Δύο στρατηγικές για την ανάκαμψη της οικονομίας

Γιώργος Σταθάκης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2020-12-19

Γιώργος Σταθάκης
Γιώργος Σταθάκης

Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι η αφορμή για την αποτύπωση των δύο διαφορετικών στρατηγικών για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας την επαύριο της οικονομικής κρίσης της πανδημίας. Στο επίκεντρο της διαμάχης είναι τα εργασιακά, το φορολογικό σύστημα, το συνταξιοδοτικό, οι ιδιωτικοποιήσεις, το κοινωνικό κράτος και οι μεταρρυθμίσεις σε δημόσια διοίκηση, δικαιοσύνη, χωροταξία, περιβάλλον. Τελικά το ίδιο το αναπτυξιακό μοντέλο στην επόμενη δεκαετία.

Οι ιδέες της Εκθεσης Πισσαρίδη επικεντρώνονται στο τρίπτυχο της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, στους λιγότερους φόρους με φοροελαφρύνσεις επιχειρήσεων και υψηλότερων εισοδημάτων, κεφαλαιοποιητικό ασφαλιστικό σύστημα, με ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης, έλεγχο των κοινωνικών δαπανών με μερική ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών σε υγεία και εκπαίδευση, ιδιωτικοποίηση των εναπομείναντων κρατικών εταιρειών και απόδοση στις απελευθερωμένες δυνάμεις της αγοράς του μετασχηματισμού της οικονομίας στην πράσινη, ψηφιακή και εξαγωγική κατεύθυνση.

Η προοδευτική πρόταση κινείται στον αντίποδα αυτών των ιδεών. Προκρίνει ρύθμιση της αγοράς εργασίας με συλλογικές διαπραγματεύσεις, φορολογικές μεταρρυθμίσεις για να γίνει δικαιότερο το φορολογικό σύστημα, διατήρηση του αναδιανεμητικού στοιχείου στο ασφαλιστικό σύστημα με μέριμνα για τη βιωσιμότητά του, ενίσχυση του κοινωνικού κράτους με έμφαση στο δημόσιο και καθολικό σύστημα υγείας και παιδείας, διατήρηση ή και ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα των δικτύων και των υποδομών, και στροφή της οικονομίας σε παραγωγικές και τεχνολογικές επενδύσεις που θα αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας. Οι κατεπείγουσες μεταρρυθμίσεις αφορούν τα χρονίζοντα προβλήματα και τις γνωστές κακοδαιμονίες στη χωροταξία, το περιβάλλον, τις χρήσεις γης, την κωδικοποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας και της δημόσιας διοίκησης.

Στην καρδιά της διαμάχης είναι οι ανισότητες, ο ρόλος του κράτους στην οικονομία και η καθολικότητα και αναδιανεμητική λειτουργία του κοινωνικού κράτους, ενώ στο αναπτυξιακό μοντέλο αυτό καθεαυτό, το δίλημμα είναι αν θα αφεθεί αποκλειστικά στις δυνάμεις της αγοράς ή αν θα υπάρξει προσπάθεια κρατικής κατεύθυνσης και στήριξης σε ορισμένες κατηγορίες επενδύσεων.

Οι ανισότητες είναι κρίσιμες και είναι στο επίκεντρο της διεθνούς συζήτησης. Οι κρίσεις και το εύθραυστο της οικονομίας ανάμεσα στις δυο κρίσεις του 2008 και 2020, αποδίδεται στις τεράστιες ανισότητες που κληροδότησε η νεοφιλελεύθερη οικονομία της περιόδου 1980-2008, με την προκλητικά άνιση κατανομή του εισοδήματος υπέρ του 1% που άφησε σχεδόν «παγωμένους» τους μισθούς και συμπίεσε τα μεσαία εισοδήματα. Οι ρυθμιζόμενες αγορές εργασίας που ευνοούν τη δικαιότερη κατανομή των εισοδημάτων και το ισχυρό κοινωνικό κράτος που αναδιανέμει πόρους υπέρ των ασθενέστερων, δεν είναι μόνο ένα δικαιότερο σύστημα διανομής του εισοδήματος αλλά και απαραίτητο για τη σταθερότητα και ανάπτυξη της οικονομίας.

Στο αναπτυξιακό μοντέλο η ιδέα ότι η αγορά από μόνη της θα ενισχύσει την παραγωγή και τις εξαγωγές είναι παραπλανητική. Και στην περίοδο οικονομικής ανόδου της Ελλάδας μέχρι το 2010, και στην περίοδο της κρίσης η παραγωγή και η εξωστρέφεια έμειναν πίσω. Το ρίαλ εστέιτ, ο τουρισμός, οι επενδύσεις στα μεγάλα έργα και τις υποδομές, από ένα σημείο και πέρα στις βιομηχανικές ΑΠΕ, ενίσχυσαν την εσωστρέφεια. Η ελληνική οικονομία αποκλίνει όχι μόνο από τις ευρωπαϊκές τάσεις, αλλά και από τις χώρες με παρόμοια δομή (Πορτογαλία). Και σήμερα ο αυτοματισμός ενισχύεται με απόλυτη και συνεχή επίκληση των επενδύσεων σε μολ, καζίνο, ρίαλ εστέιτ, τουρισμό και παρεμφερείς δραστηριότητες. Αρα η ιδέα του αυτοματισμού πρέπει να εγκαταλειφθεί.

