλάδας είναι και ευρωπαϊκά σύνορα και επομένως η προστασία τους θα πρέπει να είναι «κοινή υπόθεση» της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των κρατών - μελών της. Και πράγματι πετύχαμε να «περάσουμε» τις αναγκαίες ρυθμίσεις: στη Συνθήκη του Αμστερνταμ (1997) τη ρητή αναφορά ότι η Ενωση θα πρέπει να προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα και την ακεραιότητα (άρθ. 21 Συνθήκης) ενώ στο Σύνταγμα/Συνθήκη Λισαβόνας τις ρήτρες αμοιβαίας συνδρομής και αλληλεγγύης (άρθ. 42, 7,222). Σύμφωνα με την πρώτη ρήτρα όλα τα κράτη - μέλη της Ενωσης «οφείλουν να παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα» σε κάθε κράτος που μπορεί να πέσει θύμα ένοπλης επιθετικότητας (aggression). Είναι η ρήτρα που για πρώτη φορά ενεργοποίησε η Γαλλία μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι και που έχει αγνοήσει πλήρως η Ελλάδα.
Περάσαμε επίσης ρυθμίσεις για την «ολοκληρωμένη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων» (άρθ. 77 Συνθήκης). Και επιδιώξαμε τη δημιουργία των σχετικών εργαλείων για τον σκοπό αυτόν (Frontex, RABIT κ.λπ.). Αλλά, αν και η χώρα αντιμετωπίζει πράγματι πρόβλημα αποτελεσματικής φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, είχαμε αρνηθεί την ενεργοποίηση των εργαλείων αυτών με την επίκληση τετριμμένων, εθνολαϊκιστικής προέλευσης και απήχησης επιχειρημάτων περί εθνικής αξιοπρέπειας, εθνικής κυριαρχίας - και άλλα ηχηρά παρόμοια. Μόνο μια ιδιαίτερα φοβική ιδεοληπτική προσέγγιση μπορεί να δικαιολογήσει την άποψη ότι η παρουσία ευρωπαϊκών οργάνων, ανεξάρτητων ή μη, για τη φύλαξη των συνόρων παραβιάζει την κυριαρχία μας, ενώ κατά βάση την προστατεύουν όπως οφείλουν άλλωστε να κάνουν. Η ελληνική αντίδραση επομένως στη πρόταση της Επιτροπής για τη σύσταση της ανεξάρτητης Ακτοφυλακής θα πρέπει να εγκαταλειφθεί. Η Ελλάδα οφείλει να πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία της. Μας συμφέρει πολλαπλώς.
Περάσαμε επίσης ρυθμίσεις για την «ολοκληρωμένη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων» (άρθ. 77 Συνθήκης). Και επιδιώξαμε τη δημιουργία των σχετικών εργαλείων για τον σκοπό αυτόν (Frontex, RABIT κ.λπ.). Αλλά, αν και η χώρα αντιμετωπίζει πράγματι πρόβλημα αποτελεσματικής φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, είχαμε αρνηθεί την ενεργοποίηση των εργαλείων αυτών με την επίκληση τετριμμένων, εθνολαϊκιστικής προέλευσης και απήχησης επιχειρημάτων περί εθνικής αξιοπρέπειας, εθνικής κυριαρχίας - και άλλα ηχηρά παρόμοια. Μόνο μια ιδιαίτερα φοβική ιδεοληπτική προσέγγιση μπορεί να δικαιολογήσει την άποψη ότι η παρουσία ευρωπαϊκών οργάνων, ανεξάρτητων ή μη, για τη φύλαξη των συνόρων παραβιάζει την κυριαρχία μας, ενώ κατά βάση την προστατεύουν όπως οφείλουν άλλωστε να κάνουν. Η ελληνική αντίδραση επομένως στη πρόταση της Επιτροπής για τη σύσταση της ανεξάρτητης Ακτοφυλακής θα πρέπει να εγκαταλειφθεί. Η Ελλάδα οφείλει να πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία της. Μας συμφέρει πολλαπλώς.