Αντίθετα το αναπτυξιακό μοντέλο πρέπει να στραφεί στην πραγματική στήριξη των παραγωγικών και των τεχνολογικών επενδύσεων. Τα εργαλεία είναι πρώτα απʼ ολα τα χρηματοδοτικά. Ο αναπτυξιακός νόμος, η αναπτυξιακή τράπεζα και τα ΕΣΠΑ πρέπει να είναι αποκλειστικά στραμμένα στην παραγωγή, την τεχνολογία και την καινοτομία. Το ίδιο ισχύει για τις εξειδικευμένες υποδομές και τα δίκτυα παραγωγής γνώσης και καινοτομίας. Πόροι, υποδομές και στοχευμένες παρεμβάσεις είναι το πλαίσιο. Το Ταμείο Ανάκαμψης, ήτοι η πράσινη μετάβαση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η ανθεκτικότητα - κοινωνικό κράτος είναι το πεδίο όπου η επιλογή της μίας ή άλλης στρατηγικής θα καθορίσει το μέλλον της ελληνικής οικονομίας στην επόμενη δεκαετία.

Θέματα επικαιρότητας: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Λόης Λαμπριανίδης

Νέες τροπολογίες στον αναπτυξιακό νόμο: Μεταρρύθμιση ή διαχείριση αδυναμιών;

Λόης Λαμπριανίδης, 2025-05-23

Οι θριαμβολογίες του υπουργού, που παρουσιάζουν την απλή...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Η αξία και η τιμή της εργασίας

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-11

Θα επιλέγατε να εργαστείτε αν είχατε την οικονομική δυνατότητα...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Περισσότερα

Ποιός λέει ψέμματα; Η EUROSTAT ή ο Μητσοτάκης;

Νικόλ Λειβαδάρη, 2025-03-31

Την ίδια μέρα που ανακοινώθηκε η αύξηση του κατώτατου μισθού...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Ηρεμία στην αγορά κεφαλαίου

Κώστας Καλλίτσης, 2025-03-23

Σε προηγούμενες εποχές, ακόμα και πριν λίγα χρόνια, αν σημειώνονταν...

Περισσότερα

Μια μάλλον απαισιόδοξη ματιά στο σήμερα

Κώστας Κωστής, 2025-03-23

Η θεματική μας είναι «Η Ελλάδα και ο καταιγισμός των νέων...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Με τους πραματευτάδες;..

Κώστας Καλλίτσης, 2024-12-15

Οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης ξεθυμαίνουν όσο πλησιάζει...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωκράτης Φάμελλος

Κυβερνητική πρόταση από το Συνέδριο

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-06-08

Η Ιστορία, όχι μόνο στην Ελλάδα, έχει δείξει ότι οι πολιτικές...

Σωκράτης Φάμελλος

Στη Γάζα συντελείται γενοκτονία, αρνούμαστε να κλείσουμε τα μάτια και να σιωπήσουμε

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-05-22

Στη Γάζα συντελείται μια γενοκτονία τόσο κοντά σε εμάς....

Κώστας Καλλίτσης

Προεκλογική περίοδος

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-08

Κάτι μάλλον ασυνήθιστο (ακόμα και) για τα ελληνικά δεδομένα...

Η “έσχατη προδοσία” έλειπε από την χορηγία της αντιπολίτευσης προς τον Μητσοτάκη

Γιάννης Τριάντης, 2025-06-07

...Τι εισπράττει η κοινωνία όταν ακούει ότι εγκαλείται κάποιος...

Τα Τέμπη επιστρέφουν

Αγγελική Σπανού, 2025-06-05

Με τέσσερις προτάσεις για τη σύσταση Προανακριτικής, δύο...

Γιάννης Μεϊμάρογλου

Κυβερνητικό μπασκετικό αλαλούμ

Γιάννης Μεϊμάρογλου, 2025-06-04

...Όσο η κυβέρνηση θα συνεχίσει να κλείνει τα μάτια σε μια...

Θόδωρος Τσίκας

Έχει χάσει η Ουκρανία τον πόλεμο;

Θόδωρος Τσίκας, 2025-06-01

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διατηρήσει τη ηθική και γεωπολιτική...

Γιάννης Βούλγαρης

Η Ευρώπη στην εποχή των πολέμων

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-05-31

Από τις εκλογές που έγιναν τελευταία στον ευρωπαϊκό χώρο,...

Εχει ο καιρός γυρίσματα;

Τάσος Παππάς, 2025-05-26

Αλλάζουν οι καιροί; Αλλάζουν. Αυτό που χθες αποδοκίμαζες,...

Η κοινή λογική

Μιχάλης Μητσός, 2025-05-23

Oι νέοι στρέφονται προς την Ακροδεξιά. Ακόμη κι αν δεν ψηφίζουν...

Σωτήρης Βαλντέν

Είναι ντροπή να μένουμε απαθείς μπροστά στη γενοκτονία στη Γάζα!

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-05-20

Πού είναι τα δημοκρατικά κόμματα και πολιτικοί της αντιπολίτευσης...

Κώστας Καλλίτσης

Η συμμετοχή του πολίτη

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-18

Η είδηση ήρθε από τη Νορβηγία, όπου η εθνική διαβούλευσή...

×
×